Balaca sərt dənələr şəklində olan daş qırıntısı, qum. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası) Qan kəlməsilə birlikdə “qanqun” şəklində işlənmişdir, bugünkü d
Künc. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Sağlam, qüvvətli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Düyün-düyün. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qurşaq, kəmər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Canavar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, mən hazardım, Ağ üstdən qara yazardım, Nə qədər miskin gəzərdim, Adım qurd oldu, qurd oldu
Uğraşmaq, qoşulmaq, qovuşmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qurumaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Başda saçın yuxarı toplanması; bəzəkli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Hörük. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Sıx tutmaq üçün belə sarılan parça; belbağı. 2. Bel. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bunu deyib yapışdı Kürdoğlunun qurşağından yenə də başladılar
Belinə qurşaq, kəmər və s. bağlamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda geyinmək mənasında işlənib
Yırtıcı, vəhşi canavar, qurd, yalquzaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bütün yırtıcı heyvanlar, yerdəki və göydəki yırtıcılar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Namussuz, qeyrətsiz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Keçəl Düratı qaçırdıb. Qurumsaq, sənə demədim, keçəl at oğrusudu? Tez ol, Qıratın yəhər-yüyənini bə
Qurum; bacada hasil olan qalın his. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qəpik mənasında işlənib. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Türkiyədə lirənin yüzdə biri qiymətində xırda pul quruş adlanır
Yumru-yumru edilib qurudulmuş şor, süzmə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu çadırların qabağında saz çalıb oxuyur, təlxəklik edirdi
Qurşaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qurşaq bağlamış, qurşağı olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Geyinmək, geyinib qurşanmaq. 2. Qılınc və sairə taxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Atın belində yəhərin qabaq tərəfə sürüşməməsi üçün onun quyruğu altından keçirilən qayış // iş heyvanlarının quyruğu altından keçirilən qayış
Uzun və nazik boğazlı, gödək qıçlı, uzun dimdikli, ayaqları enli və pərdəli quş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa Toqat şəhərinin kənarında gözəl bi
Uğursuz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Şayiə, qeybət, iftira, arxasınca danışma. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: quvlamaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Söz gəzdirmək; şeytanlıq etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Basdırmaq, yerə gömmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əmudun yanından keçəndə əl atıb, onu yerdən dik qaldırdı, başının üstündə hərləyib elə tulladı k
Qorxmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: quymaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İri yırtıcı quş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qarışmayın Koroğlunun işinə, Dov gəlləm düşmənin əlli beşinə, Quzğun qonar yağıların leşinə, Yağıdan q
Dastanlarda ceyran balası mənasında da işlənir. Bu səfər ayının iyirmi beşində, Bu dağda bir ceyran ağlar, inildər! İki körpə quzu vardı döşündə, Bu d
Bax: qülqülə.
Gurultu, çaxnaşma, səs-küy, mərəkə. Axşam olcağın məşriqdə batdı şəms, doğdu qəmər, Yer üzünə qülqülə düşdü ki, oldu ta səhər, Bir hüsnü camal gördüm
Gurultu, çaxnaşma, səs-küy, mərəkə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir düşəsiz Dəmirçioğlun felinə, Cəm qoşunun qalib gələ bilməz bircə qoluna, Bir qül
Bax: xütbə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dalğıc.
Dastanda geymək mənasında işlənir. Ərəb Zəngi işi bilib ona kömək eləməyə başladı. Türkmana getmək üçün tədarük gördi, qalasını başındakı yoldaşlara t
Şahin cinsindən alıcı quş; cürət, hünər, igidlik rəmzi. Havada şahinə bənzər, Yerdəki laçına bənzər, Göydə göyərçinə bənzər, Əsli, qaşların, gözlərin
Boş söhbət, laqqırtı, lüzumsuz və bihudə söz. Hərcayı danışıb, hədyan gülməyə, Bilmədiyi sözləri lafa vurmaya, Zərrəcə dilində yalan olmaya, Zahirdə,
Öyünmək, lovğalanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Özünü öymə, boş danışıq; basıb-bağlama, gop. Gəzaf “çoxlu”, “əsassız, mənasız” mənalarını verir. Hər məclisdə sən hərcayı söyləmə! Xançal alıb bağrım
Bax: lafi-kəzaf.
Dialektlərdə lam “sakit” mənasında işlənir. Mərifət bəhrində, ədəb-ərkanda Bir iyid istərəm lami-ləng ola
Şəriki olmayan, şəriksiz. O nədi ki, yetmiş iki başı var? O nəynən hörüldü, nədən daşı var? Laşərikin neçə sirdaşı var? Bilməyən ustaya Müğüm şərm old
Məst, xumar. İki gün daha yatar layiməst, üçüncü gün qalxar, ya badəsindən söylər, ya sevgisindən. (“Qurbani”)
Bax: layiməst.
Bax: leyli-nahar. Ürəyim sevdaynan yanar, Əlimdə yoxdu ixtiyar. Leyl-nahar qıllam ah-zar, Ayrılıq günüm il eylər
ərəb. leyl – gecə, nəhar – günorta Gecə-gündüz. On səkkiz ay şamsız xanə içində, Ağlayıb qalırdım zar səndən ötrü
Dodaq. Qayda budu, aşiq olan qəm çəkər, Yarın ayrılığı qəddimi bükər. Yanağı qırmızı, dodağı şəkər, Ağzı şirin, ləbi ballım görünməz