1. Əsli olmadığı halda gözə görünən mövhum surət; həqiqətdə deyil, yalnız xəyalda, fikirdə, təsəvvürdə olan şeylər; xülya, kabus.
[Cəlil Məmmədquluzadə] xəyalata uyan idealların gözəlliyi ilə yaşayıb, varlığa tül pərdələr dalından baxan yazıçılardan deyildi.
2. Fikir, düşüncə; fikirdə, xəyalda olan, arzu edilən şeylər.
Yüz sənə bundan əqdəm ata və babalarımızın … arzu və təmənnalarını, fikir və xəyalatını [Vaqif] yazıb…
Əhməd xəyalata o qədər inanmışdı ki, qazanacağı 500 manatın cınqıltısını cibində eşidir və xəyalatı canlandırırdı.
□ Xəyalat eləmək – çox fikir eləmək, çox düşünmək, fikirləşmək, fikrində götür-qoy eləmək. [Xırda xanım:] …Bol xəyalat eyləmişəm.
Bir neçə vaxt işi düzəldib toy fikrinə düşmüşəm…
Xəyalat götürmək – dərin düşüncələrə qərq olmaq, fikir-xəyal götürmək.
İnsanı xəyalat götürəndə hər cür nataraş fikirlər adamdan əl götürmür.
Bir neçə vaxt gözümə yuxu getmədi, xəyalat məni götürdü.
Həmzəbəyi xəyalat götürdü.
