SÜRƏTLƏNDİRİCİ

is. tex. Bir prosesi sürətləndirən cihaz, qurğu, maddə və s.
// Sif. mənasında. Sürətləndirici cihaz.
SÜRƏTLƏ
SÜRƏTLƏNDİRMƏ
OBASTAN VİKİ
Böyük adron sürətləndiricisi
Böyük adron sürətləndiricisi və ya Böyük adron kollayderi (ing. Large Hodron Collider, LHC) Avropa nüvə tədqiqatlar şurasının CERN (fr.Conseil Europeen pour la Recherche Nucleaire) hazırladığı dünyanın ən böyük proton sürətləndiricisidir. BAS-nin yaradılması ilk dəfə 1984-cü ildə nəzərdə tutulsa da onun reallaşması 2001-ci ildə həyata keçdi. Böyük adron sürətləndiricisində protonlar 14 TeV (14 teraelektronvolt- 14•10x12 elektronvolt) enerji ilə toqquşması nəzərdə tutulub. BAS Fransa ilə İsveçrə sərhəddində 26.7 km uzunluğu olan və 100 dərinlikdə bir sahəni əhatə edir. BAS-da proton dəstəsinin tutulması və korreksiyası üçün uzunluğu 22 km-i əhatə edən 1624 maqnitdən istifadə olunub. Maqnitlər absolyut 0-dan 1.9K yüksək, -271C temperaturda işləyəcək. BAS-da 4 detektorun işləyəcəyi bildirilir. ATLAS ( A Toroidal LHC- ApparatuS), CMS (Compact Muon Solenoid), LHCb (The Large Hadron Collider beauty experiment) və ALICE (A Large Ion Collider Experiment). ATLAS və CMS Hiqqsin bozonları və "standart olmayan fizika"-nı öyrənmək üçün təyin edilib.

Digər lüğətlərdə

зацепля́ться зюдве́стка кустово́й ма́рля неопровержи́мость оприхо́довать подтопи́ться распу́тье суле́йка тра́фить залива́ла идти ва-ба́нк сморкну́ться celt death-trap excursionize foetor housewifely incompetence toast treasonous unconvicted wire mark writing приручать