Keçmiş, köhnə mənalarında işlədilən bu söz çuvaş dilində z ilə yazılır: əzki. Altay dillərində izo(ozo) sözü “əvvəlki”, “qabaqkı” mənalarında işlədili
1. Dilimizdə əs feili olub, “azaltmaq” mənasında işlədilib. Onun da əsasında əvvəlcə əski törəmə kökü, sonra isə əskik sifəti, əskilmək feili əmələ gə
Əsmək, əsin (bu söz qabaqlar külək mənasında çox işlədilib) sözləri ilə kökdaşdır və qədim mənası rus dilindəki дуть feili ilə tərcümə olunub
O.Süleymenova görə, slavyan mənşəlidir və есть sözünün dəyişmiş formasıdır. Gün və günəş sözlərini fərqləndirmək üçün ikinciyə есть (əş) artırılıb, mə
Ərəbcədir, şərəf, şərif kimi sözlərlə kökdaşdır, mənası “yaradılmışların ən əlası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Dünya dillərinin çoxunda ət anlamını verən sözün mənası bədən deməkdir. Məsələn, latış dilindəki myaso (ruslara da latışlardan keçib) indi də bədən
Əta sözü ilə qohumdur, “hədiyyə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Ətcə” “əti görünən”, “lüt”, “tükü olmayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qədim mənbələrdə adaq, aşaq formalarında yazılıb, onu ayaq və aşağı sözləri ilə qohum hesab etmək olar
Ət sözü ilə bağlıdır. İçərisində dölün yerləşdiyi kisəyə (ət kisəsi) deyirlər. Doğuşdan bir qədər sonra (2-6 saat arası) düşür
Ərəbcədir, tərəf sözünün cəmidir. Bizdə onun yerinə tövərək (yan-yörə və s.) işlədilib. (Bəşir Əhmədov
Rəngi ətə bənzəyən şeylərlə bağlı işlədilir, rəng hissəsi fars mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə “əyan olmaq” ifadəsi var. Əyan sözü eyn (göz) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə (iyar) saflığı ölçən vasitəyə deyirlər. Əyyar isə “bic, hiyləgər” və s. anlamlarında işlədirlər
Qaşığın içini dərinləşdirmək üçün əyri “bıçaq”dır. Əymək feilindən düzəlib və isimləşib. (Bəşir Əhmədov
Əsli gərək-əskik kimi olub: “gərək olan və bu gərək olandan nəyinsə çatışmaması” mənasını əks etdirir
Yalnız dialektlərdə işlədilir. Bal kəsmək üçün tiyəsi əyri olan xüsusi alətdir (bıçaqdır). Əydi sözü də var (bax: yuxarıda): ağacdan qaşıq düzəldərkən
Türkmən dilində bu söz i:n kimi işlədilir və ruscaya “тело” kimi çevrilib. Çiyin sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Əymək feilindən düzəlib. Mənası “dolamaq” deməkdir. “Su gəmini əyirdi”, cümləsi “su gəmini əydi” demək olub
Dostlar yaman əyişiblər deyirik. Mənbələrdə ağış feili var, ruscaya уклоняться kimi tərcümə olunub. Bunlar kökdaşdır və əyişmək “ağışmağ”ın təhrifi il
Qədim forması ilincü kimi olub. Güman ki, ilişmək feili ilə qohumdur. Əyləncə adamla obyekt arasında bağlılıqla əlaqədardır
Sözün bir mənası “fırlamaq”dır, Quba dialektində aylanmaq kimi işlədilir. İndi “başını qatmaq” (uşağı əyləndirmək) anlamını əks etdirir
Sözün bir mənası “inandırmaq”, “fikrindən döndərmək” deməkdir (filankəs məni əydi deyirlər). (Bəşir Əhmədov
Oğru sözü ilə qohumdur. Qaqauz dilində belə bir deyim də var: əyridən doğru olmaz; oğru “əyri iş görən” anlamını əks etdirib
Sözün ikinci hissəsi əslində bükmək feili ilə bağlı olub (əyri-bükrü), sonra dəyişib. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə yam (gün) sözünün cəmidir. Bizdə məna dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə eyş sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, əziyyət sözü ilə eyni kökə malikdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır, əz (bizdəki çıxışlıq hal şəkilçisinə uyğun gəlir), bər (sinə) komponentlərindən əmələ gəlib, “sinədən” deməkdir
Allahın epitetlərindən biri olub, ərəbcə “böyük” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bir ehtimala görə, alınma sözdür, bizdə ona beşbığ deyiblər. Başqa ehtimala görə, əzmək feilindən düzəlib, əzgən (azgan) “göyəm” tipli tikanlı bitkiyə
Ərəbcədir, Allahın epitetlərindən biridir (“hörmətli” deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “qəti qərar” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bəzi dialektlərdə işlədilir. Qazax dilində “boşboğaz”, “aciz” mənalarını verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Feyz” (fayda), “əlavə gəlir” mənalarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Latın mənşəlidir, bizdə tutalğa kəlməsi işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “öncəni görmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “məlumatlı” deməkdir. Latınca isə “nəsil” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
yun. phaneros – aşkar, görünən + yun. zoe – həyat
Ərəbcədir, fəraqət kimi də işlədilir. Güman ki, fəqir (fağır) sözü ilə qohumluğu var. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə “vaxtından tez” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Babilistan köçü zamanı və ondan sonra yəhudi dini mürəkkəb qanunlar, həmçinin qadağalar sistemi yaratmışdı
Fərz edən deməkdir. Qadın adı kimi Farizə işlənir. Ərəbcə fərz, fərziyyə sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə məfrəş sözünün dialekt tələffüzü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə fəsil sözü ilə kökdaşdır. bizdə kəsik işlədilib (kəsiksiz “fasiləsiz” deməkdir), (Bəşir Əhmədov
lat. facies – zahiri görünüş
Qədim zamanlarda hakimiyyətdə olanları sifətdən hamı tanımırdı; məsələn, Romanın əhəmiyyətli vəzifələr tutan məmurlarını üstlərində hakimiyyətin fərql
Hindistanda istehsal olunan zolaqlı parçanın adıdır, bizə ərəbcədən keçib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Fatıya tuman çıxmaz” deyirik. Fatı böcək növüdür: qarafatı (Fatma kimi də işlədilir). Ən çox isti yerdə (ocaq ətrafında) olur
Fatimə də deyirlər. “Döşdən ayrılmış” (əmməyi dayandırmış) deməkdir. Ərəb sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)