[ər.] 1. is. Xariqüladə ağıl və zəkaya malik olan şəxs. Azadeyi-küdurət idi səhni-asiman; Dahilərin xəyalı kimi təbdar idi
zərf Dahiyə xas olan xariqüladə zəka ilə, istedadla, yaradıcılıqla
is. Dahiyə xas olan ağıl və zəka; düha. Nizaminin dahiliyi. – Birdən qəfil yada gəlsə: Dahilik! İçimdən bir səda gəlsə: Dahilik! … Tanrım, məni məndən
sif. [ər. dahi və fars. …anə] Dahicəsinə, dahiyə xas olan, ancaq dahinin yarada biləcəyi. Dahiyanə fikir
is. məh. Qarğıdan, qamışdan düzəldilmiş daxma
is. məh. Kiçik daxal
is. 1. Mağaza, dükan və s.-də pulların yığıldığı yeşik, sandıqça; kassa. Daxılda nə qədər pul var? Pulu daxıla qoymaq
is. köhn. Kassir. Pulları daxıldara tapşırmaq
is. köhn. Daxıldarın işi, vəzifəsi; kassirlik
is. [ər.] İçəri, iç tərəf, bir şeyin içərisi. Bu evin daxili xaricindən gözəldir. Binanın daxili. // Hər ölkənin öz torpağı, öz hüdudlarının içərisi (
zərf [ər.] 1. İç tərəfdən, daxildən. 2. Öz daxilində, öz-özlüyündə, öz təbiətinə görə; təbiətən. Novruzəli və usta Zeynallar daxilən çox təmiz və xoşn
sif. [ər.] 1. Daxilə, içəriyə aid və mənsub olan (zahiri, xarici ziddi). // Bir şeyin daxilində, iç tərəfində olan; içə, daxilə aid olan; iç
sif. [ər.] köhn. Bir ölkənin daxilinə aid olan. Daxiliyyə nazirliyi
is. 1. Daşdan, palçıqdan və s.-dən tikilən təkotaqlı, balaca, alçaq, ibtidai ev. Yazıq muzdur daxmanın ortasında ah-zar ilə özünü yerə vurub ağlamağa
“Daxma”dan kiç. Yox! Bəlkə də bu torpaqdan daxmacıqda sən; Bir kitabça vərəqləyib məni anırsan?! S.Vurğun
zərf [ər.] Həmişə, hər vaxt, müttəsil, arasıkəsilmədən. Daim işləmək. Daim artmaq. Daim oxumaq. – Sordum ki, rəqib ilə oturmaq nədir, ey şux? Güldü, d
sif. [ər] 1. Uzunmüddətli, uzun müddət üçün olan, müvəqqəti olmayan, sürəkli. Qatarların daimi cədvəli
məch. Daimi edilmək, daimi hala salınmaq; sabitləşdirilmək
“Daimiləşdirmək”dən f.is
məch. Daimi hala salınmaq; sabitləşdirmək
“Daimiləşmək”dən f.is
f. Daimi olmaq, daimi hal almaq, əbədi olmaq, sabitləşmək
is. Daimi olma, həmişəlik, müttəsillik; sabitlik, dəyişməzlik, ardıcıllıq. [Həsənin] Dilaraya olan sevgisi həmişə bir əbədilik, daimilik hissi ilə bağ
qoş. [ər.] Haqqında, barəsində, xüsusunda, aid, əlaqədar (adətən yönlük halda olan isimdən sonra gəlir)
is. [ər] 1. Bütün nöqtələri mərkəz nöqtədən bərabər uzaqlıqda olan qapalı, əyri həndəsi fiqur; çevrə
is. Kiçik dairə. Yağışdan göldə əmələ gələn dairəciklər. İşıqlı dairəciklər. – [Cahandar ağanın] qulaqları güyüldədi, gözlərinin qabağında qara dairəc
“Dairələnmək”dən f.is
f. Dairə kimi olmaq, dairəvi olmaq, dairə şəkli almaq, dəyirmi olmaq; girdələnmək. Günəş dairələnib yerindən çıxır, üfüq mis rəngi alır
sif. Dairə kimi, dairəyə oxşar, dairə şəkilli
sif. [ər.] Dairə şəklində olan; dəyirmi, girdə. Mehmanxanada ilk nəzərə dəyən birinci mərtəbədəki böyük dairəvi dəhlizin bir neçə yerdən şırım-şırım s
is. Dairəvi şeyin halı; dəyirmilik, girdəlik
is. məh. 1. Dəridən tikilmiş hündür papaq. Şiraslan … daqqa divan papağını başına qoydu, üfürülüb evdən çıxdı
sif. dan. Qarnı daqqa kimi qabağa çıxmış (adam); yekəqarın
is. şair. Ağacın ilk şaxəsi, böyük budağı; ümumiyyətlə, budaq. Yanağı laləsən, qaməti dalsan; Ağzı şəkər, dili-dodağı balsan
sif. [ər.] Ərəb əlifbasındakı u (“d”) hərfinin adı. // məc. Həmin hərf kimi əyri, bükülü, bükülmüş (adətən klassiklərdə və aşıqların dilində)
is. 1. Bədənin boyundan tutmuş omba sümüyünə qədər olan arxa hissəsi; kürək. Küçə ilə bir hambal, bir tay dalında keçir
zərf Dallarını dallarına çevirərək. □ Dal-dala vermək – bir-birinə arxalanmaq, bir-birinə kömək etmək
zərf Dal tərəfi qabağa çevrilmiş halda, bir-birinin ardınca. Arxada isə, … bir-biri ilə yanaşı yox, bir-birindən dalqabaq, birinci və ikinci dağcığaz
is. məh. Dəvə, at və bəzi başqa heyvanlarda oyanan cinsi əlaqə həvəsi. Atların dalab vaxtı. Dalaba durmaq (gəlmək)
is. anat. Qarın boşluğunun sol tərəfində olub qan kürəcikləri hazırlayan və bu proseslə bağlı başqa mürəkkəb vəzifələr görən bədən üzvü
“Dalamaq”dan f.is
f. 1. Ətə toxunub gicitmək, yandırmaq. Gicitkən əlimi daladı. Yun corab ayağımı dalayır. – Atanın üzündəki neştər kimi tüklər balacanın üzünü daladığı
is. 1. Küçə qapısından həyətə gedən üstüörtülü və ya açıq yol. [Hacı Fərəc:] Bundan sonra dalanın qapısı həmişə gərək bağlı ola… N
is. Evin həyətinə baxan; həyəti, küçəni süpürən xidmətçi, süpürgəçi. O günün sabahı dalandarı yanıma çağırıb, gördüyüm qadın barəsində məlumat istədim
is. Dalandarın işi, vəzifəsi. Dalandarlıq etmək. – Həyətlərində neçə ildən bəri dalandarlıq edən bu kişinin ona xeyli yaxşılığı dəymişdi
“Dalanmaq”dan f.is
“Dalamaq”dan məch. Ətim dalandı
“Dalaşdırılmaq”dan f.is
məch. Bir-biri ilə vuruşdurulmaq, aralarına dava salınmaq