По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

VAXTSIZ

sif. və zərf
1. Vaxtı çatmadan, vaxtı çatmamış, vaxtından tez. Vaxtsız banlayan xoruzun başını kəsərlər. ( Ata. sözü ).
// Çox tez.
Qanunsuz, qaydasız mübarizələr; Vaxtsız ölümlərdən gətirir xəbər. S.Vurğun.

2. Yersiz, qeyri-münasib vaxtda, gec. Vaxtsız gəlmək. – Vaxtsız qonaq kisəsindən yeyər. ( Ata. sözü ).
3. Mövsümündə olmayan, mövsümündən əvvəl və ya sonra hasil olan. Vaxtsız meyvə. Vaxtsız əkin bar verməz.
#vaxtsız #vaxtında #orfoepiya #vaxtsız-vədəsiz #вневременный #çörək #ələm #narkoz #vaxtlı-vaxtsız #əlbisə #banlamaq #vaqif #vaxtsız-dəvətsiz #fərqlənmə #tələffüz #dərin #qəhrəman #vədəsiz #руководство #xəbərçi

Sinonimlər (yaxın mənalı sözlər)

  • VAXTSIZ tez
  • VAXTSIZ yersiz — gec
  • VAXTSIZ vaxtsız bax gec
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
v va ve və vı vi vo vt vu vü vz
VAXTLI-VAXTSIZ
VAİZ
OBASTAN VİKİ
Ağəsnək vaxtsızçiçək
Ağəsnək vaxtsızçiçək (lat. Colchicum liparochiadys) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinin vaxtsızçiçək cinsinə aid bitki növü.
Gözəl vaxtsızotu
Gözəl vaxtsızçiçək (lat. Colchicum speciosum) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinin vaxtsızçiçək cinsinə aid bitki növü. == IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu == “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot [bitki]sidir. Kök yumrusu uzunsov dairəvi, iri, 5 sm-ə qədər uzunluğunda və 3-4 sm enində, tünd-qəhvəyi qınla örtülüdür, uzun, enli borucuğa keçir. Yarpaqları 4 sayda, 25 sm uzunluğunda, 4 sm-ə qədər enində, aşağıdakılar daha iridir. Çiçəklər iri 1-4 ədəddir. Çiçəkyanlığı 5-6,5 sm uzunluğunda, 16- enindədir. Erkəkcik 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır.
Gözəl vaxtsızçiçək
Gözəl vaxtsızçiçək (lat. Colchicum speciosum) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinin vaxtsızçiçək cinsinə aid bitki növü. == IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu == “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot [bitki]sidir. Kök yumrusu uzunsov dairəvi, iri, 5 sm-ə qədər uzunluğunda və 3-4 sm enində, tünd-qəhvəyi qınla örtülüdür, uzun, enli borucuğa keçir. Yarpaqları 4 sayda, 25 sm uzunluğunda, 4 sm-ə qədər enində, aşağıdakılar daha iridir. Çiçəklər iri 1-4 ədəddir. Çiçəkyanlığı 5-6,5 sm uzunluğunda, 16- enindədir. Erkəkcik 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır.
Kölgәlik vaxtsızotu
Kökyumrulu soğanaqları dəyirmidir, diametri 1,5–2 sm-dir, uzun borucuğa keçən tünd-qəhvəyi rəngli qınla örtülüdür. == Yarpaq == Yarpaqları 3–5 ədəddir, neştərvarikəmərşəkilli olub, kütdür. == Çiçək == Çiçəkləri xırdadır, 1–5 ədəddir, payızda əmələ gəlir. Çiçəkyanlığının dilimləri ellipsvari əksinəyumurta-şəkillidir, bənövşəyi və ya solğunqırmızı rəngdədir. == Meyvə == Qutucuq ellipsvari-uzunsovdur, sivriləşmişdir. == Çiçəkləməsi == Avqust == Meyvə verməsi == Avqust-Sentyabr == Azərbaycanda yayılması == BQ (Quba). Orta dağ qurşağına qədər. == Yaşayış mühiti == Meşə kənarında, otlu yamaclarda və meşə içərisindəki çəmənlərdə rast gəlinir.
Payız vaxtsızçiçəyi
Payız vaxtsızçiçəyi (lat. Colchicum autumnale) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinin vaxtsızçiçək cinsinə aid bitki növü.
Vaxtsızçiçək
Vaxtsızçiçək (lat. Colchicum) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Cinsin nümayəndələrinin vətəni Qərbi Asiya, Avropa, Aralıq dənizi sahillərinin bir hissəsi, Şərqi Afrika sahillərindən aşağı Cənubi Afrika və Qərbi Keypdir. Cinsin bütün növləri zəhərlidir. Vaxtsızçiçək və zəfəran bir-birinə bənzəyir və təsadüfi bir müşahidəçi tərəfindən qarışdırıla bilər. Bununla birlikdə, vaxtsızçiçəyin 3 dişiciyi və 6 erkəkciyi olduğu halda, zəfəranın 1 dişiciyi və 3 erkəkciyi var. Zəfəran sözügedən cins ilə heç bir qohumluğa malik deyil və süsənkimilər fəsiləsinə aiddir. Cinsin adı müasir Gürcüstandakı Kolxida bölgəsinin qədim yunanca adı olan Κολχίς ("Colchis") sözündən gəlir. Kolxida yunan mifologiyasında arqonavtların qızıl yun axtarışı üçün getdiyi və Yasonun Medeya ilə qarşılaşdığı yer kimi təqdim olunur. Bu cinsə daxil olan bitkilər podaqra və erməni xəstəliyini müalicə etmək üçün əczaçılıqda istifadə edilən kolxisin alkaloidinin zəhərli miqdarını ehtiva edir.
Vaxtsızçiçəkkimilər
Vaxtsızçiçəkkimilər (lat. Colchicaceae) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi. 2016-cı ilə olan məlumata əsasən fəsilə ümumi 285 məlum növü olan 15 cinsdən ibarətdir. Androcymbium Willd. Baeometra Salisb. ex Endl. Burchardia R.Br. Camptorrhiza Hutch. Colchicum L. typus — Vaxtsızçiçək Disporum Salisb. — Disporum Gloriosa L. Hexacyrtis Dinter Iphigenia Kunth Kuntheria Conran & Clifford Littonia Hook.
Əlvan vaxtsızçiçək
Əlvan vaxtsızçiçək (lat. Colchicum variegatum) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin vaxtsızçiçəkkimilər fəsiləsinin vaxtsızçiçək cinsinə aid bitki növü.

Digər lüğətlərdə