Этимологический словарь азербайджанского языка

  • ANLAQ

    Kök anmaq feilidir. Yaz-ı qəlibi üzrə ondan an-ı sözü əmələ gəlib, sonra an-ı-la feili törəyib, nəhayət, an-ı-la-q sözü meydana çıxıb

    Полностью »
  • ANLAMAQ

    Mənbələrdə anla sözü (понимать), ana feili (разуметь), anlaq ismi (разумный) mövcuddur. Deməli, sözün kökü an olub, -a şəkilçisi onu feilə (an-a) çevi

    Полностью »
  • ANOMALİYA

    yun. a – inkar şəkilçisi + yun. nomos – qanun

    Полностью »
  • ANORTİT

    yun. anorthos – çəp

    Полностью »
  • ANŞIRMAQ

    Bu, anma, anlamaq sözləri ilə kökdaşdır. Dialektlərdə “tanımaq” mə­nasında işlədilir. Sözün kökü andır və “şüur, bilmək” anlamlarını əks etdirən ad-fe

    Полностью »
  • ANTARKTİKA

    yun. anti – əks + yun. arktikos – şimal

    Полностью »
  • ANTEKLİZ

    yun. anti – əks + yun. klisis – əyilmə

    Полностью »
  • ANTİKLİNAL

    yun. anti – əks + yun. klino – əyilmə

    Полностью »
  • ANTİKLİNORİUM

    yun. anti – əks + yun. klino – əyilmə + yun. oros – dağ

    Полностью »
  • ANTİMONİT

    lat. antimonium – sürmə

    Полностью »
  • ANTİPASSATLAR

    yun. anti – əks + isp. viento de pasada – külək

    Полностью »
  • ANTİREKLAM

    yun. anti – əleyhinə + lat. ­rec­lamo – qışqırıram

    Полностью »
  • ANTİSİKLON

    yun. anti – əks + yun. kyklon – fırlanan

    Полностью »
  • ANTRASİT

    yun. anthrakitis – kömür növü

    Полностью »
  • ANTREFİLE

    fr. entree – giriş + fr. filet < fil – sap, ip

    Полностью »
  • ANTROPOGEN

    yun. anthropos – insan

    Полностью »
  • ANTROPOLOGİYA

    yun. anthropos – insan + yun. logos – elm, təlim

    Полностью »
  • ANTROPOSFER

    yun. anthropos – insan + yun. sphaira – kürə

    Полностью »
  • APARMAQ

    Almaq və barmaq (getmək) sözlərindən əmələ gəlib. Sonra konta­mi­na­siya (latınca “qarışmaq” deməkdir) yolu ilə albar kəlməsi apar formasına dü­şüb

    Полностью »
  • APARTEİD

    afr. apartheid – ayrı yaşamaq

    Полностью »
  • APATİT

    yun. apate – yanlışlıq; ilk vaxtlar başqa minerallardan fərqləndirmək çətin olduğu üçün belə adlandırılmışdır

    Полностью »
  • APATRİD

    yun. a – inkar şəkilçisi + lat. patris – vətən

    Полностью »
  • APELSİN

    Holland sözüdür, “Çin alması” deməkdir. Bizdə narınc, turunc,portağal və s. kimi də işlədilir. Portağal adı Portuqaliya ölkəsinin adı ilə bağlıdır (on

    Полностью »
  • APLİT

    yun. haploos – bəsit

    Полностью »
  • APOGEY

    yun. apo – uzaq + yun. geo – Yer

    Полностью »
  • APROŞ

    fr. approche – yaxınlaşma

    Полностью »
  • APTEK

    Latın sözüdür, “anbar”mənasını əks etdirir. 

    Полностью »
  • APVELLİNQ

    ing. up – yuxarı + ing. well – cummaq

    Полностью »
  • AR

    Ərəbcədir, “utanma” deməkdir. Arsız sözü də bununla qohumdur. 

    Полностью »
  • ARA-BƏRƏ

    Əsli ara-be-ara (müq. et: ala-be-ala, yəni alabula) kimi olub. Arada-bərədə kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ARA-SIRA

    Qaynaqlarda arası-ara kimi də qeyd olunub. Görünür, “məsafə (ara) vermək” mənası ilə bağlıdır. Seyrək (qədim mənası “az” deməkdir) kəlməsi də sıra söz

    Полностью »
  • ARA VURMAQ

    İkinci hissə burmaq feilinin təhrifindən ibarətdir. 

    Полностью »
  • ARABA

    Arabanı ilk dəfə türklər kəşf edib və adını da qanqılı qoyublar (tayfa adı ilə bağlıdır). Bu, ilk dəfə ikitəkərli olub

    Полностью »
  • ARABESK

      Təkallahlılığı qəbul etmiş qədim yəhudilər bütpərəstliyin istənilən təzahürünə qarşı idilər. Ona görə də bütlərə sitayişin qadağan olunması yəhudi d

    Полностью »
  • ARAQ

    Maks Fasmerə görə, arağı ilk dəfə qıpçaqlar hazırlamış və ona araka adını vermişlər. Mütəxəssislər araq sözünü, bir qayda olaraq, ərəb mənşəli hesab e

    Полностью »
  • ARAQÇIN

    Ərəq (araq) ərəbcə “tər” deməkdir, çin isə farsca “yığmaq”la bağlıdır: “tər yığan” (təri canına çəkən) anlamını əks etdirir

    Полностью »
  • ARALAMAQ

    Kökü ar (отделять) feilidir. Ar feili indi müstəqil işlədilmir. Səpələ, çapala qəlibi üzrə arala kəlməsi yaranıb

    Полностью »
  • ARALIQ

    Türklərdə ay adları belədir: ocaq, şubat, mart, nisan, mayıs, haziran, tem­muz, ağustos, eylül, ekim, kasım, aralıq

    Полностью »
  • ARAM

    Farsca aramidən (sakitləşmək) feili ilə qohumdur. “Sakit” deməkdir. 

    Полностью »
  • ARAT

    Toxum səpilməmişdən şumun sulanmasına “arat eləmək” deyirik. Arat və araq sözlərinin kökü eynidir, “su” (süzmək, hopmaq) anlamı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • ARAZ

    Çox adam fars mənşəli hesab edir, Radlova görə, ərəbcədir və “hirsli” demək­dir. Kür isə “dəli”dir. Çay adları üçün yarayan sözlərdir

    Полностью »
  • ARD

    Radlov yazır ki, ar sözü “əks tərəf” deməkdir. Belədirsə, onda arğac (ərişin əksinə olan), arxac (dağın zirvəsinin əksi), arxa (ön tərəfin əksi) sözlə

    Полностью »
  • ARD UNU

    Dəyirmanda daşın ətrafına yığılmış un tozuna ard unu deyilir. Ard, farsca “un” deməkdir. Deməli, ard unu birləşməsi iki sinonimin yanaşı işlədilməsi s

    Полностью »
  • ARDIC

    “Təmizləmək” mənasında ar feili olub. “Aydan arı, sudan duru” deyimindəki arı (təmiz) sözü həmin feildən düzəlib

    Полностью »
  • AREAL

    lat. arealis – ərazi, meydan

    Полностью »
  • ARENAL

    yun. arena – qum

    Полностью »
  • ARGENTİT

    lat. argentum – gümüş

    Полностью »
  • ARGİLLİT

    yun. argillos – gil + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • ARĞAC

    Kilim, gəbə və s. toxunanda hündür qalxan iplər əriş, eninə gedən isə arğac adlanır. Mənbələrdə arğa feili var və rus dilinə “ткать, плести поперек” k

    Полностью »
  • ARĞIN

    Dilimizdə ar feili olub və “yorulmaq” mənasında işlədilib (Əbu Həyyanda (1256-1344) armaq feili var və “yorulmaq” mənasını verir

    Полностью »