Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • PRİNSİP

    \ – başlanğıc, ilk olan, özündən başqa bir şeyin çıxdığı təməl, əsas, ilk prinsip. İdeyalar təməl ideyalara və mənəvi ideyalar, metafizik ideyalar, o

    Tam oxu »
  • PRİNSİP

    \ – davranışın ilk başlanğıcı, rəhbər ideyası, əsas qaydası.

    Tam oxu »
  • PROBİDENSİALİZM

    \ – dini fəlsəfi baxış; bu baxışa görə bəşər cəmiy-yətinin inkişafı \ əsrarəngiz, tarixi prosesə münasibətdə xarici olan qüvvələrlə-bəsirətlə, allah

    Tam oxu »
  • PROBLEM

    \ – elmi metodlarla həll etmək şərtilə ortaya atılan sual. Həllini tələb edən hər növ çətinlik, məsələ

    Tam oxu »
  • PROBLEMATİK

    \ – həlli yolu və vasitəsi qeyri-müəyyən olan, yaxud da doğru olma ehtimalı olsa da, əslində şübhə oyandıran, dəqiq olmayan şeydir

    Tam oxu »
  • PROQNOZ

    \ – elmi qabaqgörənliyin növlərindən biri. Hər hansı bir hadisənin perspektivlərinin xüsusi tədqiqi

    Tam oxu »
  • PROLETARİAT

    Fəhlə sinfi.

    Tam oxu »
  • PROPEDEVTİKA

    \ - əvvəlcədən məşq etmək, hər hansı bir elmə hazırlıq, müntəzəm və qısa formada şərh olunmuş giriş kursu

    Tam oxu »
  • PROSES

    Latınca, irəliyə doğru hərəkət.

    Tam oxu »
  • PROSES

    \ – müəyyən bir nəticəyə varan düşüncə axışı. Hadisələrin yaxud da prosesin müəyyən bir nəticəyə doğru yol alması

    Tam oxu »
  • PROSTAVLIQ

    \ – xristianlığın mühüm cərəyanlarından biri; başlıca olaraq Şərqi Avropa, Yaxın Şərq və Balkanlarda yayılmışdır

    Tam oxu »
  • PROTESTANTİZM

    \ – pravoslavlıq və katolizmdən sonra xristian-lığın Reformasiya dövründə meydana gəlmiş cərəyanı.

    Tam oxu »
  • PSİXİKA

    \ – canlı sistemin ətraf aləm-lə siqnal şəklində qarşılıqlı təsirinin, əlaqəsinin məhsulu və şərti.

    Tam oxu »
  • PSİXOANALİZ

    \ - əsəb xəstəliklərinin və psixi xəstə-liklərin Z.Freyd tərəfindən təklif olunmuş ümumi nəzəriyyəsi və müalicəsinin metodu, freydizmin nəzəri əsasl

    Tam oxu »
  • PSİXOLOGİYA

    \ – insanın fəaliyyəti və hey-vanların davranışı prosesində obyektiv reallığın psixi inikasının yaranması və fəaliyyət göstərməsi qanunları haqqında e

    Tam oxu »
  • PSİXOLOGİZM

    \ – xüsusilə ruhi və mədəni hadisələri birtərəfli qaydada ancaq psixoloji baxımdan tədqiq etmə və açıqlama yaxud da psixologiyanı bütün elmlərin və

    Tam oxu »
  • PUBLİSİSTİKA

    \ – geniş mənada, silsilə ictimai həyat məsələlərini işıqlandıran ədəbiyyat növü.

    Tam oxu »
  • RADİKALİZM

    \ – tədqiq etdiyi mövzunun son səbəb-lərinə, köklərinə qədər enən düşünmə forması. Həyat formalarını, həyat əlaqələrini tənqid edib kökdən dəyişdirm

    Tam oxu »
  • RASİX

    Sağlam, əsaslı, sağlam təməlli. Din fəlsəfəsində rasix çox dərin elmə malik olan bir şəxs kimi qəbul edilir

    Tam oxu »
  • RASİONALİZM

    \ – Akılcılık: əqli biliyə əsaslanan doğruluğun miqyasını hisslərdə deyil, düşünmədə və nəticələrdə görən təlimin ümumi adı

    Tam oxu »
  • RASİONALİZM

    \ – ağıllı – səhih biliyin mənti-qi əlamətləri olan ən ümumilik və zərurilik təcrübədən və onun ümumiləşdirmələrindən əldə edilə bilməz; bunlar yal

    Tam oxu »
  • REAKTOLOGİYA

    \ – yüksək inkişaf etmiş heyvanların və insanın psixikasını xarici təsirlərlə cavabların hesabı məcmusu, cəmi kimi nəzərdən keçirən mexanistik konsep

    Tam oxu »
  • REALİZM

    \ – Gerçekçilik: Düşüncədən və ya bilən subyektdən ayrı, xarici aləmin və obyektlərin varlığını, onlar haq-qında obyektiv məlumatın inkişafını qəbul

    Tam oxu »
  • REALİZM

    \ – incəsənətin obyektiv idraki və estetik-dəyişdirici təbiətini daha dolğun şəkildə təcəssümləşdirən bədii metod

    Tam oxu »
  • REALLIQ

    \ – Həqiqi olan, var olan şeylərin hamısı. Bu mənada həqiqətin şüurdan, düşüncədən asılı olan və olmayan varlıqlar mövcuddur

    Tam oxu »
  • REDUKSİYA

    \ – məntiqdə ikinci, üçüncü yaxud da dördüncü qisim fiqurlardan birinin \ birinci fiqurun dörd bağ-layıcısından birinə geri qaytarması

    Tam oxu »
  • REFLEKSİYA

    \ – idrak inikasını, tədqiqini bildirən təlim.

    Tam oxu »
  • REFORMASİYA

    \ – XVI əsrin birinci yarısında Avropada protestantizmin əsasını qoymuş geniş antifeodal və antikatolik hərəkatı

    Tam oxu »
  • REFORMİZM

    Fəhlə hərəkatında sinfi mübarizənin, sosia-list inqilabı və proletar diktaturasının zəruriliyini inkar edən siyasi cərəyan

    Tam oxu »
  • REQRUTASİYA

    latınca, cəmiyyət üzvlərinin siyasi fəaliy-yətə cəlb olunması.

    Tam oxu »
  • RELYATİVİZM

    \ – insan idrakının nisbiliyi, şərtiliyi və subyektivliyi haqqında idealist təlim.

    Tam oxu »
  • RES

    \ – Res cogitans – düşünən varlıq, nəfsi natiqə, düşünən öz; res extensa – məkan tutan varlıq.

    Tam oxu »
  • RESPUBLİKA

    (latınca republic – ―dövlət işləri, ictimai işlər‖ deməkdir) elə idarəçilik formasıdır ki, burada dövlət başçı-sını seçmək və dəyişdirmək mümkündür

    Tam oxu »
  • RƏY

    \– antik fəlsəfədə səhih bilikdən – həqiqətdən fərqli olaraq səhih olmayan, subyektiv bilik.

    Tam oxu »
  • RİHLƏ

    Hədis axtaran insanların çıxdıqları səyahətlərə verilən addır.

    Tam oxu »
  • RİZA

    Razı olmaq, bəyənmək, icazə vermək. Riza təsəvvüf məqamlarından ən üstün olanıdır. Riza iki cür olur

    Tam oxu »
  • ROMANTİZM

    \ – mədəniyyətin ən müxtəlif sahələrini əhatə etmiş ideya hərəkatı və bədii hərəkat;XIX əsrin əvvəllərində klassisizmi əvəz etmişdir

    Tam oxu »
  • RUH

    \ – bədəni daima canlı qılan, ona həyat verən, yaşadan, lakin maddi olmayan varlıq. Dini fəlsəfədə ruh ölümsüz və insanın əbədi həyatını təmin edən

    Tam oxu »
  • RUH

    \ – Kainatın qanunu. Xüsusilə də stoa fəlsəfəsində kainat, əqli, kainat ruhu, təsir edən canlılıq verən, forma verən, canlandıran ideya

    Tam oxu »
  • SABİT

    fikir \ – şüurun taxılıb qaldığı, xilas ola bilmədiyi və düzəldə bilmədiyi yalnış bir sistem.

    Tam oxu »
  • SAF

    \ – içinə, daxilinə qərib başqa heç bir şey qarışmayan, ari. Tətbiq etməklə əlaqəsi olmayan elmlər. Saf intuisiya \ isə Kantın fəlsəfəyə gətirdiyi bir

    Tam oxu »
  • SAHƏ

    \ – Məkanın ölçülərini ifadə edən xarakteris-tikalardan biri.

    Tam oxu »
  • SAXTALAŞDIRMA

    Nəzəri müddəaların \ təcrübə nəticəsində alınmış emprik dəlillərə tutuşdurulması yolu ilə təkzib edilmələri vasitəsilə onların həqiqi-liyinin yoxlan

    Tam oxu »
  • SANSÜALİZM

    \ – Duyumculuk: Sahib olduğu-muz bütün məluatların əslində bir duyğunun nəticəsi olduğunu, ağıl qanunlarının və fikirlərinin duyğularla əldə edildiy

    Tam oxu »
  • SAY

    \ – bir çoxluğun bir qrupla təyini. Saymaq zamanla əlaqədar bir hadisədir, halbuki sayın özü heç bir xarakterik təyinatı olmadığı halda zaman təyinin

    Tam oxu »
  • SEMANTİKA

    \ Dilçilikdə işlənən termindir. Sözün, ifadənin, qrammatik formanın mənası. Semiotikanın bölməsi.

    Tam oxu »
  • SEMİOTİKA

    \ – bildirmək, xəbər ver-mək məqsədilə istifadə edilən hər növ işarə sistemini və fəaliyyət prosesini tədqiq edən elm

    Tam oxu »
  • SENSUALİZM

    \ – Bütün məlumatların sadəcə hisslərdən qaynaqlandığını, duyğu qavramalarına əsaslandığını irəli sürən təlim

    Tam oxu »
  • SENTİMENTAL

    \ – duyğuların və hisslərin ağır gəlməsi, həddindən artıq bir formada insana təsir etməsi halı.

    Tam oxu »
  • SENTİMENTALİZM

    \.

    Tam oxu »