Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • İNCƏVARA

    Yaxşı ki, xoşbəxtlikdən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İncəvara onun əl-ayağını ipnən sarımışdılar. (“Mərcan xanımın Çənlibelə gəlməyi”) (İ

    Tam oxu »
  • İNDİDƏN BELƏ

    Bax: innən belə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • İNGİLDƏMƏK

    İnildəmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sənə dedim Aşıq Cünun, Ürəyimdə dərd ingildər... Bir bəy oğlunun əlindən Şeş atanda nərd ingildər

    Tam oxu »
  • İNNABİ ƏRƏB

    İnnab rəngində, tünd-qırmızı. Qızıl gül açılıb xəndan içində, İnnabı dodaqlar dəhan içində, Abbasam, durmuşam meydan içində, Hər kimin mənimlə var işi

    Tam oxu »
  • İNNƏN BELƏ

    Bundan sonra, bu andan etibarən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nahaq yerə gəl eyləmə yamanlıq, İnan, Bolu, mən Koroğlu deyiləm

    Tam oxu »
  • İNRAMAQ

    İnləmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İNRƏMƏK

    İnramaq, böyürmək, içini çəkmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İNS-CİNS

    ər. üns(insan) və cins sözlərindən Bəşər, insan, canlı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nigar xanım Koroğlunun qorxduğunu görüb dedi: – Ey Cəlali Koroğl

    Tam oxu »
  • İRAQ

    Uzaq, uzaqda. İraqdı yollarım, rahimdi uzaq, Canansız cahan mənim üçün duzaq. Bənna işi deyil, bəs necə pozaq? Peymanıma xilaf olan deyiləm

    Tam oxu »
  • İRAQ

    Uzaq, uzaqda. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəlkə, gəlmisən sorağa, Daşın atılar irağa, Hürü aparsın otağa, Adı bəlli xan Eyvazım!                 (“K

    Tam oxu »
  • İRGÜRMƏK

    Yetirmək, çatdırmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İRİŞMƏK

    Boş-boş gülmək, dişlərini ağartmaq, hırıldamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Şirin xanım baxdı ki, aşığın sözlərindən deyəsən qızlar şübhələnən kimi 

    Tam oxu »
  • İRMƏK

    Çatmaq, yetişmək, irişmək. Kərəm deyər, axırına irilməz, Ərəb at yorulur, könül yorulmaz, Könül bir saraydı, sınar, hörülməz, Əzəli, sonrası köç olur

    Tam oxu »
  • İRMƏK

    Çatmaq, yetişmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu der: gəldi döyüş sorağı, Dalda irür müxənnətin durağı

    Tam oxu »
  • İS

    Yiyə, sahib. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İSLAHAT ƏRƏB

    1. Xoş, yaxşı. 2. Salamat yer. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Rəhmətliyin oğlu, sən bizdə bir islahat qoydun ki

    Tam oxu »
  • İSMARİŞ

    Tapşırıq; sifariş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yazarsan namarda hay, ismarişi, Görmüşük baharı, seyr etdün qışı

    Tam oxu »
  • İSMİ-ƏZƏM

    Haqqın bütün adlarını özündə toplayan ad, Allah. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İSMİ-ƏZƏM

    ər. isim – ad, əzəm – ən böyük, ulu Duaların ən böyüyü, yalnız Peyğəmbərlərin bildiyi dua kimi də qeyd olunur

    Tam oxu »
  • İSNAMAQ

    Həşərat. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İSSÜZ

    Boş, sahibsiz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İSTİHSAN ƏRƏB

    Bəyənmə, xoşa gəlmə, yaxşı, yaxud gözəl olduğunu söyləmə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İSTİQBAL ƏRƏB

    1. Gələcək. 2. Gələn adamın qarşısına çıxma; qarşılama. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda 2-ci mənada işlənir

    Tam oxu »
  • İŞDƏ ƏDAT

    Daha, artıq, budur. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İŞDƏK

    Gizli iş, əməl, kələk. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hasan paşa başa düşməsin ki, biz onun işdəklərini bilmişik

    Tam oxu »
  • İŞIM-İŞIM

    İşıl-işıl, par-par. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Özü də işım-işım işıldayır, par-par yanırdı. (“Alı kişi”)

    Tam oxu »
  • İŞIR-İŞIR

    Bax: işım-işım. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • İŞRƏT ƏRƏB

    Bax: eyş-işrət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Məclis qurduram həmişə, İşrətim, damağım ola!.. Əmliklər çəkdirəm şişə, Bir ağır yığnağım ola!

    Tam oxu »
  • İŞTƏ

    Budur, bax. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mənəm deyən, ey qoç igid, Geymişəm dəmir donnan mən. İştə, meydan əlləşəlim, Dönməzəm beşdən, onnan mən

    Tam oxu »
  • İŞVƏ FARS

    Naz, qəmzə, şivə; qəmzəli baxış. Ə.Fəhmi naz sözünün sinonimlərini belə izah edir: “1) Əgər naz gözəlin hərəkətlərindədirsə, ona işvəli gözəl deyirlər

    Tam oxu »
  • İŞVƏ FARS

    Naz, qəmzə, şivə; qəmzəli baxış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əli Fəhmi naz sözünün sinonimlərini izah edərkən qeyd edir ki, əgər naz gözəlin hərəkət

    Tam oxu »
  • İYƏ

    Yiyə, sahib. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İYƏGÜ

    Qabırğa. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • İZZƏTLÜ

    Bax: izzətli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • KAFTAN

    Bax: qaftan.

    Tam oxu »
  • KAĞIT FARS

    Kağız. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • KAKİL

    Bax: kəkil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • KAKİL

    fars. kakul 1. Bəzi quşların başında topa şəklində tük; at və bəzi heyvanlarda qulaqları arasından sallanan tük topası

    Tam oxu »
  • KAKİL

    fars. kakul Bax: kəkil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Eyvazın üzünü güldür, Siyah kakili sünbüldür. Öldürürsən Koroğlunu öldür!                  (Gürc

    Tam oxu »
  • KAL

    Bax: kəl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Kal qoşub kotan əkməyən, Nanın süfrəyə tökməyən, Arının qəhrin çəkməyən Balın qədrini nə bilir?              

    Tam oxu »
  • KALÇA

    Camış balası. Dialektlərimizdə camışın bir yaşa qədər olan erkək balası belə adlanır. Qarı özün saxlaya bilmədi, başladı Abdullaya yetim kalça kimi ba

    Tam oxu »
  • KALLAHI

    Bax: kəllahı. Hər yana gedirsən çağır Allahı, Qatardan üzlüb olma kallahı, Müjdə versin Səlminaza Əmrahı, Bir itkincə qulun bulundu, durna!          

    Tam oxu »
  • KAMAN

    fars. kəman Oxatan yay. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qaşların kamandır, kirpiyin almaz, Hər yandan oxlasan, yaram sağalmaz

    Tam oxu »
  • KAMANDAR FARS

    Oxatan, oxla silahlanmış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Kamandar atar oxunu Al eylədim mən çoxunu. Qırat tökər nal-mıxını, Daşdı qalanın yolları

    Tam oxu »
  • KAN FARS

    Mədən yeri, mədən; bir şeyin çox olduğu yer; mənbə, məxəz. Dastanlarda “bu dünya” mənasında da işlənir

    Tam oxu »
  • KAN FARS

    Mədən yeri, mədən; bir şeyin çox olduğu yer // mənbə, məxəz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanlarda “bu dünya” mənasında da işlənir

    Tam oxu »
  • KAN-MƏKAN

    Dastanlarda kan “bu dünya”, məkan “o dünya” mənasında işlənir. Saleh sövdəyər ondan soruşdu: – Oğul, haradan gəlib, haraya gedirsən? Qurbani dedi: – Ə

    Tam oxu »
  • KANKAN

    Bax: kənkan.

    Tam oxu »
  • KANKAN

    fars. kankən Əl ilə quyuqazan, quyuçu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) O, Bayaziddə kankan İrzaqulu deyilən bir kişinin oğluydu

    Tam oxu »
  • KAR AŞMAMAQ

    İşə yaramamaq, nəticə hasil olmamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nizədən də kar aşmadı. (”Koroğlu ilə Dəli Həsən”)

    Tam oxu »