Birinci Avropa Oyunları

2015 Avropa Oyunları — 12 iyundan 28 iyuna qədər Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilən idman yarışı. 2015 Avropa Oyunları tarixdə ilk dəfə keçirilən idman yarışıdır. Yarışlarda 50 Avropa ölkəsindən 6000-dən çox idmançı mübarizə aparıb. Yarışlarda Bakının 11, Mingəçevirin isə 1 idman qurğusundan istifadə olunub. 2015 Avropa Oyunlarının təqviminə 30 idman növü daxil edildi. Onlardan 24-ü Olimpiya, 6-sı isə qeyri-Olimpiya idman növüdür. Yarışlarda idmançılar 253 dəst medal uğrunda yarışıb.

2015 Avropa Oyunları
İdmançıların sayı	6.076
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2015 Avropa Oyunları
Məlumat
Şəhər	Bakı, Azərbaycan
Açılış mərasimi	12 iyun
Bağlanış mərasimi	28 iyun
İdman qurğularının sayı	12
İdman növlərinin sayı	30
Ölkə sayı	50
İdmançı sayı	10 000
Medal cədvəli
Ölkə				Cəmi
Rusiya Federasiyası	79	40	45	164
Azərbaycan	21	15	20	56
Böyük Britaniya	18	10	19	47
Almaniya	16	17	33	66
Fransa	12	13	18	43

Avropa Oyunlarının açılış mərasimi 12 iyun tarixində Bakının Olimpiya Stadionunda baş tutub. Açılış mərasimində Avropa Oyunlarını rəsmi olaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev açıq elan edib.^[1] Avropa Oyunlarının məşəlini isə Bakı Olimpiya Stadionuna 2 qat Paralimpiya Çempionu, Qarabağ qazisi cüdoçu İlham Zəkiyev gətirib.^[2]

Yarışlarda 50 ölkənin 6000-dən çox idmançısı 30 idman növündə mübarizə aparıb. 17 gün davam edən yarışlar 28 iyun tarixində Bakı Olimpiya Stadionunda yekunlaşıb.^[3][4] Yarışlarda qeyri-rəsmi medal cədvəlində ilk sıranı Rusiya Federasiyasının idmançıları tutub. Onlar I Avropa Oyunlarında 79 qızıl, 40 gümüş və 45 bürünc, ümumilikdə 164 medal qazanıb.^[5] İkinci sıranı isə ev sahibi Azərbaycan idmançıları tutdu. Yarışlara 289 idmançı ilə qatılan Azərbaycan 21 qızıl, 15 gümüş və 20 bürünc, ümumilikdə 56 medal qazanıb.^[6] Üçüncü sıra isə Böyük Britaniya idmançılarına nəsib olub. Onlar 18 qızıl, 10 gümüş və 19 bürünc medal qazandı və I Avropa Oyunlarını 47 medalla başa vurublar.^[7]

2015 Avropa Oyunlarının rəsmi büdcəsi 1.12 milyard Amerika Birləşmiş Ştatları dolları təşkil edib.^[8][9] Satışa 600 000 bilet çıxarılıb.^[10][11] Avropa Oyunlarının təşkili üçün 15 000 könüllü səfərbər olub.^[12][13]

Bakı, 8 dekabr 2012-ci ildə İtaliyanın paytaxtı Romada keçirilən Avropa Olimpiya Komitəsinin (AOK) 41-ci Baş Assambleyasında birinci Avropa Oyunlarına ev sahibliyi etmək hüququ qazanıb. Avropa Oyunlarının bu tarixdən etibarən dörd ildən bir keçirilməsi qərara alınıb və növbəti yarışlar, 2019-cu ildə Belarusun Minsk şəhərində, 2023-cü ildə isə Polşanın Krakov şəhərində təşkil olunub.

Qərar gizli səsvermə nəticəsində qəbul edilib, 48 səsdən 38-i tədbirin yeganə iddiaçısının lehinə olub.^[14] Səkkiz səs əleyhinə digər ikisi isə bitərəf qalıb. Ermənistan nümayəndələri səsvermədə iştirakdan imtina ediblər.^[15]

2015 Avropa Oyunlarının təşkili üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 17 yanvar 2013-cü ildə imzaladığı Sərəncamla təşkilat komitəsi yaradılmışdır. Qərara əsasən təşkilat komitəsinin sədri UNESCO və İSESCO-nun xoş məramlı səfiri, Azərbaycanın Birinci xanımı Mehriban Əliyeva təyin edilmişdir^[16].

Təşkilat komitəsi

Sıra	İdman qurğusu	Tutumu	İdman növü
1	Bakı Olimpiya Stadionu	68 000	Yüngül atletika
2	Milli Gimnastika Arenası	10 000	Aerobika gimnastikası Akrobatika gimnastikası Batut gimnastikası Bədii gimnastika İdman gimnastikası
3	Heydər Əliyev Arenası	7 682	Cüdo Güləş Sambo
4	Bakı Su İdmanı Mərkəzi	6 000	Sinxron üzgüçülük Suya tullanma Üzgüçülük
5	Bakı Kristal Zalı	4 000	Voleybol
		2 600	Boks
		1 500	Karate Taekvondo
		1 000	Qılıncoynatma
6	Bakı İdman Sarayı	1 736	Badminton Stolüstü tennis
7	Bakı Atıcılıq Mərkəzi	1 200	Atıcılıq
8	Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu		Kamandan oxatama

Bakı Olimpiya Stadionunun inşasına 2011-ci ilin 6 iyun tarixində başlanılıb. Stadionun təməl qoyma mərasimdə Prezident İlham Əliyev, FİFA Prezidenti Yozef Blatter və UEFA Prezidenti Mişel Platini iştirak etmişdilər. 18 mart 2015-ci ildə Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Bakı Olimpiya Stadionunun açılış mərasimində iştirak etmişdilər. Gənclər və İdman Naziri Azad Rəhimov görülən işlərlə bağlı İlham Əliyevə məlumat vermişdir. Qeyd edildi ki, təxminən 50 hektar ərazidə tikilən stadionun hündürlüyü 62 metrdir və 6 mərtəbədən ibarətdir. Stadionun sahəsinə 4, tribunalara isə 26 qapıdan giriş var. 68 000 tamaşaçı tutumlu stadiona Olimpiya normativlərinə əsasən insanların daha çox piyada və ictimai nəqliyyatla gəlməsi nəzərdə tutulub ki, bunun üçün də ərazidə 3 100 yerlik avtomobil parkı inşa edilib.^[17]

Milli Gimnastika Arenasının açılış mərasimi 16 aprel 2014-cü ilə təsadüf edir. Həmin gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Milli Gimnastika Arenasına təşrif buyurmuşdular və görülən işlər ilə yaxından tanış olmuşdurlar. Gənclər və İdman naziri Azad Rəhimov görülən işlərlə bağlı Prezident İlham Əliyevə məlumat vermişdir. Kompleksin fasadı xüsusi formada işlənmişdir. Burada maraqlı illüminasiya elementləri təqdim edən ekranlar quraşdırılmışdır. Əsasən gimnastika yarışları üçün nəzərdə tutulan arenanın əhəmiyyətini artıran mühüm amillərdən biri də buranın digər idman tədbirlərinin və yarışlarının da keçirilməsi üçün uyğunlaşdırılmasıdır.

Gimnastika zalı əsas yarış və köməkçi məşq hissələrindən ibarətdir. Yarışların miqyasından asılı olaraq, arenanın əsas hissəsində oturacaq yerlərinin sayını 5 000-dən 10 000-ə qədər artırmaq mümkündür. Dünya standartlarına uyğun inşa olunan kompleksdə mətbuat mərkəzi, ilk tibbi yardım məntəqəsi, xoreoqrafiya, trenajor zalları, dopinq nəzarəti, inzibati otaqlar, mağazalar, kafelər və digər yardımçı sahələr yerləşir. Dünyanın ən yaxşı gimnastika komplekslərindən biri olacaq bu idman qurğusunda hotel də yaradılmışdır.^[18]

26 dekabr 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezident İlham Əliyev və 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban Əliyeva Heydər Əliyev adına İdman-Konsert Kompleksində aparılan əsaslı təmir işlərinin gedişi ilə tanış olublar.

Gənclər və İdman naziri Azad Rəhimov Prezident İlham Əliyevə burada görülən işlər barədə məlumat vermişdir.

Layihəyə əsasən binanın daxili kommunikasiya sistemlərinin yenidən qurulması, havalandırma sisteminin təmiri, yumşaq dam örtüyünün izolyasiyasının, həmçinin yer döşəməsinin daha keyfiyyətli örtüklərlə əvəzlənməsi, qapı, pəncərə və vitrajların yenilənməsi, zalların döşəmələrinə idman təyinatlı xüsusi örtüklərin dəyişdirilməsinə başlanılmışdır. Kompleksdə müasir yarış zalları, suvenir satışı mağazası, mətbuat işçiləri üçün xüsusi sahələr, VİP otaqlar, teleyayım mərkəzi, kafe-barlar və digər lazımi otaqlar yaradılmışdır.

Məşq zalı ən müasir səviyyədə qurulmuşdur. Burada saunalar, masaj, püşkatma, dopinq-yoxlama, tibb, hakimlər üçün istirahət, beynəlxalq federasiyaların işçi otaqları, yarış mərkəzi, 40 nəfərlik iclas zalı, 250 yerlik yeməkxana, mətbəx və digər köməkçi otaqlar olacaqdır.

Ümumi sahəsi 55 000 kvadratmetrə yaxın olan binada tamaşaçı yeri təmirdən əvvəl 7587 idisə, təmirdən sonra bu rəqəm 7682 olub. Burada, eyni zamanda, 142 VİP oturacaq quraşdırılmışdır.^[19]

8 iyun 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezident İlham Əliyev, 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban Əliyeva və Heydər Əliyev Fondunun Vitse-Prezidenti Leyla Əliyeva Avropa Oyunları zamanı idmanın bir neçə növü üzrə yarışların keçiriləcəyi Bakı Kristal Zalında yaradılan şəraitlə tanış olublar.

Gənclər və İdman naziri Azad Rəhimov Prezident İlham Əliyevə burada görülən işlər barədə məlumat vermişdir. Bakı Kristal Zalında Avropa Oyunları zamanı idmanın voleybol, boks, qılıncoynatma, taekvondo və karate növləri üzrə yarışlar keçiriləcək. Bakı Kristal Zalında voleybol meydançası yüksək səviyyədə yaradılıb. 4 000 tamaşaçı yerlik bu meydança beynəlxalq tələblərə cavab verən ən müasir texniki avadanlıqla təchiz edilib. Meydançada Oyunlar zamanı həm kişi, həm də qadın idmançılar mübarizə aparacaqlar. Ümumilikdə, I Avropa Oyunlarında Azərbaycan ilə yanaşı, Belçika, Bolqarıstan, Finlandiya, Almaniya, Fransa, İtaliya, Polşa, Rusiya, Serbiya, Slovakiya, Türkiyə, Xorvatiya, Rumıniya, Hollandiya komandaları iştirak edəcəklər.

Bakı Kristal Zalında boks meydançasında yaradılan şərait də I Avropa Oyunları zamanı idmanın bu növü üzrə də yarışların ən yüksək səviyyədə baş tutmasına geniş imkan yaradır. Burada 2 600 tamaşaçı yerlik tribuna qurulub. Zalın yaradılması zamanı beynəlxalq idman qurumları, o cümlədən 2015 Avropa Oyunlarının Əməliyyat Komitəsinin tələbləri yüksək səviyyədə yerinə yetirilib. Burada həm idmançıların, həm məşqçilərin, həm də tamaşaçıların rahatlığı üçün mühüm işlər görülüb. I Avropa Oyunlarında boks üzrə kişilər 10 çəki dərəcəsində, qadınlar isə 5 çəki dərəcəsində qüvvələrini sınayacaqlar.

Voleybol və boks meydançalarının Bakı Kristal Zalının əsas hissəsində yerləşməsi səbəbindən onların arasında xüsusi akustik divar qurulub. Bu isə öz növbəsində yarışlar zamanı idmançılar, məşqçilər və tamaşaçıların rahatlığını təmin etməyə və bir-birinə mane olmamağa imkan verir. Bu cür akustik divarın qurulması beynəlxalq idman federasiyalarının tələblərinə daxildir.

Zalda yaradılan media mərkəzi də ən müasir səviyyədədir. Burada media nümayəndələrinin normal işləməsi üçün bütün şərait yaradılıb. Bakı Kristal Zalında "Eurovision" mahnı müsabiqəsi zamanı şərhçilər üçün nəzərdə tutulan otaqlar genişləndirilərək Avropa Oyunları Ailəsi üçün xüsusi istirahət zonalarına çevrilib. Bina yanğın əleyhinə, həmçinin mərkəzləşdirilmiş havalandırma sistemləri ilə təchiz olunub. Görülən işlər zamanı binanın intellektual idarəetmə sistemi də tamamilə yenilənib. Bakı Kristal Zalında ilə qılıncoynatma, taekvondo və karate növləri üzrə yarışların olacağı zalı birləşdirmək üçün burada funksional keçid zonası inşa olunub. İkimərtəbəli və 4 500 kvadratmetr sahəsi olan bu zonada protokol, Avropa Oyunları Ailəsi, federasiyaların nümayəndə heyətlərinin üzvləri üçün otaqlar və istirahət zonaları yaradılıb. Dopinq yoxlama, tibbi xidmət, idmançıların soyunub-geyinmə, yarışlara hazırlıq və digər xidməti otaqlar da funksional keçiddə yerləşir.^[20]

Təqvim

Sıra	Ölkə	Şəhər	Tarix	İl
1	Fransa	Kann	9 iyul	2014
2	Yunanıstan	Afina	28 sentyabr
3	Almaniya	Berlin	13 oktyabr
4	Türkiyə	İstanbul	18 noyabr
5	Fransa	Paris	26 noyabr
6	İsveçrə	Davos	22 yanvar	2015
7	Rumıniya	Buxarest	12 fevral
8	Macarıstan	Budapeşt	21 fevral
9	İtaliya	Roma	4 mart
10	Rusiya	Moskva	10 aprel
11	Belçika	Brüssel	14 aprel
12	Böyük Britaniya	London	27 aprel

7 iyun tarixində 2015 Avropa Oyunlarının məşəli uzun sürən səyahətdən sonra Bakıya qayıtdı. Məşəl 7 iyunda Ağ şəhər Bulvarından Bakıya gətirildi və Dövlət Bayrağı Meydanına gədər aparıldı. Ertəsi günü isə 8 iyunda məşəl 2015 Avropa Oyunlarının keçiriləcəyi idman qurğularına aparıldı. Bunlar Heydər Əliyev Arenası, Milli Gimnastika Arenası, Bakı Kristal Zal, Bakı Su İdmanı Mərkəzi, Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu, Avropa Oyunları Parkı, BMX Veloparkı və Dağ Velosiped Veloparkıdır.^[21][22]

9 iyun tarixində məşəl bir çox tarixi önəmli binalara aparılaraq UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilən qədim İçərişəhərə səyahət etdi. Məşəl UNESCO-nun Azərbaycan arxitekturasının mirvarilərindən biri kimi adlandırdığı məşhur Şirvanşahlar Sarayında da oldu.

Məşəlin növbəti səfəri çərşənbə günü iyunun 10-da Bakının mədəniyyət və memarlıq obyektlərinə — Nizami küçəsinə, Fəvvarələr meydanına, Mərkəzi Parka (Qış Parkı), Filarmoniya Parkına və nəhayət, Funikulyorun yuxarı hissəsində yerləşən Dağüstü Parka edildi.

Bakı 2015 məşəli cümə axşamı iyunun 11-də final üçün Qız Qalasından götürüləcək və iyunun 12-də açılış mərasiminin keçiriləcəyi Milli Olimpiya Stadionuna aparılmazdan əvvəl Xəzər dənizinin sahilində yerləşən Sadko limanına aparıldı.

7 iyun tarixində Məşəli Bakının Dənizkənarı Milli Parkındakı "Sadko" limanında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev qəbul edib. Burada şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, Bakının qonaqları, idmançılar, Avropa Oyunlarının könüllüləri dövlətimizin başçısını hərarətlə qarşıladılar. Məşəli Neft Daşlarından Bakıya gətirən kater limana yan aldı. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev neftçi Nahid Nuriyevdən məşəli qəbul etdi. Azərbaycan Prezidenti 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini Böyük Vətən Müharibəsinin veteranı Fatma Səttarovaya təqdim etdi. Bununla da 2015 Avropa Oyunlarının məşəlinin Bakı estafeti başladı. Paytaxtın Neftçilər prospekti daha izdihamlı idi. "Bakı-2015"-in məşəlçisi şərəfinə layiq görülmüş xalq artisti Arif Babayev burada məşəli Azərbaycanın birinci xanımı, 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban Əliyevaya təqdim etdi. Süvarilərin müşayiəti, bu unudulmaz anların sevincini yaşayan çoxsaylı insanların sürəkli alqışları altında birinci xanım Mehriban Əliyeva məşəli Montröy Beynəlxalq caz festivalının qalibi, əməkdar artist, "Zirvə" dövlət mükafatı laureatı, pianoçu və bəstəkar İsfar Sarabskiyə ötürdü. Sonra məşəli Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva daşıdı. Sərbəst güləş üzrə Avropa çempionu, yeniyetmələrin II Yay Olimpiya Oyunlarının qızıl medalçısı İqbal Hacızadədən "Bakı-2015"-in məşəlini Arzu Əliyeva qəbul etdi. Sərbəst güləş üzrə dünya və Avropa çempionatlarının qalibi Hacı Əliyev məşəli növbəti estafetçiyə — Heydər Əliyevə təqdim etdi. "Bakı-2015"-in məşəlini bir-birinə ötürən məşəlçilərin estafeti Dövlət Bayrağı Meydanından və "Baku Crystal Hall"dan keçərək açılış mərasiminə qədər gecələr saxlanılacaq məkana – Qız Qalasına gətirildi. Burada məşəli sonuncu estafetçi — Azərbaycan Güləş Federasiyasının vitse-prezidenti, Olimpiya çempionu Namiq Abdullayevdən qəbul etdilər. Ümumilikdə şəhər boyunca məşəl 16 kilometr məsafədə 100 məşəlçi tərəfindən daşındı.^[23] Məşəli daşıyan məhşurlar sırasında xalq artistləri Arif Babayev, Alim Qasımov, Mənsum İbrahimov, Səkinə İsmayılova, Aygün Bayramova, Nəzakət Teymurova, Amaliya Pənahova, Fidan və Xuraman Qasımovalar, İlhamə Quliyeva, Aygün Kazımova, "Eurovision" mahnı müsabiqəsindəki təmsilçilərimiz Səbinə Babayeva, Dilarə Kazımova, Eldar Qasımov, Avropa Oyunlarının Ulduz Elçiləri aparıcı Hacı Nuran, "Parni İz Baku" komandasının üzvü Cabir İmanov yer alıb.^[24]

8 iyun

9 iyun

10 iyun

11 iyun

2015 Avropa Oyunlarının biletləri 3 aprel 2015-ci ildə satışa çıxarıldı.^[25] Biletlər 12 satış məntəqəsində satışa çıxarıldı. Satışa ümumi olaraq 600 000 bilet çıxarıldı. Açılış mərasiminə biletlərin qiyməti 20–200, bağlanış mərasiminə isə 10–100 manat arasında dəyişir. İdman yarışları üçün isə biletlərin qiyməti 2–5 manat arasında dəyişir. Açılış və bağlanış mərasimləri istisna olmaq ilə fiziki qüsurlu şəxslər üçün bilet pulsuzdur.

Biletlər Bakının 12 məntəqəsində satışa çıxarıldı. İlk məntəqələr 3 apreldə açıldı. Həmin gün 8 məntəqə istifadəyə verildi. 18 aprel tarixində isə daha 3 məntəqə biletlərin satışına başladı. Sonuncu 12-ci məntəqə isə 15 may tarixində açıldı. Həmin gündən başlayaraq Bakı sakinləri biletləri Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionunun Kassalarından əldə etməyə başladı.

Biletləri əldə etmək üçün 16 yaşdan yuxarı şəxslər üçün etibarlı Şəxsiyyət vəsiqəsi tələb olunur. Əcnəbi şəxslər üçün isə etibarlı səyahət sənədləri tələb olunur.

Qiymətlər manat ilə qeyd olunub

Tədbir	Yarış	Kateqoriya					Bilet növü	İdman növləri	Heydər Əliyev Arena	Mərasimlər
		A	B	C	D				Milli Gimnastika Arenası
İdman növləri	Seçmə mərhələ	2–3 AZN					0–2 yaş	Bilet tələb olunmur, uşaq qucaqda tutulmalıdır.
	Final	3–5 AZN					2–16 yaş	Pulsuz	1 AZN	Tam qiymət
Açılış mərasimi		200 AZN	100 AZN	50 AZN	20 AZN		16 yaşdan yuxarı	Tam qiymət
Bağlanış mərasimi		100 AZN	50 AZN	20 AZN	10 AZN		Fiziki qüsürlu şəxs	Pulsuz		Tam qiymət

2015 Avropa Oyunlarının biletləri 12 məntəqədə satışa çıxarıldı. Avropa Oyunlarına marağ Bakı sakinləri tərəfindən çox böyük idi. Bakı sakinləri biletləri məntəqələrə gəlmək ilə yanaşı "online" şəkildədə əldə edirdilər. Artıq Avropa Oyunlarının gedişində bir çox idman növlərinin final yarışlarında biletlər tükənmişdi.^[26] Biletlərə təlabat Bakı ilə yanaşı Mingəçevirdədə yüksək idi. Bu şəhərdə 2 gün keçirilən kanoe-sprint yarışlarında stadion daim azarkeşlər tərəfindən dolurdu.

Sıra	Satış məntəqəsi	Saat	Fasilə
1	ASAN Xidmət (Yasamal)	10.00–19.00	14.00–15.00
2	Heydər Əliyev Sarayı-Kassa	11.00–19.00
3	Kiosk-Azərbaycan Kinoteatrı	10.30–18.30	15.00–16.00
4	Kiosk-Azadlıq meydanı	10.00–18.00	14.00–15.00
5	Kiosk-Nizami küçəsi	11.00–19.30	15.00–16.00
6	McDonald Restoranı (Əhmədli)	11.00–21.00
7	McDonald Restoranı (Fəvvarələr meydanı)
8	McDonald Restoranı (Neftçilər)
9	Metro Park Ticarət Mərkəzi		-
10	Park Bulvar Ticarət Mərkəzi
11	Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu
12	28 Mall Ticarət Mərkəzi
13	Mingəçevir Dövlət Dram Teatrı (Mingəçevir)

Xarici video
	Açılış mərasimini 2015 Avropa Oyunlarının rəsmi YouTube kanalında tam izləmə

2015 Avropa Oyunlarının açılış mərasimi xanəndə Alim Qasımov canlı muğam ifası ilə başladı. Sonra ritmik nağara sədaları altında 24-dən sıfıra doğru geriyə sayım başladı. Bu, 1991-ci ildə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpasının 24 ilini əks etdirirdi. Stadiona daxil olan minədək rəqqasə səhnənin əsas hissəsini ətəkləri ilə örtürdü. Onların ətəkləri Azərbaycan xalçalarındakı həndəsi fiqurlarla, dekorativ naxışlarla işlənmişdi. Rəqqasələrin ətəklərinin son yellənişində Azərbaycanın dövlət bayrağının obrazı yarandı. Səhnədən səmaya fişənglər atıldı. Şeypurçular Dmitri Şostakoviçin "Bayram uvertürası"ndan bir parça səsləndirdilər. Diqqət VİP-lojalara yönəldi və salamlama başladı. Mərasim iştirakçıları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevi, Birinci xanım, "Bakı-2015" I Avropa Oyunlarının Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban Əliyevanı və Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Patrik Hikkini salamladılar.^[27]

Daha sonra, simfonik orkestrin ifasında Azərbaycan Himni səsləndirildi. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı stadiona gətirildi. Stadionda quraşdırılan elektron tablolarda Azərbaycanı dolaşmış məşəlin səyahət marşrutu nümayiş etdirildi. Son məşəlçi, Paralimpiya Oyunları Çempionu İlham Zəkiyev Yan Sibeliusun "5-ci Simfoniya"sının sədaları altında 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini stadiona gətirdi. Yeniyetmələrin Yay Olimpiya Oyunlarında taekvondo yarışlarının qızıl medalçısı Səid Quliyev onunla yanaşı addımlayırdı.^[28] Onlar mərkəzə doğru hərəkət etdikləri zaman ayaqları altında cadar-cadar olan torpaq görünürdü. Bu mənzərə palçıq vulkanları ətrafında Azərbaycan təbiətini göz önündə canlandırırdı. Səid Quliyev stadionun mərkəzində qaya parçasını götürdü və onun yerində çökək yarandı. İlham Zəkiyev tərəfindən ora yaxınlaşdırılan məşəl söndü, çökək doldu. Torpaq üzərindəki çatlardan çıxan alov qığılcımlarının axını lavanı xatırladırdı. Stadionun ortasından qaya parçası götürüldü və birinci məşəl gələcəkdə görüləcək işlərə işıq salmaq üçün torpağa basdırıldı.

2015 Avropa Oyunlarının bağlanış mərasimi 28 iyun tarixində Bakı Olimpiya Stadionunda baş tutdu. Mərasimin keçirildiyi, birinci Avropa Oyunlarının yadigarı olan Bakı Olimpiya Stadionu yenə də izdihamlı idi. Bağlanış mərasiminə olan hədsiz maraq Oyunların böyük uğurundan xəbər verirdi. İdman mütəxəssisləri, analitiklər hesab edirlər ki, "Bakı-2015" gözlənildiyindən, təsəvvür edildiyindən də möhtəşəm alındı. "Bir çox ev sahibi şəhərlər bu cür tədbirlərə hazırlıq üçün beş-yeddi il sərf edir. Bakı isə cəmi otuz aylıq qısa zaman kəsiyində bu cür möhtəşəm qitə miqyaslı Oyunlara yüksək səviyyədə ev sahibliyi etməklə Avropa Olimpiya hərəkatını şərəfləndirdi" — Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Patrik Hikkinin bu sözləri həqiqətən qürurvericidir. Onun qeyd etdiyi kimi, iyunun 17 günü möhtəşəm idman bayramı və birinci Avropa Oyunlarına layiq tədbir kimi yadda qaldı.

2015 Avropa Oyunları üçün Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinə 50 ölkənin 10 000 idmançısı təşrif buyurmuşdu.

İştirakçı ölkələrin siyahısı (idmançıların sayı)

• Albaniya (27)  • Almaniya  • Andorra (25)  • Avstriya  • Azərbaycan  • Belarus  • Belçika (117)  • Bolqarıstan  • Bosniya və Herseqovina  • Böyük Britaniya  • Çexiya Respublikası  • Danimarka  • Ermənistan (25)  • Estoniya  • Finlandiya  • Fransa  • Gürcüstan  • Hollandiya (120)  • Xorvatiya  • İrlandiya Respublikası  • İslandiya (18)  • İspaniya  • İsrail  • İsveç  • İsveçrə  • İtaliya  • Kipr  • KYR Makedoniya (39)  • Kosovo (19)  • Latviya  • Litva  • Lixtenşteyn (10)  • Lüksemburq  • Macarıstan  • Malta  • Moldova  • Monako (5)  • Monteneqro  • Norveç  • Polşa  • Portuqaliya  • Rumıniya  • Rusiya Federasiyası  • San-Marino  • Serbiya  • Slovakiya  • Sloveniya  • Türkiyə  • Yunanıstan  • Ukrayna

AM

Açılış mərasimi

●

İdman yarışı

1

Final

BM

Bağlanış mərasimi

2015 Avropa Oyunları — Təqvim

İyun		12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	Medal mərasimi
Mərasim		AM																BM
Aerobika Gimnastikası							●		●		2								2
Akrobatika Gimnastikası							●		2		4								6
Atıcılıq						3	3	2	2	3	3	3							19
Badminton												●	●	●	●	●	2	3	5
Basketbol 3x3													●	●	●	2			2
Batut Gimnastikası							●		●		4								4
Bədii Gimnastika							1		1		6								8
BMX velosipedi																●	●	2	2
Boks						●	●	●	●	●	●	●	●	●	5	5	5		15
Cüdo															5	6	5	2	18
Çimərlik futbolu														●	●	●	●	1	1
Çimərlik voleybolu						●	●	●	●	1	1								2
Dağ velosipedi			2																2
Güləş			4	4	4	4	4	4											24
İdman gimnastikası				●	2			2		10									14
Kamandan oxatma						●	1	2	●	●	1	1							5
Kanoe Sprint				●	5	10													15
Karate			6	6															12
Qılıncoynatma													2	2	2	3	3		12
Sambo												8							8
Sinxron üzgüçülük		●	●	●	2	2													4
Stolüstü tennis			●	●	2	●	●	●	2										4
Suya tullanma								2	2	2	2								8
Su polosu		●	●	●	●	●	●	●	●	2	2								2
Şosse velosipedi								2		1	1								4
Taekvondo						2	2	2	2										8
Triatlon			1	1															2
Üzgüçülük													7	8	9	7	11		42
Voleybol			●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	1	1	2
Yüngül atletika											●	1							1
Cəmi		0	13	11	15	21	11	16	11	18	25	13	9	10	21	23	27	9	253
İyun		12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	Medal mərasimi

Əsas məqalə — 2015 Avropa Oyunları medal sıralanması

2015 Avropa Oyunları — Medal sıralanması

Sıra	Ölkə				Cəmi
1	Rusiya Federasiyası	79	40	45	164
2	Azərbaycan	21	15	20	56
3	Böyük Britaniya	18	10	19	47
4	Almaniya	16	17	33	66
5	Fransa	12	13	18	43
6	İtaliya	10	26	11	47
7	Belarus	10	11	22	43
8	Ukrayna	8	14	24	46
9	Niderland	8	12	9	29
10	İspaniya	8	11	11	30
Cəmi		253	253	338	844

İyunun 10-u Atletlər kəndində xoşagəlməz hadisə baş verdi. 2015 Avropa Oyunları ilə əlaqədar paytaxta gəlmiş əcnəbiləri daşıyan avtobus qəzaya uğrayıb. Qəza nəticəsində 3 idmançı yaralanıb. Avstriya Olimpiya Komitəsi 3 sinxron üzgüçü atletlərin qəzaya düşməsini təsdiqləyib. Qızlar səkidə piyada gəzərkən xidməti avtobus tərəfindən vurulub.^[29]

Avstriya Olimpiya Komitəsinin rəsmi saytının yazdığına görə, xəsarət alanlar Verena Breit, Vanessa Sahinoviç və Luna Paxerdir. Hər üçü sinxron üzgüçüdür, 15 yaşları var.

2014-cü ilin 24 sentyabr tarixində Azərbaycan Hava Yolları 2015 Avropa Oyunlarının 6-cı rəsmi tərəfaşı oldu. Bu saziş əsasında Bakı 2015-in brendini daşıyacaq və həmçinin, ölkəyə uçuşlar zamanı təqdim edilən filmlərdə və jurnallarda Avropa Oyunları barədə təsvirlər verəcək. Eyni zamanda, bu müqavilə gələn yay möhtəşəm idman yarışlarına gələn qonaqların qarşılanmasında Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanında yetərli səviyyədə təbliğatın aparılmasını təmin edəcəkdir.^{[30][31][32][33][34]}

Rəsmi tərəfdaşlar	Rəsmi dəstəkçilər	Beynəlxalq Uşaq Hüquqları Təşkilatı
Azərbaycan Hava Yolları BP Coca-Cola Kapital Bank Nar Mobile Procter & Gamble SOCAR Tissot	Azərcosmos Azərsun Bazar Store McDonald's Milla Motorla Solutions NAZ Nestle Red Bull Sitecore Tickethour	UNICEF

26 noyabr 2013-cü ildə 2015 Avropa Oyunlarının rəsmi loqosu təqdim olundu. 35 yaşlı azərbaycanlı dizayner Adəm Yunisov tərəfindən tərtib edilmiş bu yeni loqo alov, su, əfsanəvi simurq quşu, xalı və nar da daxil olmaqla, ev sahibi ölkənin qədim və müasir mədəniyyətini əks etdirən beş başlıca elementi bir araya gətirmişdir. A.Yunisovun açıq ictimai müsabiqə nəticəsində seçilmiş loqo tərtibatı ölkənin təbii gözəlliklərini, mədəniyyət və irsini, o cümlədən Avropanın ən sürətlə inkişaf edən şəhərlərindən biri kimi Bakının assosiasiyasını təsvir edir. Loqo təqdimatı Roma ilə yanaşı, eyni vaxtda Bakıda və Madriddə də nümayiş olunmuşdur.

Bakıda keçirilmiş təqdimat mərasimində Azərbaycan atletləri yeni loqonu dərhal qəbul etmişlər.^[35][36]

2014-cü ilin 25 noyabr tarixində Bakı 2015 Avropa Oyunları Ceyran və Narı ilk dəfə olaraq keçiriləcək idman tədbirinin rəsmi simvolları kimi təqdim edib. Oyunların Əməliyyat Komitəsi Azərbaycanın təbiətindən və irsindən ruhlanaraq, Ceyran və Nar ölkənin qürurlu tarixini və ümidverici gələcəyini əks etdirir. Bu cütlük Bakı 2015-in təbliğatında brend rolunda çıxış edərək bütün dünyada birinci Avropa Oyunlarının simvoluna çevriləcək. Azərbaycanın Gənclər və İdman naziri, Bakı 2015-in baş icraçı direktoru Azad Rəhimov deyib: "Bütün dünyaya Ceyran və Narı təqdim etməyə olduqca şadıq və ümid edirik ki, onlar birinci Avropa Oyunları həyəcanını özlərində əks etdirə biləcəklər. Bakı 2015-in simvolları kimi onlar Azərbaycanda yeni nəsil idman azarkeşlərini ruhlandıracaq, həyəcanlandıracaq və əyləndirəcəklər. Onlar qarşıdan gələn aylar ərzində şəhərimizdə və ölkə ərazisində son dərəcə aydın şəkildə görünəcəklər".

Ceyran qonaqlara Azərbaycanın zəngin irsinə nəzər salmağı təklif etməklə Oyunların mədəniyyət elçisi olacaq. Qafqaz dağlarından tutmuş Xəzər dənizinin sahillərinədək Ceyran qonaqlara ölkə boyu bələdçilik edəcək və onlara Azərbaycanın gözəlliklərini nümayiş etdirəcək. Ceyran ölkədə təbii gözəlliyin, zərifliyin və saflığın simvolu və Azərbaycanda qorunan heyvan növlərindən biridir.

Nar günəşi sevən, Göyçay şəhərində bitən meyvədir. Həyat eşqi və enerji ilə aşıb-daşan Nar yeni idman növlərində iştirak etməyi sevir və Avropa Oyunları tədbirinə qoşulacaq. Nar Azərbaycan folklorunda birliyi tərənnüm edir və rəngarəng Bakı 2015 brendində əks olunaraq artıq şəhərimizdə geniş şəkildə nümayiş etdirilib.

Bakı 2015-in əməliyyatlar üzrə baş direktoru Saymon Kleq deyib: "Bizim simvollar ilk Avropa Oyunları üçün çox əhəmiyyətlidir və onları Bakı 2015 ailəsində salamlamağa çox şadıq. Ceyran Oyunların və Azərbaycanın zəngin irsinin zərif mədəniyyət elçisi olacaq. Nar Oyunların enerjisini, həyəcanını və əyləncəsini təmsil edir və idman sahələrində keçirilən yarışlarda iştirak edəcək".^{[37][38][39][40][41]}

Avropa Oyunlarına 700 gün qaldı

2013-cü ilin 12 iyul tarixində Avropa Oyunlarına 700 gün qalması münasibətilə 2015 Avropa Oyunlarının rəsmi internet səhifəsi istifadəyə verildi. "Bakı Avropa Oyunları 2015" Təşkilat Komitəsi bu tədbirin rəsmi xəbərlər mənbəyi olacaq www.baku2015.com internet səhifəsini açıb. 12 iyulda təqdim edilən internet səhifəsi 12 iyul 2015-ci il tarixində Bakı Avropa Oyunlarının ilk gününə qalan "700 gün" hesabına start verildiyi olduqca xüsusi tarixə həsr olunur.

Açıldığı tarixdən etibarən rəsmi internet səhifəsi dünyanın bütün yerlərində olan insanlara ilk Avropa Oyunlarının məramı, keçirildiyi yeri və miqyası, idman növləri və yerləri haqqında məlumat almaq, Azərbaycan Respublikasının coğrafiyası, tarixi, iqtisadiyyatı, idmanı, mədəniyyəti və bir çox digər mühüm sahələri ilə tanış olmaq və Bakı şəhərinin tarixi, sosial həyatı, nəqliyyatı və internet səhifəsinə daxil olanların marağına səbəb olacaq digər mühüm təfərrüatları öyrənmək imkanını yaratdı.^{[42][43][44][45]}

Xarici video
	Atəşfəşanlığı YouTube kanalında tam izləmə

Avropa Oyunlarına 365 gün qaldı

2014-cü ilin 12 iyun tarixində Avropa Oyunlarına 1 il qalması münasibətilə möhtəşəm şou təşkil olundu. Dənizkənarı Milli Parkda təşkil olunan möhtəşəm şouda konsert oldu. Parkın ərazisində xüsusi stend yaradılmışdı. Stend üzərində oyunlarala bağlı xüsusi xareoqrafiyaların nümayişi ilə yanaşı, Azərbaycan mədəniyyətini özündə əks etdirən milli ornametlər də göstərildi. Gecəyə gözəllik qatan sü üzərində lazer və alov şouları oldu. Bu effektlər isə Avropa ölkələrindən gələn peşəkər mütəxəsislər tərəfindən hazırlanmışdı. Mərasimi izləmək üçün Bulvara paytaxt sakinləri ilə yanaşı Azərbaycanda olan əcnəbi qonaqlar da gəlmişdi. Açıq havada təşkil olunan diskoteka paytaxt sakinlərinin ürəyincə olub. Ümumilikdə dünyanın 48 ölkəsində canlı yayımlanan tədbirin pik nöqtəsi isə saatın əqrəblərinin gecə 12-ni göstərməsi oldu. Alov qüllələrinin üzərində göstərilən rəqəmlərin mənası isə geriyə sayımın başlanması idi. Sonra 10-a yaxın gəmidən atılan fişənglərlə, möhtəşəm atəşfəşanlıq oldu.^[46][47][48]

Avropa Oyunlarına 200 gün qaldı

2014-cü ilin 26 noyabr tarixində 2015 Avropa Oyunlarına 200 gün qalması ilə əlaqədər olaraq İçərişəhərdə keçirilən tədbirdə lazer effektləri ilə Qız qalasının üzərində "Bakı-2015"in loqosu, rəsmi rəmzləri – ceyran və nar, eləcə də Oyunlarla bağlı videoçarx nümayiş olunub. Videoçarxda 2015 Avropa Oyunlarının proqramına daxil olan idman növləri ilə bağlı görüntülər yer alıb.^[49]

2015 Avropa Oyunları üçün Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi və Azərmarka şirkəti tərəfindən 2014-ci ili 20 noyabr tarixində poçt markaları satışa buraxıldı. Poçt markasında yarışların keçiriləcəyi idman qurğularının təsviri əks olundu. Bakı Olimpiya Stadionu, Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionu, Bakı Kristal Zalı, Heydər Əliyev Arenası, Bakı Su İdmanı Mərkəzi və Milli Gimnastika Arenası poçt markasının təsvirində yer aldı.^[50]

Rabitə və Yüksək Texnologiyalar nazirinin müavini İltimas Məmmədov deyib: "Bu gözəl markalar gələn ilin yayında Bakıda elit idman növləri üzrə yarışların keçiriləcəyi bir sıra dünya səviyyəli obyektləri nümayiş etdirir. Onlar gələn ilin yayında keçiriləcək və bütün Avropanı bir arada birləşdirəcək möhtəşəm idman tədbirindən gözəl xatirə olaraq bütün Azərbaycanda tanınacaq".^[51]

Hər bir markanın dəyəri 60 qəpikdir. Gələn il keçiriləcək 2015 Avropa Oyunlarına daxil edilən hər bir iyirmi idman növünü əks etdirən təsvirlərin ikinci buraxılışı hazırlanacaq. Gələcəkdə 26 markanın hər birini bir arada əks etdirən üçüncü xatirə kitabı da buraxılacaq.^[52]

Gənclər və İdman naziri, 2015 Avropa Oyunları Əməliyyat Komitəsinin baş icraçı direktoru Azad Rəhimov deyib: "Markalar I Avropa Oyunları ilə əlaqədar olaraq buraxılacaq kolleksiya əşyalarının geniş hissəsini təşkil edir. Əminəm ki, markalar gələcəkdə yalnız möhtəşəm idman obyektlərimizi əks etdirən valehedici görünüşlərinə görə deyil, həm də bütün ölkənin 2015 Avropa Oyunlarına göstərdiyi dəstəyi əks etdirərək yaddaşlarda qalacaq".^[53]

2015-ci ilin 23 aprel tarixində 2015 Avropa Oyunlarına həsr olunmuş növbəti poçt markasının təqdimat mərasimi oldu. Markaların üzərində "Bakı-2015"in brendi olan nar və 2015 Avropa Oyunlarına proqramına daxil olan idman növləri təsvir edildi. Poçt markası Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi və Azərmarka şirkəti tərəfindən çap olundu. Markaların qiyməti 20 qəpik təşkil etdi.^[54]

10 iyul 2015-ci ildə 2015 Avropa Oyunları üçün növbəti poçt markası Ukraynada çap olundu. "UKRPOCHT" şirkəti 2015 Avropa Oyunları üçün 130 000 ədəd poçt markası çap etdi. Ukrayna Azərbaycanlıları Birləşmiş Diasporunun sədri Hikmət Cavadov deyib "Belə markalar əvvəl də buraxılmışdı. Artıq yeni marka da Ukrayna poçtlarında satışdadır. Bakı — 2015-lə bağlı markaların konvertləri bəzədiyini görəndə adam qürurlanır".^[55][56][57]

3 iyun 2015-ci ildə Azərbaycan Mərkəzi Bankı Avropa Oyunları ilə əlaqədar xatirə sikkələri buraxıb. Mərkəzi Bankın məlumatına görə, sikkələr Böyük Britaniyanın "The Royal Mint" Kral Sikkə Sarayında kəsilib.^[58]

Sikkələrin üst tərəfində 5 idman növünün təsviri, alt tərəfində isə Azərbaycan gerbi, aypara və milli ornament var.^[59]

11 may 2015-ci ildə Bakıda Dəniz kənarı Milli Parkda Bakı 2015 mağazasının açılış mərasimi oldu. Açılış mərasimində Bakı-2015 əməliyyatlar üzrə baş direktoru Saymon Kleq və Azərsun Holdinqin ictimaiyyətlə əlaqələr və biznesin inkişafına dəstək şöbəsinin müdiri Afiq Səfərov iştirak edib. O, mərasimdə çıxış edərkən bildirib ki, görülən işlər həyəcanın daha da artırılmasına xidmət edir. "Mən əminəm ki, Bakı əhalisinin əksəriyyəti bu möhtəşəm tədbirin bir hissəsinə çevriləcək. Bu möhtəşəm tədbirin Bakıda uğurla keçiriləcəyinə tam əminəm", — deyə Saymon Kleq bildirib. Mağazada Bakı-2015 brendli mallar, geyimlər, aksesuarlar, suvenirlər daxildir. Saymon Kleq həmçinin qeyd edib ki, "Bazarstore" mağazalar şəbəkəsinin satışa çıxardığı məhsullar Azərbaycanda, eləcə də bütün Avropada yaşanacaq bu idman həyəcanını hər bir kəsin hiss etməsinə imkan yaradacaq. Məhsulların satış dizaynları xüsusi olaraq Bakı-2015 üçün yaradılıb və onlar öz orijinallığını təsdiqləyəcək holoqramla təmin olunub.^{[60][61][62][63]}

13 yanvar 2015-ci ildə 2015 Avropa Oyunlarının Ulduz Elçilərinin adı məlum oldu. Muğam Mərkəzində keçirilən təqdimat tədbirində musiqi, televiziya və incəsənət dünyasından 13 nəfər ulduzun adı açıqlanıb. Sözügedən tanınmışların sırasına müğənnilər Tünzalə Ağayeva, Röya, Eldar Qasımov, Nigar Camal, Miri Yusif, aktyorlar Bəhram Bağırzadə, Rafael İsgəndərov, Coşqun Rəhimov, Tahir və Cabir İmanov qardaşları, aparıcılar Murad Dadaşov, İlkin Həsəni və musiqiçilərdən DJ Shock daxildir. Gənclər və İdman naziri və "Bakı 2015" Avropa Oyunları Əməliyyat Komitəsinin Baş icraçı direktoru Azad Rəhimov deyib: "Əminəm ki, bizim Ulduz Elçilərimiz azərbaycanlı gənclər arasında böyük həyəcan yaradacaq və daha çox insanı oyunlara cəlb edəcək".

Adı çəkilən proqram Ulduz Elçilərin iyunun 12-də başlayacaq idman tədbiri haqqında müraciətlərini və mesajlarını bölüşmək məharətindən istifadə etməklə "Bakı 2015" Avropa Oyunlarının Azərbaycan və Avropada geniş tamaşaçı kütləsinə çatdırılmasına imkan yaradacaq.

İştirakçılar "Bakı 2015"in obyektlərinə baş çəkmək, gerisayım tədbirlərində iştirak etmək, kampaniyaları dəstəkləmək və öz sosial media kanallarından istifadə etməklə milyonlarla pərəstişkarları arasında oyunların təbliğ olunmasına kömək göstərəcəklər.^[64][65]

Sıra	Ulduz səfir	Haqqında		Sıra	Ulduz səfir	Haqqında
1	Bəhram Bağırzadə	Şoumen		8	Nigar Camal	Müğənni
2	Cabir İmanov	Aktyor		9	Miri Yusif	Müğənni
3	Coşqun Rəhimov	Aktyor		10	Murad Dadaşov	Şoumen
4	DJ Shock	DJ		11	Rafael İsgəndərov	Aktyor
5	Eldar Qasımov	Müğənni		12	Röya Ayxan	Müğənni
6	Hacı Nuran	Aparıcı		13	Tahir İmanov	Aktyor
7	İlkin Həsəni	Aparıcı		14	Tünzalə Ağayeva	Müğənni

• 2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları

Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.

Əvvəlki: yoxdur

Avropa Oyunları 2015

Sonrakı: 2019