1. Dərrakə, anlaq, düşünmə; dərk etmə, anlama qabiliyyəti.
□ Şüuru dolaşmaq – sözünü, işini, hərəkətini bilməmək; ağlı çaşmaq.
[Alagöz] başını itirir, onun … şüuru dolaşırdı.
Şüuruna çatmaq – başa düşmək, anlamaq.
Bayram gah yasavullara, gah da kəndlilərə baxır və elə bil qocanın sözləri onun şüuruna çatmırdı.
Bu dəfə qızın sualı İlyasın şüuruna çatdı.
// Şüurluluq. Şüurun inkişafı tərbiyənin ən əsas məqsədlərindən biridir.
Şüurunu itirmək – 1) bayılmaq, ağlını itirmək. Xəstə qızdırmanın şiddətindən şüurunu itirdi.
– [Səmirə:] Nə vaxt və necə şüurumu itirdiyim yadıma gəlir. ;
2) dəli olmaq, sərsəmləmək, ağlı başından çıxmaq.
2. Düşüncə, ağıl, fəhm.
[Yaşlı kişi:] Gənclik hissiyyatım məni ona tərəf çəksə də, şüurum belə bir işdən çəkinməyi mənə tövsiyə edirdi.
// Qanacaq.
3. İctimai həyatın insan və ya bir qrup adam tərəfindən dərk edilməsi, başa düşülməsi, anlaşılması. Siyasi şüurun artması. Vətəndaşlıq şüuru.
– …Bir yazıçının şüuruna başqasının fikrini yerləşdirmək xam xəyallardandır.
4. fəls. psix. İnsan beyninin gerçəkliyi əks etdirmə prosesi. Şüur beynin funksiyasıdır. Materiyanın birinciliyi və şüurun ikinciliyi.
// Müəyyən ictimai sinifləri təmsil edən adamların psixologiyası, siyasi və fəlsəfi baxışları, dini, bədii və s. görüşləri. Varlıq şüuru müəyyən edir. İctimai şüur. Dini şüurun formaları.
