ə. 1) sındırma, qırma, parçalama; 2) pozma, xələl gətirmə; 3) riyaziyyatda: bir ədədin bir neçə hissəyə bölünməsi; 4) bax kəsrə; 5) bir işin görülməmiş, yarımçıq qalmış hissəsi; kəsir.
Kəsr
Kəsr termininin yaranması haqqında müxtəlif fikirlər vardır. Bəzi mənbələr göstərir ki, "kəsr" sözü "sınıq xətt" sözünün sonrakı dəyişdirilmiş formasıdır. Avropada orta əsrlərdə tətbiq olunan "sınıq" termini Əl-Xarəzminin "Hesab" kitabından götürülmüşdür. Bu termin "kəsr" sözü əvəzində işlədilirdi və "qırmaq", "sındırmaq", "parçalamaq" və s. mənaları verən ərəbcə "kəsərə" sözündən alınmışdır. Azərbaycan dilində isə "kəsr" sözü birdən az olduğu kimi fikirləri ifadə edir. Kəsrlər adi və onluq olmaqla iki hissəyə ayırılır. Adi kəsrlər x/y şəklində olur.
== Adi kəsrlər ==
a və b natural ədədlər olarsa,
a
b
{\displaystyle {\frac {a}{b}}}
şəklində olan ifadəyə adi kəsr deyilir.
a
b
{\displaystyle {\frac {a}{b}}}
=a÷b
a<b olduqda
a
b
{\displaystyle {\frac {a}{b}}}
kəsrinə düzgün kəsr deyilir.
Onluq kəsr
Onluq kəsr — həqiqi ədədləri
±
d
m
…
d
1
d
0
,
d
−
1
d
−
2
…
{\displaystyle \pm d_{m}\ldots d_{1}d_{0}{,}d_{-1}d_{-2}\ldots }
şəklində göstərə bilən, kəsrlərin bir növü olmaqla, bir üsul sayılır.
±
{\displaystyle \pm }
— kəsr işarəsi:
+
{\displaystyle +}
və ya
−
{\displaystyle -}
,
{\displaystyle ,}
— onluq vergül, tam və kəsr hissələrinin ayrılmasını təmin edir,
d
k
{\displaystyle d_{k}}
— onluq ədədlər. Qeyd edək ki, ədədlərin vergülə qədər olan sırası (yəni vergüldən solda) sonlu sayda, ən azı bir rəqəm, vergüldən sonra isə (yəni vergüldən sağda) isə həm sonlu (xüsusi halda heç olmaya da bilər), həm də ki sonsuz ola bilər.
Misallar:
123
,
45
{\displaystyle 123{,}45}
(sonlu onluq kəsr)
π ədədinin sonsuz onluq kəsrlə ifadəsi :
3,141
5926535897...
{\displaystyle 3{,}1415926535897...}
Onluq kəsrin qiyməti
±
d
m
…
d
1
d
0
,
d
−
1
d
−
2
…
{\displaystyle \pm d_{m}\ldots d_{1}d_{0},d_{-1}d_{-2}\ldots }
onluq ədəd olur,
±
(
d
m
⋅
10
m
+
…
+
d
1
⋅
10
1
+
d
0
⋅
10
0
+
d
−
1
⋅
10
−
1
+
d
−
2
⋅
10
−
2
+
…
)
,
{\displaystyle \pm \left(d_{m}\cdot 10^{m}+\ldots +d_{1}\cdot 10^{1}+d_{0}\cdot 10^{0}+d_{-1}\cdot 10^{-1}+d_{-2}\cdot 10^{-2}+\ldots \right),}
hansı ki sonlu və ya sonsuz sayda olan toplananların cəminə berabərdir.
Onluq ədədlərin onluq kəsrlərlə göstərilməsi, tam ədədlərin onluq say sistemində ümumiləşmiş yazılışıdır. Onluq ədədin onluq kəsrlə ifadəsində, vergüldən sonrakı rəqəmlər olmur və beləliklə bu ifadə aşağıdakı kimi göstərilir
±
d
m
…
d
1
d
0
,
{\displaystyle \pm d_{m}\ldots d_{1}d_{0},}
hansı ki həmin ədədin onluq say sistemində yazılışı ilə üst-üstə düşür.
Vergüldən sonra sonlu sayda rəqəm sayına malik olan onluq kəsr sonlu adlanır.
±
a
0
,
a
1
a
2
…
a
n
{\displaystyle \pm a_{0}{,}a_{1}a_{2}\ldots a_{n}}
tərifə gorə bu kəsr belə bir rəqəm ifadə edir
±
∑
k
=
0
n
a
k
⋅
10
−
k
{\displaystyle \pm \sum _{k=0}^{n}a_{k}\cdot 10^{-k}}
Məsələn:0,123;5,78;9,213
Sonsuz onluq kəsr
±
a
0
,
a
1
a
2
…
{\displaystyle \pm a_{0}{,}a_{1}a_{2}\ldots }
tərifə görə, belə bir həqiqi ədədlə ifadə olunur.
Sonsuz kəsrlərin yanında sonsuz sayda rəqəmlər olarsa bu sonsuz
kəsrdir.məsələn 3,1266389904…..
Umm-Kəsr
Umm-Kəsr (ərəb. أم قصر) — İraqın cənubunda, Bəsrə mühafəzəsində, Fars körfəzinə ən yaxın şəhər.1991-ci ildə Körfəz müharibəsində İraqla Küveyt arasında körpü rolunu oynayıb.
II Kəsrani türbəsi
II Kəsrani türbəsi — Azərbaycanın Abşeron rayonu Saray kəndinin köhnə Saray adlanan ərazisində yerləşən tarixi-memarlıq abidəsi. Türbə yerli əhəmiyyətli memarlıq abidəsi olaraq qorunur (4020).
== Tikili ==
Bina kvadrat formaya malikdir. Qara suvaqla üzlənən binanın fasadı əhənglə ağardılmışdır. Mərkəzi hissədə gümbəzi vardır.
Kəsran (Tarım)
Kəsran (az.-əski. کسران, fars. کسران) - İranın Zəncan ostanının Tarım şəhristanının Çəvərzəq bəxşinin Çəvərzəq qəsəbəsinin ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2016-cı ilin məlumatına görə kənddə 229 nəfər yaşayır (64 ailə).
Kəsranilər
Kəsranilər — Şirvanşahlar sülaləsi (1027–1382). 1382 ildə Kəsraniləri Dərbəndilər sülaləsi əvəz etdi. Ümumiyyətlə, Şirvanşahların sülalə bölgüsü barədə müxtəlif mülahizələr mövcuddur, son tədqiqatlara görə ayrıca sülalə olmayıb, vahid Şirvanşahlar xanədanının bir mərhələsini təşkil etmişlər.
Kəsranilər Şirvanın istiqlaliyyəti uğurunda gürcü feodallarına, səlcuq, qıpcaq və monqol hücumlarına qarşı mübarizə aparmışlar. Kəsranilər dövründə Şirvanda ədəbiyyat, elm və incəsənət yüksək inkişaf etmiş, Şamaxı və Bakıda geniş tikinti işləri aparılmışdı.
Seyid Əhməd Kəsrəvi
Əhməd Kəsrəvi (fars. احمد کسروی) — İran tarixçisi, publisisti və hüquqşünası.
Əhməd Kəsrəvi 29 sentyabr 1890-cı ildə Təbriz şəhərinin Hökmava məhəlləsində anadan olmuşdur. Milliyyətcə azərbaycanlı idi.
Müasir Azərbaycan tarixinə dair dəyərli əsərlərin müəllifi olmasına baxmayaraq Əhməd Kəsrəvi Azərbaycanlıların ari irqinə mənsub olduqlarını sübut etməyə çalışmışdı. 3 cildlik "Tarixe-məşruteye-İran" ("İran məşrutə tarixi") kitabında 1905–1911-ci illər İran inqilabının tarixi tədqiq olunur. "Şəhriyarane-gomnan" ("Naməlum hökmdarlar"), "Azəri, ya zəbane-bastane-Azərbaycan" ("Azəri, yaxud Azərbaycanın qədim dili") və başqa əsərləri vardır. O, əsərlərində Azərbaycana xüsusi yer ayırsa da, məsələlərin izahında İran millətçiliyi mövqeyindən çıxış etmiş, İranda yaşayan azərbaycanlıların farslaşdırılması kimi mürtəce ideya irəli sürmüşdür.
Əhməd Kəsrəvi 1921-ci ildə "Azəri ya Zəban Bastane Azərbaycan" adlı əsərini nəşr etdirmişdi. Müəllif bu əsərində azərbaycanlıların türk yox, azəri adlı ayrı bir millət olduqları fikrini irəli sürmüşdür.
Əhməd Kəsrəvi
Əhməd Kəsrəvi (fars. احمد کسروی) — İran tarixçisi, publisisti və hüquqşünası.
Əhməd Kəsrəvi 29 sentyabr 1890-cı ildə Təbriz şəhərinin Hökmava məhəlləsində anadan olmuşdur. Milliyyətcə azərbaycanlı idi.
Müasir Azərbaycan tarixinə dair dəyərli əsərlərin müəllifi olmasına baxmayaraq Əhməd Kəsrəvi Azərbaycanlıların ari irqinə mənsub olduqlarını sübut etməyə çalışmışdı. 3 cildlik "Tarixe-məşruteye-İran" ("İran məşrutə tarixi") kitabında 1905–1911-ci illər İran inqilabının tarixi tədqiq olunur. "Şəhriyarane-gomnan" ("Naməlum hökmdarlar"), "Azəri, ya zəbane-bastane-Azərbaycan" ("Azəri, yaxud Azərbaycanın qədim dili") və başqa əsərləri vardır. O, əsərlərində Azərbaycana xüsusi yer ayırsa da, məsələlərin izahında İran millətçiliyi mövqeyindən çıxış etmiş, İranda yaşayan azərbaycanlıların farslaşdırılması kimi mürtəce ideya irəli sürmüşdür.
Əhməd Kəsrəvi 1921-ci ildə "Azəri ya Zəban Bastane Azərbaycan" adlı əsərini nəşr etdirmişdi. Müəllif bu əsərində azərbaycanlıların türk yox, azəri adlı ayrı bir millət olduqları fikrini irəli sürmüşdür.