По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

ZORAKILIQ

is.
1. Zor tətbiqi, zor işlətmə; zor vasitəsi ilə məcburiyyət.
İş zorakılıq məsələsinə gəlirsə, bizimkilər oradadır, qorxmayın. M.S.Ordubadi.
…Cəbhələrin birisinin bayrağı azadlıq və zəhmət, o birisinin bayrağı zorakılıq və ağalıq idi. M.İbrahimov.

2. Qolugüclülük, zorla məcbur etmə; zor gücü ilə görülən iş; zülm, qanunsuzluq, özbaşınalıq, haqsızlıq.
Bizim hüquq elmi hər hansı zorakılığın, haqsızlığın əleyhinədir! S.Rəhimov.
Kamilin verdiyi təsəlli [Biqəmi] ruhlandırırdısa da, gördüyü zorakılıq və yediyi ağır kötəkdən ədalətin ola biləcəyinə inana bilmirdi. M.Süleymanov.

□ Zorakılıq etmək – 1) zora əl atmaq, zor işlətmək, zorla məcbur etmək, qaba qüvvə tətbiq etmək;
2) tabe olmamaq, inad göstərmək, höcət eləmək.
[Kərbəlayı] Ədə, hökumət ilə zorakılıq eləmək olar? H.Nəzərli.

#zorakılıq #zor #təcavüz #aradan qaldırmaq #şiddət #zorba #soyqırım #xizrpuşan #görüşmək #nail #zay #soyğunçuluq #boş vermək #əmanət #qəlizləşdirmək #mənfi #suğra #nefis #ağlına batmaq #qarşı

Sinonimlər (yaxın mənalı sözlər)

  • ZORAKILIQ zülm — qanunsuzluq — özbaşınalıq — haqsızlıq
  • ZORAKILIQ məcburiyyət
  • ZORAKILIQ ZORAKILIQ, TƏCAVÜZ, TƏZYİQ

Antonimlər (əks mənalı sözlər)

  • ZORAKILIQ ZORAKILIQ – KÖNÜLLÜLÜK İş zorakılıq məsələsinə gəlirsə, bizimkilər oradadırlar, qorxmayın (M.S.Ordubadi); Vəzifəni könüllülük prinsipi əsasında bölüşd
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
z za ze zə zı zi zo zö zu zü
ZORAKI
ZORBA
OBASTAN VİKİ
Zorakılıq
Şiddət və ya zorakılıq — qüvvət, güc, kəskinlik, sərtlik mənasında izah olunur.
Cinsi zorakılıq
Cinsi zorakılıq — cinsi xarakterli hədə-qorxu, zorakılıq və ya məcbur etmə, həmçinin cinsi ləzzətlər, cinsi təbiətin digər şifahi və ya fiziki təcavüzü (təcavüz məqsədilə qucaqlaşma, toxunma, təcavüz) müqabilində istənilməyən və ya yersiz bir mükafat vədi. Ən müasir qanuni kontekstlərdə cinsi təcavüz qanunsuzdur. Bəzi ölkələrdə cinsi təcavüz, çağırış və cinsiyyətə əsaslanan aşağılayıcı şərhlər şəklində küçə cinsi təcavüzü qanunla cəzalandırılır (məsələn, Filippinlər Güvənli Məkanlar Qanununa görə cinayət təqibi və Fransa'da inzibati cərimələr). İş yerində taciz, düşmən və ya təhqiramiz bir iş mühiti yaratdığı qədər tez-tez və ya şiddətli olduqda və ya mənfi iş qərarlarına səbəb olduqda (taciz qurbanının atəşə tutulması və ya vəzifəsindən alçaldılması kimi) və ya qurban qərar verdikdə qanunsuz ola bilər.. Təqib qurbanın meneceri, işçisi və ya müştərisi ola bilər. İş yerindəki cinsi təcavüz (küfr və ədəbsizlik şəklində və fiziki təcavüz şəklində) mütləq şəhvətdən qaynaqlanmır, əksinə güc ehtirasını söndürmək məqsədi daşıyır.
İqtisadi zorakılıq
İqtisadi zorakılıq — şəxsə iqtisadi ziyan vuran hər hansı hərəkət və ya davranış. Bu, əmlaka vurulan ziyan, maliyyə resurslarına, təhsilə və ya əmək bazarına çıxışın məhdudlaşdırılması və ya iqtisadi öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi (məsələn, alimentin ödənilməməsi) şəklində təzahür edə bilir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı bunu daha böyük qruplar tərəfindən fərdlərə qarşı törədilən kollektiv zorakılıq forması kimi müəyyən edir. Bu termin adətən onu cinsi, psixoloji və iqtisadi zorakılığı özündə ehtiva etsin deyə fiziki gücdən istifadə və ya hədələmədən kənar zorakılığın daha geniş forması kimi qiymətləndirən feminist nəzəriyyə ilə əlaqələndirilir. Argentina qanunvericiliyində bu, məişət zorakılığının bir forması kimi müəyyən edilir.
Qeyri-zorakılıq
Qeyri-zorakılıq — şiddəti qəbul etməmək və hər hansı məqsədə çatmaq üçün zorakılıqdan istifadə etməkdən imtinadan ibarət dəyər sistemi, etik və sosial anlayış. Qeyri-zorakılıq özünü fundamental dini, etik, fəlsəfi inanc və praqmatik siyasi strategiya kimi göstərə bilər. Xristianlıqda zorakılıq etməmək əmrləri Dağdakı Xütbədə verilmişdir. Onlardan biri belə idi: “Kim səni sağ yanağına vursa, digər yanağını da ona çevir” (Mf. 5:39). Buddizm, caynizm və hinduizmdə qeyri-zorakılıq anlayışı zorakılığın əksi olan və "canlı mövcudatlara zərər verməmək" mənasını verən ahimsa ideyasından irəli gəlir. Mahatma Qandinin ahimsa anlayışını qeyri-zorakılığın sinonimi kimi istifadə etdikdən sonra bu anlayış müasir Avropa mədəniyyətində bərqərar oldu. Bununla belə, ahimsa anlayışı Qandinin başa düşdüyü kimi, qeyri-zorakılığın aktiv, fəal tərəfini gizlədirdi. Qandi sonradan qeyri-zorakılığa dair fikirlərini ifadə etmək üçün hind fəlsəfəsində yeni “ satyaqraha ” konsepsiyasını işləyib hazırladı. Cəmiyyətə və hökumətə vətəndaş təsirinin bir yolu olaraq, sosial transformasiyaya aparan mübarizə strategiyası, qeyri-zorakılıq Hindistanda Britaniya hakimiyyətinə qarşı onilliklər boyu davam edən mübarizədə Mahatma Qandi tərəfindən həyata keçirildi.
Uşaqlara qarşı zorakılıq
Uşaqlara qarşı zorakılıq — uşaqlara qarşı qəddarlıq və ya pis rəftar. Fiziki və/və ya emosional zorakılıq, cinsi zorakılıq, laqeydlik, laqeydlik və insan alveri və ya məsul şəxs kontekstində uşağın sağlamlığına, sağ qalmasına, inkişafına və ya ləyaqətinə faktiki ziyan vura bilən və ya nəticələnə bilən digər istismar formalarını ala bilər. əlaqə, etibar və ya güc. ÜST-ə görə, uşaq istismarı ömür boyu ciddi nəticələrə səbəb olan qlobal problemdir. Uşağa qarşı fiziki zorakılıq böyüklər tərəfindən uşağa qəsdən döyülməsi, xəsarət yetirilməsi, zədələnməsi və ya şikəst edilməsidir. Fiziki zorakılığın əlamətlərinə xəsarət, psixoloji zərər və inkişaf qüsurlarına səbəb ola biləcək qançırlar, sıyrıntılar, qaynaqlar, yanıqlar, aşınmalar, yaralar, sınıqlar və kobud müalicə daxildir. Çox vaxt cismani cəza ilə fiziki zorakılıq arasındakı xətt bulanıq olur. Fiziki zorakılığı müəyyən edən mədəni normalar çox müxtəlifdir və həm peşəkarlar, həm də ictimaiyyət arasında hansı hərəkətlərin fiziki zorakılıq təşkil etdiyi barədə konsensus yoxdur. Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, cismani cəzaya icazə verən mədəni normalar uşaqlara qarşı zorakılığa səbəb olur və bu normaları dəyişdirmək üçün kampaniya aparıblar. 1979-cu ildən 2023-cü ilə qədər 65 (65) ölkədə valideynlər tərəfindən fiziki cəza qadağan edilib.
Beynəlxalq Qeyri-zorakılıq Günü
Beynəlxalq Qeyri-zorakılıq Günü – BMT-nin qərarı ilə Mahatma Qandinin doğum günü olan 2 oktyabr tarixində qeyd olunur. 2007-ci il iyunun 15-də BMT Baş Assambleyasının qəbul etdiyi qərarla 2 oktyabr tarixi Beynəlxalq Qeyri-zorakılıq Günü kimi qeyd edilir. Qəbul olunmuş qətnamədə bu beynəlxalq günün məqsədi belə izah olunur: sülh, dözümlülük, anlayış və zorakılıqdan imtina mədəniyyətini təsdiq etmək.
Sosial işçilərə qarşı zorakılıq
Müştərilərin sosial işçilərə qarşı zorakılığı nadir baş verən hadisələrdən deyildir. Qərb ştatında lisenziyalı sosial işçilər üzərində aparılan araşdırmada, Rey (1996) Sosial işçilərə qarşı zorakılğın əsasən fəaliyyət yerlərində baş verdiyini müəyyənləşdirmişdir. Griffin (1995) Sosial iş hallarının daha da mürəkkəbləşdiyini və yardım prosesinin daha çox zorakılıqla dolu sosial kontekstdə təmin edildiyini bildirmişdir Cəmiyyət içərisində işləyən sosial işçilər ofisdə işləyən həmkarlarına nisbətən daha böyük təhlükə ilə üzləşirlər, çünki onlar tez-tez təhlükəli məhəllələrdə xidmət göstərirlər və əgər hər hansısa bir problem yaranarsa, dərhal dəstək göstəriləbilmir. Newhill(1996) Amerika Birləşmiş Ştatlarının iki ştatında NASW (Sosial İşçilərin Milli Assosiasiyası) üzvləri arasında keçirilən sorğuda respondentlərin 59 faizinin zorakı müştərilərlə işləmək üzrə təlimlər keçdiyini müəyyən edib. Bütün sosial işçilər risk altında olsalar da, araşdırmalar göstərir ki, daha gənc və daha az təcrübəli kadrlar daha çox müştəri hücumu riski altındadır. Elmi ədəbiyyatda qadın və ya kişi sosial işçilərdən hansıların daha çox zorakılıq və təhdid riski altında olub-olmaması ilə bağlı ziddiyyətli fikirlər mövcuddur. Qadın sosial işçilər müştərilər tərəfindən edilən fiziki zorakılığa xüsusilə həssasdırlar. Tryon (1986) qadınların da kişi həmkarları kimi tez-tez fiziki hücumlara məruz qaldığını bildirmişdir. Sosial işçilər ikinci dərəcəli və ya əvəzedici travma kimi tanınan şəfqət yorğunluğu (compassion fatigue) ilə üzləşə bilər. Şəfqət yorğunluğu prosesi, sosial işçilərin müştərilərinin əlamətlərini və simptomlarını yaşamalarının potensial psixoloji nəticəsidir.
Uşaqların cinsi istismardan və cinsi zorakılıqdan müdafiəsi haqqında Avropa Şurasının Konvensiyası
Uşaqların cinsi istismardan və cinsi zorakılıqdan müdafiəsi haqqında Avropa Şurasının Konvensiyası (ing. Council of Europe Convention on the Protection of Children Against Sexual Exploitation and Sexual Abuse) — uşaqların cinsi istismarını cinayət hesab edən hər hansı bir ölkənin imza üçün Avropa Şurası tərəfindən təklif olunan beynəlxalq bir müqavilə. Evdə və ya ailədə istismarın qarşısını almağı hədəfləyən ilk beynəlxalq müqavilə. Konvensiyanı təsdiqləyən ölkələr, kontekstindən asılı olmayaraq, razılıq yaşına çatmamış uşaqlarla cinsi əlaqəni cinayət məsuliyyətinə cəlb etməyi qəbul edirlər. Bundan əlavə, Konvensiya uşaq fahişəliklərinə cəlb edilməsi, məcbur edilməsi və ya istifadəsi (Maddə 19) və istehsal , təmin edilməsi, paylanması, əldə edilməsi, saxlanması, uşaq pornoqrafiyasına giriş əldə edilməsi üçün cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə borcludur. 20; cinsi xarakterli hərəkətlər edən bir uşağın şəkilləri və cinsi məqsədlər üçün bir uşağın cinsiyyət orqanlarının şəkilləri daxil olmaqla). Uşaqların cinsi istismarının qarşısını almaq üçün bir sıra tədbirlər təklif olunur. Konvensiya 25 oktyabr 2007-ci ildə Lansarote şəhərində (Kanar adaları, İspaniya) bağlanmış və imzalanmışdır. Avropa Şurasına qatılan bütün ölkələr müqaviləni imzaladılar, aralarında sonuncusu Çexiya idi (İyul 2014). Konvensiya 5 dövlət tərəfindən təsdiqləndikdən sonra 1 iyul 2010-cu ildə qüvvəyə minmişdir.

Digər lüğətlərdə