XV əsrdə İranda meydana çıxıb sonralar Yaxın Şərqdə yayılmış müsəlman dini təriqətlərindən birinin adı (bu təriqətin müəssisi olan Hacı Bəktaş Vəlinin
Bəlli, tanınmış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu dediyin bir bəl-bəlidi, Çənlibeldə dövran quran dəlidi, Öz adım Rövşəndi, atam Alıdı, İnan Bolu
Bax: bəl-bəli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Bax: bələn. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bələdən aşırdı. Elə ki bələdən aşdılar, Koroğlu bir dala baxdı, gördü, tay qəssab Alı onları görə bilməz, qo
Bələdçi. – İndi get, mənim üçün bir bir tərlan və bir bələd gətir... Xidmətçi gedib bir tərlan və bir bələd gətirdi
Yol göstərən, bir yerin yolunu yaxşı tanıyan adam. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu, biz heç bundan almırıq
Dağ aşırımı. Çadırın hər yandan tənəflərini qopardıf, loğalax qayırıf, atının tərkinə bağlayıf, əyağını üzəngiyə vuruf, atının belinə qalxdı
Dağ aşırımı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ağa, mənim çobanlarım, bax, bu bələnin o biri tərəfindədirlər
1. Oğlan tərəfindən qız evinə göndərilən birinci nişan – üzük və örpək. 2. Məcazi mənada: bəhanə, səbəb, dəlil, tutarğa
Bəlkə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bilinmək, tanınmaq, aşkar olmaq, aydın olmaq, görünmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəlilərim, bu gün dava günüdü, Müxənnət ölkəsi talanmaq gərək! Q
Məlum, aydın, aşkar, tanınan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəlilər içində bəlli igidsən, Gördüm sınayanda mərdana səni, Şəst ilə dayandın meydan için
Bəlli məlum. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bəlli olmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Məlum olmayan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Mən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Baz da der ki, bəni bəylər götürür, Üstümüzə ala seyvan örtdürür, Sənin bağun bir atmaca götürür Yeri, var get, h
Keçid, keçilə biləcək yer. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ancaq gərək qoşun bəndləri kəsməmiş sən qaladan çıxasan
Keçid, yol. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Axırda belə oldu ki, Dəli Həsən dəlilərin üç min say-seçməsini ayırıb, Çənlibelin Toqat baxarındakı bəndərlə
Düşmənin, yaxud ovlanan heyvanın keçə biləcəyi yeganə yer, yol, keçid və s.(“Koroğlu” dastanının lüğəti) Tanrı, yaman yerdə düşmüşəm dara, Mənə özün k
Bənövşə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qeyd: bənəfşə (bənövşə) bığlar ifadəsi bayatılarımızda da rast gəlinir
Toxumunda narkotik maddələr olan bitki; bəng otu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu kağız-qələmi götürüb belə yazdı: “Səhər yeməyinə: bir batman y
ər. bəni – övlad, oğullar İnsan, adam, Adəm övladı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çoban dedi: – Ay bəy, bir az çörəyim var, amma bəni-adəm yeməyi deyi
Bax: bəni-adəm. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Oğul, məndən gizlətmə, mən sənə deyirəm ki, bu ata bəni-insan gözü baxıb
Üz, çöhrə, sifət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Beş gün bu fani dünyada Bənzim zərd oldu, zərd oldu, Gördüm bir qanlı zalımı, Mənə dərd oldu, dərd old
Bənövşəyi. Al-yaşıl, abı sarı, Bənövüş qara, qırmızı, (“Bəhram-Gülxəndan”)
Bax: bənövüş. Saqi, sən döyran söylə, Doldur ver tasın bənöyüş. (“Bəhram-Gülxəndan”)
1. Ov gözlənən yer, pusqu, marıq. 2. Çıxacaq yer, yol, aralıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hərdən bərədə yataram, Ortada şeşpər ataram, Paşanı diri
1. Ov gözlənən yer, pusqu, marıq. 2. Çıxacaq yer, yol, aralıq. Şirtək bərələrdə yatdı, Atasıynan güştü tutdu
Bax: barakallah. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
fars. – bər, ərəb. – əks Əksinə olaraq, tərsinə, ziddinə, zidd. Başa yetişmədi dərsim, savadım, Bərəks etdi çərx-fələk muradım, Mən Qeys ikən Məcnun q
Yarpaq. Zanbağı, yasəmən, bərgi-ireyhan, Fəsli-bahar gülüstanım, xoş gəldin! (“Qurbani”)
Bax: bəlgə. Bir xalın heyvadı – gəlməz irəngə, Bir xalın bərgədi, gedər Firəngə, Bir xalın salıbdı aləmi rəngə; Bir xalın söhbəti-sazılan gəlir
ərəb. bərhəm – dağınıq, qarışıq bərhəm etmək – pozmaq, dağıtmaq, bərbad etmək. O yar ilə sənin əhdi-peymanın Bərhəm edib pozan yerdi güllü bağ
ərəb. bərr – quru (dəniz müqabili), bəhr – dəniz “Bütün dünya” mənasında işlənir. On üç ildi bərri-bəhri seyr etdim, Şahbazımdan xəbər verən olmadı
ər. bərr-quru, fars. biyaban Səhra, ucu-bucağı olmayan bitkisiz quru çöl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İlxının ağzı düşdü çöllü bərri-biyabana
Bəri. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Tüklü dəvə cinsi, gənc və qüvvətli dəvə, ikihürgüclü dəvə və ərəb dəvəsindən olan nər dəvə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Erkək at. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hümmət Əlizadə nüsxəsində Qırata işarə ilə beygir sözü işlənir
Tacir. Bazar sözündən yaranıb. Könül, sənə vəsfi-halım söyləyim, Yarəb, bu dünyada necolur könlüm? Hərdən dərviş olur, hərdən dilənir, Hərdən bəzirgan
Tacir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bazar sözündən yaranıb. Bu yeddi ilin ərzində bir tacir, bir bəzirgan mənə bac verməmiş bu həndəvərdən keçə bilmə
Bax: bəzirgan. Mahmud karvan sahibi bəziryan başının qabağına çıxıb ona deyir: Başına döndüyüm, bəziryan xoca, Xocam, bu yol İstambula gedərmi? Gündüz
Sinəbəndin qolları. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qıratı çəkməsəm, dağlar sökülməz, Bəzməndin çəkməsəm, sağrı örtülməz, Qabağımdan qaçan düşmən qurtu
Parça, arşınmalı satan tacir. Bir xalı bəzzazdı, Rumun Qeysəri, Bir xalı içibdi abi-kövsəri, Bir xalı ağlımı edib sərsəri, Bir xalı ağ üzə düzülən gəl
Bığ yeri. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Gildir-gildir. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Gildir-gildir, gilə-gilə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bunu deyib Keçəl Həmzə elə ağladı, elə ağladı ki, gözünün yaşını bıldır-bıldır tökdü
Buraxmaq, əldən boşlamak, burakmak, atmaq, vaz keçmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bığ yeri tərləmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bığ. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çox hiyləgər, fəndgir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu düşməz gücdən, Qorxmaz müxənnətdən, bicdən, Bac allam nağdıdan, vecdən, Dəmirçioğlu m