is. 1. Orta əsrlərdə türk xalqlarında hökmdarların titulu. 2. Zaqafqaziya və Mərkəzi Asiyada, Kazan, Həştərxan xanlıqlarında feodalların dövlət vergil
is. [ər.] hərb. Ordunun sülh şəraitinə keçdikdən sonra hərbi xidmətdən buraxılması. Sıravi heyətin tərxisi
is. Nazik, uzun yarpaqları yeməyə işlədilən çoxillik göyərti. İki dəstə tərxun. – …Kənarda keşniş, kəvər və tərxun ləkləri gözə çarpırdı
is. [ər.] 1. Bir şəxsin, ya şeyin yaxşı cəhətlərini, məziyyətlərini, müsbət xüsusiyyətlərini demə; mədh, vəsf
sif. Hər cür tərifdən yüksək; çox gözəl, çox yaxşı. Tərifəgəlməz gözəllik
sif. Tərifli, tərif edilməyə layiq olan, çox gözəl, əla. Tərifəlayiq təşəbbüs
“Tərifləmək”dən f.is
f. Tərif etmək, vəsf etmək, mədh etmək. Yarış qabaqcıllarını tərifləmək
“Təriflənmək” dən f.is. Büləndin təriflənməsindən acığı gəldiyi, həm də əsil mətləbə keçmək vaxtı olduğu üçün Sirat sözü dəyişib dedi
məch. Tərif edilmək, vəsf edilmək, mədh olunmaq. Yaxşı işinə görə təriflənmək. – Hər üç-dörd ayda, hər kənd təsərrüfat kampaniyasının axırında bir tər
sif. Tərifəlayiq, tərifə dəyər, yaxşı, gözəl, təriflənməli. [Çingiz:] Cəbi lələ, get, Piri babanın o tərifli balından kəs, gətir, yeyək
is. [ər. tərif və fars. …namə] Yaxşı işləməyə, yaxşı oxumağa, yarışda, baxışda və s.-də qabaqcıl yer tutduğuna görə birinə verilən rəsmi sənəd
is. [ər.] klas. Yol. Bir il əvvəl Varşava təriqi ilə Avropaya səfər edən bir İran [vətəndaşı] bir neçə gün Kiyev səfirinin müsafiri olmuşdu
is. [ər.] din. Hakim dindən ayrılmış dini icma, islam məsləklərindən, məzhəblərindən hər biri. [Yaşlı kişi:] Fəqət müxtəlif məzhəb və təriqətlərə məns
is. Bu və ya digər təriqətə mənsub olan adam
is. Təriqətlərdən birinə mənsub olma
bax tək2. …[Məlikməmməd] quyunun tərkinə çatan kimi bir o yana-bu yana baxıb gördü ki, bir yol var. Çəmənzəminli
is. [fars.] : tərk etmək (eləmək) – 1) qoyub getmək, çıxıb getmək, buraxıb getmək, atıb getmək. Evi tərk etmək
is. Atın belinin yəhər qoyulan yerinin dal tərəfi. …Çavuş qəndabı içib, corabı aldı və qoydu atının tərkindəki xurcuna
is. [ər.] 1. Silahlarını əlindən alma, silahını, ya silahlarını atmağa məcbur etmə; silahsızlaşdırma
is. Yəhərin, at və ya başqa minik heyvanının tərkində olan dal hissəni. [Həsrət:] Saxla, bala, keç tərkimə, yəhərdəki döşəkçəni də tərkaltının üstünə
is. [ər.] din. Bu dünyanın nemətlərindən, zövq və səfasından əl çəkib, o dünyanın eşqi ilə yaşayan adam; asket, münzəvi
is. Bu dünyanın nemət və zövqü-səfasından əl çəkib, o dünyanın eşqi ilə yaşama; asketizm, münzəvilik
is. [ər.] Ədəb xaricində, ədəb və əxlaq qaydalarından kənarda olan iş, hərəkət və s
is. [ər.] Vətənini tərk edib başqa yerə getmə, başqa yerdə yaşama; calayivətən. Nə Otello, nə Faustdur bizim qəhrəman; Nə də tərki-vətən olmuş Harolda
is. [ər.] 1. Mürəkkəb bir şeyi əmələ gətirən hissələrin, şeylərin, ünsürlərin məcmusu. Dilin lüğət tərkibi
is. [ər. tərkib və fars. bənd] ədəb. Mövzu və vəzn etibarilə bir olub, müxtəlif qafiyə sisteminə malik klassik şeir formalarından biri
sif. Bir elementin tərkibinə daxil olan. Xüsusi tərkibli maye. Mürəkkəb tərkibli cümlə
“Tərkləşmək”dən f.is
f. Birisinin tərkinə minmək (bax tərk3). [Səttar:] Qal, axşam ikimiz tərkləşərik. P.Makulu
is. Altdan geyilən köynək, alt köynəyi. // Sif. mənasında. Tərköynək uşaqlar Mədədin əl-ayağına sarındılar
is. 1. zool. Güclü dimdiyi və uzun qanadları olan yırtıcı quş. Bir yanında tərlanlar, dumanlı dağlar; Bir yanda kəkliklər, ayna bulaqlar
sif. Tərlədən, tər əmələ gətirən, tər tökdürən. Tərlədici dərman
“Tərləmək”dən f.is
f. 1. Bədəni tərlə örtülmək, tər tökmək, dərinin məsamələrindən tər sızmaq. İstidən tərləmək. Alnı tərləmək
“Tərlətmək”dən f.is
f. 1. Bir şeyin təsiri ilə tər əmələ gətirmək, tər tökdürmək, tərləməsinə səbəb olmaq. İsti havada çay adamı tərlədir
sif. 1. Tərləmiş, üstündə tər olan. Tərli at. Tərli bədən. – [Qadınlar və qızlar] iki-üç kilometr piyada gəldiklərindən tərli üzləri qızarmışdı
zərf Tərli halda, tərli ikən, təri qurumamış. Tərli-tərli soyuq su içmək olmaz
is. 1. Yəhər altından atın belinə qoyulan keçə parçası. Cəmil tərliyi Qaşqanın üstünə atıb onu həyətdən çıxardı
“Tərpədilmək”dən f.is
“Tərpətmək”dən məch. Stol yerindən tərpədildi. – Dəyirmi dəyirman daşı yavaş-yavaş yerindən tərpədildi və sürütmənin üstünə mindirildi
is. 1. Tərpənmə, hərəkət, tərpənti, canlanma. 2. Hərəkət, davranış, hərəkət tərzi. Xəlilin hər addımında, hər tərpənişində özünün də yaxşı dərk edə bi
“Tərpənişmək”dən f.is
f. Tərpənmək, hərəkətə gəlmək (çoxlu adam haqqında). İclasdakılar bayaqdan çox belə şey eşitdiklərinə baxmayaraq, yenə də söz bura çatanda oturduqları
“Tərpənmək”dən f.is. □ Yer tərpənmə – zəlzələ
f. 1. Yerindəcə hərəkət etmək, hərəkətə başlamaq, tərpəşmək, qımıldanmaq. Tərpənməyir gecə yarı; Ağacların yarpaqları
bax tərpəniş 1-ci mənada. [Dərya:] O kəsin ki ömrü zəlzələdə keçsin… yerin-göyün tərpəntisindən onun xəbəri çətin ki ola! B
1. “Tərpəşmək”dən f.is. 2. is. Hərəkət, canlanma, həyəcan. Heyət üzvləri arasında tərpəşmə əmələ gəldi
f. 1. Hərəkətə başlamaq, hərəkətə gəlmək (çoxları haqqında). 2. bax tərpənmək 1-ci mənada. Hərdən külək əsər ki, yarpaq düşər; Ancaq onda suyum bir az