is. [ər.] 1. Öz halından və ya başına gələn bir dərd və acıdan ah-zar etmə; məmnuniyyətsizliyini izhar etmə; giley
sif. Şikayət bildirən, həmişə şikayət edən, narazı. [Dürdanə] qızının saçını sinəsindən topladı, kəlağayısını başına çəkdi, şikayətcil (z
sif. və is. Şikayət edən, şikayətə gələn. [Dilşad:] Ev dönəcək divanxanaya, şikayətçinin biri gedib o biri gələcək
sif. [ər. şikayət və fars. …kar] köhn. Şikayət edən, şikayətçi, şikayət mahiyyətində olan. Şirəli dayısının şikayətkar danışığını eşidərkən təəccüblən
“Şikayətlənmək”dən f.is. Rüstəm kişini həmişə qüvvətli və dönməz görməyə alışmış Səkinə şikayətlənməsinə dözə bilmədi
f. Halından, vəziyyətindən, taleyindən və s.-dən şikayət etmək, məmnunsuzluğunu bildirmək. İzzətin səsküyündən şikayətlənən bu ev indi çıraqsız, zülmə
sif. Şikayət ifadə edən, dərdli, iniltili. // Məc. mənada. [Qəhrəman:] Kənarda buzlu ruzgar şikayətli bir yaralı heyvan iniltisi ilə telefon tellərinə
is. [ər. şikayət və fars. …namə] Yazılı şikayət
bax işgəncə
sif. [fars.] 1. Bədənin hər hansı bir üzvündən məhrum olmuş və ya hər hansı bir səbəbə görə onu itirmiş; əlil
is. [fars.] mus. Azərbaycan klassik muğamlarından birinin adı. Sərvər şikəsteyi-fars oxuyur. Ü.Hacıbəyov
[fars.] 1. Segah məqamında zərbli muğam. Sürü-sürü qoyunları çoban yamacda otladır; Alır ələ papağını, oxur şikəstə, fit çalır
sif. [fars.] klas. Ürəyi sınmış, qəlbi qırılmış, incik, kədərli, incimiş. [Həcər xanım:] …Zöhrəni elə şikəstədil (z
sif. [fars. şikəstə və ər. xatir] klas. Qəlbi sınmış, ürəyi sınmış, qəlbiqırıq, incik. Sənsiz mən idim şikəstəxatir; Yüz şükr, sənə yetişdim axir
sif. [fars. şikəstə və ər. nəfs] Tələbkar olmayan, sadə təbiətli, təvazökar. …Qənaət söhbəti də düşəndə yenə dirsəyimin gücü ilə bir elə gözəl-gözəl s
is. Təvazökarlıq, təbiətcə sadəlik, tələbkar olmama. □ Şikəstənəfslik etmək – təvazökarlıq etmək, sadəlik, təvazö göstərmək
is. 1. Şikəst adamın və ya heyvanın halı, şikəst olma, əlillik. [Usta:] Şükür ki, şikəstlik də olmadı
[ər.] klas. Şikayət. İgidlər könlünə şikvə gətirməz; Necə dağdır, quzeyində qar olmaz. Qurbani. İstərəm ki, varam yarın kuyinə; Şikvə edəm qəmi-pünhan
sif. və is. [fars.] Çolaq, qolsuz, əlsizayaqsız, əlil. [Yusif Sərrac:] Dullara və yetimlərə və şillərə və karlara ianət və himayət göstərilsin
şil-küt etmək (eləmək) – bərk döyüb əzişdirmək, qol-qabırğasını sındırmaq, şikəst eləmək, çolaq eləmək
is. Qırmızırəngli sadə pambıq parça; bez. Bazarın bir küncündə tikilmiş dükanın içində qədəkdən, bezdən, şilədən, alçaq çitlərdən tökülübdür
is. Qatı düyü şorbası. Nə yemisən turşulu şilə. (Ata. sözü). Elədir, plov gərək abırlı olsun. Yoxsa keçəl plovdan nə çıxar? Onda adına şilə deyərlər
“Şiləmək”dən f.is
f. dan. Dalbadal vurmaq, gülləyə tutmaq. Abdulla onları gülləyə basdı. Onlar da kəndi şiləməyə başladılar
is. Südlü aş, südaşı
sif. köhn. Şilədən tikilmiş. Köhnə çarqat, köhnə ağ çit arxalıq və köhnə solmuş şiləyi dizlik – övrətin libası budur
is. bot. Gilasaoxşar yeməli, yabanı meyvəsi olan kol bitkisi
is. Şilgir kolları bitmiş yer. [İlyas:] Tərlan gah kol topaları üzərindən sıçrayır, gah qabağımıza çıxan şilgirliyi döşüylə yarıb keçir(di)… Ə
bax sillə. [Dərviş:] Ruqiyyəni güclə itələyib, bir şillə üzünə vurdum. A.Divanbəyoğlu
“Şillələmək”dən f.is
1. bax sillələmək. Lalə Şirmayını yalnız bir dəfə özündən kiçik bir qızı döyüb ağlatdığı üçün bərk şillələmişdi
is. Şil adamın halı, çolaqlıq, əlillik
[ing. shilling] Funt-sterlinqin 1/ 20 -nə bərabər ingilis pulu
zərf Parça-parça, cırıqcırıq, yıpranmış halda. □ Şiltə-şiltə olmaq – parça-parça olmaq, tikə-tikə olmaq, cırıqcırıq olmaq, yıpranmaq
bax şitəngilik. [Gülçöhrə] şiltənglik başlayıb yenə bacısının tərəfinə əlini uzadır. M.F.Axundzadə
is. [ər.] Dünyanın cənuba əks olan cəhəti. Kompasın əqrəbi şimalı göstərir. // Cənuba əks olan səmt, cəhət
is. Üfüqün şimalla qərb arasındakı hissəsi, cəhəti. Şimal-qərb istiqaməti. Şimal-qərb küləyi. // Ölkənin, dövlətin, qitənin bu istiqamətdə, bu səmtdə
is. Üfüqün şimalla şərq arasındakı hissəsi, səmti. Şimal-şərqə tərəf istiqamət almaq. // Ölkənin, dövlətin, qitənin bu istiqamətdə yerləşən yerləri, h
sif. [ər.] Şimala mənsub, şimala aid; şimalda, şimal tərəfdə olan. Şimali Avropa. Şimali Afrika
sif. Şimal ölkələrinin birində doğulub yaşayan. // İs. mənasında. Şimallıların adət və ənənələri
is. zool. Şimalda yaşayan, qiymətli xəzi olan tülkü cinsi
[fr. chimpanze] Tropik Afrika meşələrində yaşayan insanabənzər meymun
is. İldırım. Payızda şimşək nadir bir hadisə idi. M.Hüseyn. …Bayırda şiddətlə göy guruldadı, şimşək parladı
sif. İldırımlı. Dağ kimi dalğaların; Qatarını sökək! Şimşəkli bulud kimi; Düşmən üstünə çökək. R.Rza
bax şimşəkli. Bahar olsun fırtınalı; Şimşirəkli, gurultulu; Hər zərbəsi qüdrət dolu; hər parçası həyat dolu
is. [alm. Schine] 1. Təkər qurşağı; təkərin üstünə taxılan dəmir çənbər. Təkərin dəmir şini xırda daşları əzib qıcırdadı
[rus.] Xüsusi biçimdə tikilmiş əsgəri qış paltosu. Heybət ocağın qırağında uzandı. Sırıqlı pencəyinin üstündən şinelini saldı
sif. Əynində şinel olan, şinel geymiş. Qarşımda ucaboylu, uzun əsgər şinelli bir kişi dururdu. C.Cabbarlı
bax şanapipik. Dinləməyə başladıq; Bağçada “hop-hop” deyən; Şinəbubun səsini. B.Vahabzadə
is. bot. Kauçuklu bitki