Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • HECASINLAYIN

    Heca, höccələmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HESABİ ƏRƏB

    Düz iş görən, haqlı; doğru, düzgün. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qul deyərlər qulun boynun burarlar, Qullar qabağında gedən tirəm mən

    Tam oxu »
  • HEŞ

    Heç. Yeddi yerir, səkkiz çəkər, beş mələr, Mənəm deyənlərin yurdu heş mələr?                                                         (“Alı xan”)

    Tam oxu »
  • HEY1

    Qüvvət, iqtidar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çağırış, müraciət bildirən nida. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HEY VURMAQ

    Bax: hay vurmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hey vurdu, karvan əyləndi. (“Koroğlunun Bayazid səfəri”)

    Tam oxu »
  • HEYBƏ

    Kiçik xurcun. Altında at, tərkində heybə, heybənin içi kitabla dolu, dedi: – A, bu dərvişdi, gəlsin dərdimi açım buna deyim, bəlkə, bir çarə eylədi

    Tam oxu »
  • HEYBƏ

    Kiçik xurcun. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əyləşib bunların tellərini yolub heybələrə yığdılar, ətlərindən də kabab çəkib xurma ağacının dibində yemə

    Tam oxu »
  • HEYBƏÇƏ

    Heybəcik, kiçik heybə.

    Tam oxu »
  • HEYBƏT ƏRƏB

    Zəhm, vahimə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gürzüm işləyəndə dağları qırar, Qorxusundan tapmaz düşmanlar qərar

    Tam oxu »
  • HEYBƏTLƏ

    Zəhmlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ağa Koroğlu heybətlə əlin qulağına qoyub gəldi Ağca Quzunun üstünə

    Tam oxu »
  • HEYBƏTLÜ

    Bax: heybətli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HEYKƏL-HAMAYIL ƏRƏB

    Heykəl – boyuna salınan dua, hamayıl (həmail) – boyunbağı. Pərimin boynunda heykəl-hamayıl, Ləl bazubənd düzüb qol kənarında

    Tam oxu »
  • HEYVA KİMİ SARALMAQ

    Dastanlarda heyva kimi saralmaq təşbehi çox işlənir. Bu dərd, bu qəm mənim canımda qaldı, Heyva kimin gül irəngim saraldı

    Tam oxu »
  • HEYVA KİMİ SOLMAQ

    Bax: heyva kimi saralmaq.

    Tam oxu »
  • HEYVƏRƏ

    Kobud, qanmaz, zırrama, ağzıyava. Dastanlarda yekə, zorba mənasında da işlədilir. Qız bir heyvərə qaya götürüb dedi: – Buradan getməsəniz, təpənizə bi

    Tam oxu »
  • HEYVƏRƏ

    Kobud, qanmaz, zırrama, ağzıyava. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu mənalarla yanaşı, dastanda yekə, zorba mənasına da rast gəlinir

    Tam oxu »
  • HƏ Mİ

    Beləmi? Deyilmi? Belə deyilmi? (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HƏBƏŞ

    Bax: həbəşi. Yüz xali həbəş, gərdəni mina, xəti-reyhan, Yüz sinəsi mərmər, dişi dür, afəti-dövran...                                                  

    Tam oxu »
  • HƏBƏŞİ

    Qara. Vurdun ürəyimə həbəşi xallar, Görsənir yaramda vəz, qayıt indi.                                       (“Sam şahzadə”)

    Tam oxu »
  • HƏCƏMƏT ƏRƏB

    Xalq təbabətində müalicə üsulu və qan almaq, qanı sormaq üçün işlədilən buynuzşəkilli alət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gördü, karvanın qavağında bi

    Tam oxu »
  • HƏCV ƏRƏB

    İstehzalı, kəskin, acı, kinayəli yazı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğludu həcv yazan, Eyvazdı cəfaya dözən

    Tam oxu »
  • HƏDYAN

    ərəb. həzyan Tərbiyəsiz, ədəbsiz, hərzə, nalayiq sözlər; söyüş; yava, ağzıpərtov. Hərcayı danışıb, hədyan gülməyə, Bilmədiyi sözləri lafa vurmaya, Zər

    Tam oxu »
  • HƏDYAN

    ər. həzyan Tərbiyəsiz, ədəbsiz, hərzə, nalayiq sözlər; söyüş // yava, ağzıpərtov. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Demə mənə bu hədyanın, Yəqin bil ki, a

    Tam oxu »
  • HƏQAYİQ ƏRƏB

    Həqiqət sözünün cəmi; həqiqətlər. Özün şah, aşikar adın həqayiq, Önüncə cilovdar Cəbrayıl, Pərim! Dua əfsunudu firiştə zülfün, Cəmi bəlalardan təfail,

    Tam oxu »
  • HƏLALLAŞMAQ

    Bax: halallaşmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HƏLƏM-HƏLƏM

    Boş-boşuna, əsassız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) O, hələm-hələm yerdə nərə çəkməz. (“Dəmirçioğlunun Çənlibelə gəlməyi”)

    Tam oxu »
  • HƏLQƏBƏGUŞ

    ər. həlqə, fars. guş – qulaq Qulağı halqalı (qul nəzərdə tutulur). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əgər qaldıra bildi, Qara pəhləvan onun meydanına çıxa

    Tam oxu »
  • HƏLLƏ

    İri kəsək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HƏLLƏMƏK

    İtələmək, yuvarlamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa özündən çıxdı. Əlini atdı böyük bir daşa ki, həlləyib salsın onun başına

    Tam oxu »
  • HƏMAİL

    Bax: həmayil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HƏMAİL QUŞANMAQ

    Qılıncın bağını çiyindən ataraq çarpaz taxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HƏMAYİL

    Bax: hamayıl. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əyləşibdi Çənlibelin elində, Deyil işlərində naşı Koroğlu

    Tam oxu »
  • HƏMRAH

    fars. rah – yol Yol yoldaşı, yoldaş. Əmrah dedi: – Xanım, Əmrah demirəm, həmrah deyirəm. Bizlərdə həmrah yol yoldaşına deyirlər

    Tam oxu »
  • HƏNA

    ər. qina Xına. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu gün bir gəlin görmüşəm, Əlində toy hənası var, Yoxlamışam, var-yoxusu, Bir inək, bir danası var

    Tam oxu »
  • HƏNDƏVƏR

    Ətraf, dövrə, yan-yörə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bu yeddi ilin ərzində bir tacir, bir bəzirgan mənə bac verməmiş bu həndəvərdən keçə bilməyib

    Tam oxu »
  • HƏNƏK ELƏMƏK

    Bax: hənək etmək.

    Tam oxu »
  • HƏNƏK ETMƏK

    Zarafat etmək, zarafatlaşmaq, şuxluq etmək.

    Tam oxu »
  • HƏNƏK ƏRƏB

    Zarafat. Mən Dilsuzam, talan sallam elinə, Zənən kimi hənək gəlmə dilinə. İgidsən, qılıncı sən al əlinə, Namərd olan bu cəngana gəlməsin

    Tam oxu »
  • HƏNƏKLƏŞMƏK

    Bax: hənək etmək.

    Tam oxu »
  • HƏP

    Tamam, bütün. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HƏR VƏCHLƏ

    Hər necə olursa-olsun.

    Tam oxu »
  • HƏRAMİ ƏRƏB

    Quldur, çapovulçu, yolkəsən. Bir qədər getdikdən sonra həramilərə rast olur. (“Baxış-Leyla”)

    Tam oxu »
  • HƏRAMİ ƏRƏB

    Quldur, çapovulçu, yolkəsən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Meşədən enərkən Çəmli dağıdan, Çəkinməyin həramidən, yağıdan, Səflər pozan, düşmənləri dağ

    Tam oxu »
  • HƏRAMİBAŞI

    Quldurbaşı. Başına döndüyüm həramibaşı, Doğramayın məni, aman günüdü. Gözümdən axıtma qan ilə yaşı, Doğramayın məni, aman günüdü

    Tam oxu »
  • HƏRBƏ ƏRƏB

    1. Mizraq, süngü. 2. Hədə-qorxu, hərbə-zorba. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yağı düşmanın hərbəsi Qaçırtmaz meydandan məni

    Tam oxu »
  • HƏRBƏ-ZORBA

    Qorxutmaq, dəhşətə salmaq üçün edilən hərəkət və ya deyilən söz; hədə-qorxu, hədə. Qorxmayıram sənin hərbə-zorbandan, Nə bəyindən, nə paşandan, nə xan

    Tam oxu »
  • HƏRBƏ-ZORBA

    Qorxutmaq, dəhşətə salmaq üçün edilən hərəkət və ya deyilən söz; hədə-qorxu, hədə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Belə deyəndə Koroğlu sazı alıb, görək

    Tam oxu »
  • HƏRBƏ-ZORBA GƏLMƏK

    Hədələmək, qorxutmaq, hədə-qorxu gəlmək. İgidlərdə üç nişan olar. Bir-birinə hərbə-zorba gəlmək, at oynatmaq, güləşmək

    Tam oxu »
  • HƏRBƏ-ZORBA GƏLMƏK

    Hərbələmək, qorxutmaq, hədə-qorxu gəlmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HƏRCAYI FARS

    1. Avara, sərsəri, heç bir işlə məşğul olmayan. 2. Mənasız, boş. Xəbər aldım təbrizlidən, Məni hərcayı çağladı, Viran bağlar xəzəl oldu, Didələrim qan

    Tam oxu »