is. 1. Hər hansı bir şeyi ölçmək üçün qəbul edilmiş vahid. Uzunluq ölçüsü. Həcm ölçüsü.
2. məc. Bir şəxsə, ya şeyə qiymət vermək, müqayisə etmək üçün əsas götürülən şey.
…Bu dünyada hər hansı qiymətin ölçüsü zəhmətdir. S.Rəhimov.
3. Hər hansı bir şeyin müəyyən vahidlər əsasında təyin edilən böyüklüyü, kiçikliyi, biçimi, həcmi, dərəcəsi.
Qızların hamısının libası bir qiymətdə, bir əndazədə və bir ölçüdə idi. M.S.Ordubadi.
Buruqların dörd tərəfində müxtəlif ölçüdə neftli, mazutlu borular, dəmir və taxta parçaları gözə dəyirdi. M.İbrahimov.
// Hüdud, hədd, sərhəd, çərçivə.
Xüsusən gəncliyin arzuları göylərdəki ulduzlar qədər sayılmaz və ölçüyə yerləşməzdir. M.S.Ordubadi.
Zaman və məkan yenidən öz həqiqi ölçüsünə qayıdırdı. Ə.Məmmədxanlı.
4. Ölçmə işi; ölçmə. Sahədə ölçü işləri aparılır.
5. bax
vəzn 2-ci mənada. Şerin ölçüsü.
6. məc. dan. Əhatə dairəsi, görüş dairəsi.
[Şirzad Rüstəmə:] Sən dar düşünürsən, ölçün balacadır. M.İbrahimov.
◊ Ölçü götürmək – tədbir görmək.
Əvvəlcə Müqim bəy əla dərəcəli meyvəcatın Şuşa qalasına göndərilməsi üçün ölçü götürdü. S.Rəhimov.
Tərlanov, Teymur Cahangirov haqqında ölçü götürəcəyinə söz verdi. H.Seyidbəyli.
Ölçüyə gəlməmək – çox böyük, həddən artıq yekə, ölçülə bilməyən şey haqqında.
Din ilə ucalır ruhumuz göyə; Göylər bir qiyasa, ölçüyə gəlməz. B.Vahabzadə.