zərf …baxımından, …görə, …etibarilə. Bu qəsr Bağdad qəsrlərinin ən kiçiyi, lakin ziynət və zənginlik cəhətcə ən böyüyüdür
is. [ər.] 1. Nadanlıq, avamlıq, cahillik, cəhalət. Elm bir nur, cəhl zülmətdir; Cəhl duzəxdir, elm cənnətdir
sif. və is. [ər. cəhl və fars. kar] Tərs, inadcıl, höcət, inad, dediyindən əl çəkməyən, inadkar. Çox cəhlkar adamdır
is. 1. Yun əyirmək üçün əl ilə işlədilən ən sadə alət. İydə varsa, cəhrədə də var. (Məsəl). Mahmudun evinin qabağı
is. köhn. Başqaları üçün cəhrədə yun əyirən
is. köhn. Cəhrədə yun əyirmə işi, peşəsi. Fatma cəhrəçilik edib bir növ gündəlik çörəyini qazanırdı. S
[ər.] Vətənindən ayrı düşmüş, dərbədər düşmüş, həyatını qürbətdə keçirən. □ Cəlayi-vətən olmaq – vətənindən ayrı düşmək, yurdsuz-yuvasız olmaq, qürbət
[ər.] Özünəçəkmə, cəzbetmə. □ Cəlb etmək – 1) çəkmək, cəzb etmək, özünə tərəf çəkmək. Hamının hüsn-rəğbətini cəlb etmək
sif. Çox cəlb edən, çox maraqlı. Cəlbedici kitab. Məclisdə, qonaqlıqda maraqlı və cəlbedici söhbət etmək bacarığı çox yüksək qiymətləndirilir
sif. 1. zərf Tez, iti, yeyin, dərhal. Cəld oxumaq. Cəld addımlamaq. Cəld çevrilmək. – Xanlar cəld geriyə döndü
“Cəldləşdirmək”dən f.is
f. Sürətini artırmaq, yeyinlətmək
“Cəldləşmək”dən f.is
f. İşində, hərəkətlərində daha cəld olmaq, zirəklik, çeviklik göstərmək
is. Diribaşlıq, zirəklik, çeviklik; hərəkətdə, işdə itilik, sürət. Məmmədvəli bir quş cəldliyi ilə ayağa qalxdı, o biri otağa keçdi
is. At quyruğu qılından ilmək şəklində düzəldilən tələ; duzaq. Hər səhər malların altını təmizləyib, su və yemlərini verdikdən sonra mən həyətimizdəki
is. [ər.] köhn. İclas, məclis. İndi… cələsə olacaq, gəl otur, sənə bir stəkan çay verim, sonra gedərəm
is. [ər.] 1. Ölüm hökmünü icra edən adam. [Xan] cəllad çağırıb əmr elədi ki, Alı kişinin boynunu vursun
is. Zalımlıq, qəddarlıq, amansızlıq, mərhəmətsizlik, yırtıcılıq. [Elxan:] Mən üzümə bir din qalxanı çəkib, cahangirlərin cəlladlığını qəbul edə bilmər
is. [ər.] 1. Bir şeyin ümumi sayı, miqdarı, toplusu. □ Cəm etmək (eləmək) – toplamaq, yığmaq. Xülasə, yoldaşlarımı bir yerə cəm elədim və ağdamlılar k
is. [ər.] klas. Cansız təbiət. Əkin yeri iki qisim şeydən əmələ gəlib: birisi cansız şeydən, yəni cəmadatdan və birisi canlı şeydən, yəni heyvanat və
is. [ər.] Ərəb qəməri təqvimində altıncı ayın adı
is. [ər.] Ərəb qəməri təqvimində beşinci ayın adı
bax cəmadiyəlaxir. [Hacı Əli:] Dedim ki, yazır, cəmadiyəssani ayının 14-də şah məşrutənin hökmünü verib
is. 1. Heyvan ölüsü, leş, cəsəd. Kənddən bir dənə biyar araba gətirib, qabanın cəmdəyini içinə yıxıb, özüm də üstündə yola düşdüm
is. Cəmdək, leş yeməklə dolanan yırtıcı quş
zərf [ər.] köhn. Bütünlüklə, hamılıqla, hamısı bir yerdə, tamamilə. Mən girəndə cəmən durdular ayağa
is. [ər.] Bütün, hamı. [Mirzə Heydər:] Cəmi aləm [atama] rəhmət oxuyur. Ə.Haqverdiyev. Haşım… az bir zamanda fəhləlikdən çıxıb Hacı Məhəmmədin cəmi iş
zərf Cəmisi, ancaq. O zaman bu kənddə cəmi-cümlətanı 15-20 tüstü var idi. S.Rəhimov. Ağsaqqallardan biri də cəmi-cümlətanı otuz yaşı olan Polad idi
zərf Ancaq, yalnız, vur-tut. [Tahir] ikiotaqlı təzə mənzilində cəmisi bir həftə qalmışdı. M.Hüseyn. Hacı Səmsamın cəmisi üç kəndi vardı
is. [ər.] 1. Konkret tariximaddi həyat şəraiti ümumiliyi əsasında birləşmiş insan toplusu. İnsan cəmiyyəti
is. Cəmiyyət xadimi; cəmiyyəti, xalqı sevən, ona xidmət edən adam, ictimai xadim. Mirzə Fətəli bir ədib və bir şair olmaqdan daha artıq bir cəmiyyətçi
is. Cəmiyyəti, xalqı sevmə, ona xidmət etmə
sif. Adamlara isinişməyən, yaxınlaşa bilməyən, onlarla ünsiyyət bağlamayan, üns tutmayan. Cəmiyyətdənqaçan adam
sif. Cəmiyyətə, cəmiyyətin mənafeyinə zidd olan, yabançı olan. Cəmiyyətəzidd hərəkət
bax xeyriyyə cəmiyyəti (“xeyriyyə”də)
[ər. cəmiyyət və fars. pərəst] bax cəmiyyətçi
bax cəmiyyətçilik
is. [ər. cəmiyyət və fars. …şünas] Cəmiyyət elmləri mütəxəssisi. …[Həyatı] dərindən və hərtərəfli öyrənib ümumiləşdirməli olan cəmiyyətşünas alimlərin
is. Cəmiyyət haqqındakı elmlərin məcmusu
“Cəmləmək”dən f.is
f. Toplamaq, bir yerə toplamaq (yığmaq). // Bir-birinin üstünə gəlmək. Ədədləri cəmləmək. // Bax cəmləşdirmək
“Cəmlənmək”dən f.is
f. Bir yerə yığılmaq, bir yerə toplanmaq, bir yerdə mərkəzləşmək. [Ərəstunun] fikirləri yenə öz dastanı üzərində cəmləndi
f.sif. Bir yerə toplanmış, bir yerə yığılmış, bir-birinin üstünə qoyulmuş. Prokuror mizin üstündə cəmlənmiş yetmiş iki min manatı [muzdura] göstərib r
“Cəmləşdirmək”dən f.is
f. Cəmləmək, mərkəzləşdirmək. Bütün diqqətini [Xəlil] bir nöqtədə cəmləşdirdi. M.Hüseyn. Qız dik Eyvazın gözlərinə baxır, sonra ani olaraq, ya kəndlər
“Cəmləşmək”dən f.is
f. Bir yerə toplanmaq, bir yerə yığılmaq, cəm olmaq. [Salman bəy:] Balam, sən də mən günlü, mən də sən günlü, sabah ertə dərdlilər cəmləşib