Özbaşına, azad, sərbəst, özü istədiyi kimi. Adam var, çölləri gəzər kəllahı, Adam var, tanımaz o bir Allahı, Adam var ki, bilməz o, bismillahı, Adam v
Gözü kəlləsində olan (canlı); təpəgöz. Əsli “Kitabi-Dədə Qorqud”a gedib çıxan bu obraza digər dastanlarımızda da rast gəlinir
Boynuyoğun. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qabağında da bir kəlpeysərin birisi dayanıb. (“Həmzənin Qıratı aparmağı”) * Adlı-sanlı dəlilər hamısı yan-ya
1. İri, qüvvətli. 2. Yaşlı, təcrübəli, dünyagörmüş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çənlibeldə dövran quran dəliyəm, Hədyan sözə çox çətindi əyiləm, Ye
Az, əskik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qoy aparım, səndən kəm baxsam, bu papaq mənə haram olsun. (“Eyvazın Çənlibelə gətirilməyi”)
Qədim müharibələrdə düşməni tutmaq üçün uzaqdan atılan ucu ilməkli uzun ip. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hay vurram qoşuna tökülər indi, Salarlar boy
Belbağı, kəmər, qurşaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu kəmərbəndini açdı, paltarını soyundu. Çoban Koroğlunun paltarlarını, Koroğlu isə onunkul
Aciz, yazıq, miskin; alçaq, aşağı. Atam saili kəmtərdi, Qəddim əyib sevgi dərdi. Mənim adım Sənubərdi, Şəmşirimdən aralıyam
Aciz, yazıq, miskin. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəli könül almaz öyüt, Qoca bədən olma meyit! Misri qılınc kəmtər igit, Al düşmanı, biç, Eyvazım!
Öz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Özümdə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əlini mən yar bilmüşəm, Ağayı Qənbər bilmüşəm, Kəndimdə hünər bilmüşəm, Neyçün keçərəm sandan mən?
1. Qadınlar təndir çörəyi yaparkən xəmir taxtasının altına sərdikləri dəridən düzəldilən yayqı, xəmir açarkən yerə sərilən bez və ya dəridən düzəlmiş
Özü. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: kəndi (2-ci mənaya). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Xidmətçi qız, qulluqçu. 2. Kölə (qadın), cariyə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə ki hamı yatdı, səs-səmir kəsildi, əl-ayaq çəkildi, ayağa durub b
Əl ilə quyuqazan. Telli Qəndab Novruzun başına gələnləri eşidib, atasından xəlvət kənkan çağırıb öz imarətindən zindana lağım atdırdı
Yapıncı; çobanların qışda geydikləri döymə yundan keçə, keçədən tikilən qolsuz çoban plaşı, çoban yapıncısı
Yapıncı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yaxınlaşanda Koroğlu baxdı ki, bu – çiynində kəpənəyi, əlində dəyənəyi cavan bir oğlandı
Mərhəmət, lütf. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Mərhəmətsiz, rəhmsiz, insafsız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ay Koroğlu, o necə deyərlər, qul xətasız olmaz, ağa kərəmsiz
Yonulmamış yoğun ağac, dirək, iri kötük. Abbas bu sözləri deyər sərindən, Arxı qazın, suyu gəlsin dərindən, El bir olsa, dağ oynadar yerindən, Söz bir
Yonulmamış yoğun ağac, dirək, iri kötük. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) – Oğul, bir iynə boyda deşikdən bir kərən boyda soyuq gələr
Bax: gərənay. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Başının qabaq tərəfində buynuzu olan iri heyvan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xorasan poladın yaxşısından seç, Yaxşısı olmasa, yamanından keç, Hər nə
Kərəm (mərhəmət, lütf) və səxavət sahibi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu hey çağırdı kərimi, Dost yoluna qoymuş idim sərimi,
Aşağı çevrilmiş enli tiyəsi olan olan uzunsaplı, yonucu (kəsici) alət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bas bayıra, yoxsa əlimdəki bu kərki ilə başını ya
1. Sürünən heyvan. 2. Məcazi mənada: aciz adam. 3. Məcazi mənada: hiyləbaz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa, Koroğluya kələ-kələlər nə eliyə bilib
1. Gədik. 2. Bax: girvə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Uca dağların başında, Duman olur, çiskin olur
Dərviş və qələndərlərin əllərində gəzdirdikləri və diləndikləri şeyləri içinə qoyduqları qab (kəşkül hind qozunun qabığından hazırlanır)
"Kokəb" (kövkəb) sözünün cəmi olub “ulduzlar” deməkdir.
Yalançı. Əgər şahdan bizə qəzəb olmasa, Qəzəb atəşindən əzab olmasa, Ortalıqda çuğul, kəzzab olmasa, Dünya bahar olar, boran, qar olmaz!
Kimi, tək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kiçik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qışın böyük çillədən sonra gələn 20 günü.
Xovsuz palaz növü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Uşaqlıqda bir dəfə məni anam ayaqyalın kilim üzərində gəzdirib
əsli: yunan Kilsə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu der, biz də düşdük selaca, İçimizdə törüyübdü elaca, Əlim yetməz Qıratınan qılıca, Mən bu kil
Kinli, kin saxlayan, ədavət bəsləyən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qul deyərlər qulun boynun burarlar
Bax: girdin-girdin. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Bax: girdiyar.
1. Səsini kəsib susmaq, dinməmək. 2. Sakitləşmək, ovunmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gördün pullarını əzib özünə qaytaranda nə kiridi
Sakitcə, susmuş halda, dinməz-söyləməz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu dinməzcə atı saxladı. Nigar da dayandı
Ox yayının iki ucuna tarım bağlanan ip. Ədil şah dedi: – Demək, sənin gücün çatmayan şey yoxdu. Şah İsmayıl dedi: – Xeyr, var
Ox yayının iki ucuna tarım bağlanan ip. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Giriş şəklində də rast gəlinir
1. Səs təqlidi: birdən. 2. Dialektlərdə tən mənasında da işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə belə qatlamaq istəyəndə qılınc kirt ortadan qırılı
Bax: girvə (2-ci mənaya). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əlli nədir, altmış nədir, yüz nədir... Mən bilmənəm hərzə-hərzə söz nədir
Ulduz. Kokəb bədirlənsə, yenə ay olmaz, Nə qədər çalışsa, yoxsul bay olmaz. Xilaskarın heç əməyi zay olmaz, Buyur, Lələm, iltifatə gəlmişəm
Zehinsiz, korazehin, küt. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ay korafəhim! Bəyəm korsan, görmürsən ki, Çənlibelə, qoç Koroğlunun oylağına gedirəm? (“Mərcan
Bax: korafəhim. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Zərb aləti, nağaranın bir növü, iri təbil. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)