İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Siqnifikativ funksiya

    ayırıcı funksiya.

    Tam oxu »
  • Siqnifikativ konnotasiya

    dil işarəsinin siqnifikativ konnotasiyası dedikdə biz elə bir məna başa düşürük ki, o onun denotativ mənasına kömək edir və bu dil ilə konkret büt

    Tam oxu »
  • Simvol

    1. Ardıcıl tərcümədə: 1) anlayışların əlamətlərinə görə qənaətli və əyani şəkildə göstərilməsi. Simvol yalnız öz təyinatını yerinə yetirərkən simvold

    Tam oxu »
  • Sinxron intralinqval tərcümə

    ədəbi əsərlərin dilin inkişafında eyni tarixi dövrə, mərhələyə keçməsi.

    Tam oxu »
  • Sinxron tərcümə

    1. Peşəkar tərcümənin əsas formalarından biri. Tərcüməçi tərəfindən tərcümə edilən mətnə paralel aparılan bir dildən digər dildə məlumatın şifahi t

    Tam oxu »
  • Sinxron tərcümə

    müasir tərcümə.

    Tam oxu »
  • Sinxron tərcümə modeli

    sinxron tərcüməçinin fəaliyyətinin mühüm xassələrindən olan təsviri; sxematik təsviri.

    Tam oxu »
  • Sinxroniya

    zaman, statikada təkamüldən asılı olmadan həmin stadiyada (mərhələdə) müşahidə edilən dil faktlarının xarakteri

    Tam oxu »
  • Sinxronlaşdırma mexanizmi

    1. Fəaliyyətin xüsusi məşqlərin köməyi ilə formalaşdırılmasıdır ki, ilkin mətndə oriyentirləşdirmə prosesinin parallel həyata keçirilməsi, tərcümə h

    Tam oxu »
  • Sinonimik əvəzləmə

    1. Bu və ya digər dildəki eyni mənaya malik söz, söz birləşməsidir. 2. Digər nitq vahidini məna baxımdan əvəz edə bilən söz və söz birləşməsi

    Tam oxu »
  • Sinonimik sıra

    1. İntensivlikdən və onun keyfiyyət ifadəsi olan çalardan asılı olaraq eyni mənaların (sinonimlər) sırası

    Tam oxu »
  • Sinonimlər

    1. Eyni anlayışları ifadə edib bir-birinə yaxın, yaxud uyğun sözlər olub, müxtəlif çalara, yaxud üslubi çalarlarla fərqlənən, adətən, eyni nitq hiss

    Tam oxu »
  • Sinonimlər lüğəti

    bu, sinonimləri, onların izahını, onlara illüstrativ materialları özündə əks etdirən lüğətdir. Sinonimlər lüğəti nəinki onlara məna baxımından uyğ

    Tam oxu »
  • Sintaksis

    1. Nitq deyiminin strukturlaşdırılması qaydası. 2. Nitqin strukturlaşması (sözlərin bir-biri ilə uzlaşması və sözlərin bir-birinin ardınca olması) pro

    Tam oxu »
  • Sintaktik aktantlar

    real aktantları bildirən (mübtəda, bütün hallarda işlənən tamamlıq, yer zərfliyi və s.) cümlə üzvləri

    Tam oxu »
  • Sintaktik əvəzləmə

    əsl mətnin konstruksiyasından fərqlənən əslin və tərcümə dilinin qrammatik quruluşunun üst-üstə düşməməsi ilə ortaya çıxan tərcümə mətnindəki cü

    Tam oxu »
  • Sintaktik kodlaşdırma

    sistemə girişdə (real kommunikasiyada sintaktik kodlaşdırma danışana məxsus olduqda) sintaktik zəncirin formalaşması

    Tam oxu »
  • Sintaktik kompressiya

    orijinalda verilmişlə daha müxtəsər və daha sadə sintaktik konstruksiyanın seçilməsi. Sintaktik kompressiyaya aşağıdakı üsulları aid etmək olar: 1)

    Tam oxu »
  • Sintaktik məna

    deyim elementləri arasında əlaqələri ifadə edən məna. Bax: eyni zamanda işarənin dildaxili mənası.

    Tam oxu »
  • Sintaktik münasibətlər

    semiotikada işarələr arasında olan münasibətlər.

    Tam oxu »
  • Sintaktik transformasiyalar

    cümlənin, yaxud bir cümlənin sintaktik tipinin digərinə dəyişdirilməsi.

    Tam oxu »
  • Sintaktik uyğunluq

    cümlənin sintaktik şəklinin dəyişdirilməsi, bir sintaktik konstruksiyanın digər, yaxud cümlə üzvlərinin cümlənin məna strukturunun xələl gətirilmə

    Tam oxu »
  • Sintaktika

    dilin plan, yaxud tədqiq aspektlərindən biri olmaqla, dil vahidlərinin özü arasındakı münasibətlərlə fərqlənən, daha doğrusu, onları dildən istifadə

    Tam oxu »
  • Sintaqma

    1. Mənaca və ritm-melodik cəhətdən bir-birinə birləşmiş cümlə tərkibində bir qrup sözlə əmələ gəlmiş nitqin semantik- sintaktik vahidi

    Tam oxu »
  • Sintaqmatik ekvivalentlik

    mətnin sintaqmatik ox üzərində elementlərinin təşkili, daha doğrusu, onun struktur quruluşu səviy- yəsi

    Tam oxu »
  • Sintaqmatika

    dilin sistemli öyrənilməsinin dil vahidlərinin onların xətti ardıcıllığındakı münasibətlərlə müəyyənləşməsi

    Tam oxu »
  • Sintez

    1. Elementlərin (daha ayrı-ayrı kiçik vahidlərin) daha böyük (qlobal) vahidlərdə birləşməsi. 2. Danışıq - aktiv qrammatika - mənadan formaya keçid- m

    Tam oxu »
  • Sistem

    1. Bir-birindən qarşılıqlı şəkildə asılı elementlərdən ibarət bütöv obyekt. Sistem nöqteyi-nəzərdən ona aid olan sistemin elementi parçalanmamaq xass

    Tam oxu »
  • Sistemaltı

    ümumi dil sisteminin qanunauyğun təşkil olunmuş hissəsi.

    Tam oxu »
  • Sistematika (sistemlilik)

    sintaqmatikadan, daha doğrusu, dilin daha sonra bölünməyən elementlərindəki təsnifatda dilin tədqiqinin ikinci fazası, daha doğrusu, paradiqmlərin ü

    Tam oxu »
  • Situasiya

    1. Konkret deyim həyata keçirilən zaman nitq konteksti, daha doğrusu, şərait (məqsəd və s.). 2. Maddi və yaxud ideal obyektlər və onlar arasındakı mü

    Tam oxu »
  • Situasiya əlaqələri

    onların istifadəsi qəbul olunmuş situasiya ilə bağlı hazır cümlənin leksik vahiddən ibarət olan əlaqələridir

    Tam oxu »
  • Situasiya klişesi

    konkret bu situasiya üçün vacib olan stereotip ifadə. Məsələn, «Danışır, Bakı!», «Xoş gəlmisiniz!»

    Tam oxu »
  • Situasiya-mətn modeli

    bu, elə situativ model deməkdir.

    Tam oxu »
  • Situasiya obrazı

    kommunikasiya (ünsiyyət) aktında situasiyanın təsviri və dəyişdirilməsi, onun nəzərdən keçirilməsi şüurun məhsuludur

    Tam oxu »
  • Situasiyalı informasiya

    nitq aktına kömək edən ekstralinqvistik amillərdən gələn informasiya.

    Tam oxu »
  • Situativ

    həmin situasiya ilə şərtlənmiş deməkdir.

    Tam oxu »
  • Situativ

    məna kompressiyası - informasiyaya malik ünsiyyətin ekstralinqvistik situasiyasını dolduran parçaların kompres101 siya vasitəsilə aradan götürülməs

    Tam oxu »
  • Situativ informasiya

    bilavasitə hər hansı situasiyanı əks etdirən informasiya.

    Tam oxu »
  • Situativ kompressiya

    bax: situativ-məna kompessiyası.

    Tam oxu »
  • Situativ kontekst

    şəraitin və əvvəlki təcrübənin ekstralinqvistik elementləri. Bax: eyni zamanda situasiya konteksti.

    Tam oxu »
  • Situativ model

    insanın nitq fəaliyyətinin elə modelidir ki, o eyni müxtəlif semantik komponentlər yığımının köməyi ilə predmetli təsvirlərin eyni işarəli təsvirləri

    Tam oxu »
  • Situativ tərcümə nəzəriyyəsi

    situativ tərcümə nəzəriyyəsi dil çərçivələrindən bir qədər kənara çıxır və gerçəkliyə müraciəti nəzərdə tutur

    Tam oxu »
  • Siyasi diskurs

    siyasi diskussiyalarda istifadə olunan bütün nitq aktlarının cəmi. Bax: diskurs.

    Tam oxu »
  • Slenq

    müəyyən peşə, yaxud sosial təbəqə nümayəndələrinin tərəfindən istifadə edilən söz və ifadələr. Ümumi və xüsusi slenqlərə bölünür

    Tam oxu »
  • Slot

    biliklər təsəvvürünü təşkil edən freymadır ki, o freymanı təsvir edən anlayış, yaxud obyekti xarakterizə edən bəzi mahiyyəti, yaxud əlaqəsi

    Tam oxu »
  • Soraq

    biblioqrafik kitabın işlənib hazırlanması - bu kitablarda tərcüməçinin nəinki xarici dili bilməsini, həm də tərcüməşünasliq üzrə olan ədəbiyyatı b

    Tam oxu »
  • Soraq annotasiyası

    bax, annotasiya.

    Tam oxu »
  • Soraq kitabları

    texnikanın və sənayenin müxtəlif sahələrində çalışan müxtəlif mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulur və xüsusi məlumatları özündə saxlayır, texniki

    Tam oxu »
  • Sosial dialekt

    bu, dilin olduqca məhdud çevrəsində xüsusi və ümumiliklə bağlı olan və daimi və bilavasitə ünsiyyətdə olanlar tərəfindən işlədilən söz formasıdır

    Tam oxu »