Güman ki, fars mənşəlidir və çəhar pər (və ya çəharpərək) kimi olub. Pərək indi “pərdə” (burun pərdəsi, qoz ləpələrini ayıran pərdə) anlamını əks etdi
Əl çalmağa həm də çəpik çalmaq deyirk. Bu, çap sözü ilə bağlıdır, təqlidi sözdür: “çap-çap edərək əl ilə səs salmaq” deməkdir
Çəpiş sözündən əmələ gəlib. Ağa öz nökərinə ildə hər 15 keçi üçün bir çəpiş verirmiş. (Bəşir Əhmədov
Xəstəlik adıdır, vərəm sözünün sinonimi kimi işlədilir. El arasında “adamı çərlədir” cümləsi az işlədilmir
Bu sözün əsli çəhar və su kəlmələrindən ibarətdir. Çahar farsca “dörd”, su isə ərəbcə “tərəf” deməkdir
Fars sözüdür, çəhar çube hərfi mənası “dörd (çər) ağac (çube)” deməkdir, çünki pəncərə (qapı...) çərçivəsi dörd qoldan ibarət olub
Fars sözüdür, çahar və yek kəlmələrindən əmələ gəlib, “tamın 1/4-i” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kökü (çərənd) farscadır, “hədyan danışmaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Osetin sözüdür, “qartal” deməkdir. Həm xalq adıdır, həm də şəxs adı. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Mənbələrdə çər sözü həm isim (запор), həm də feil (гноиться, засорить) kimi verilib. Çərləmək və çərlətmək sözlərinin də şərhi verilib: bərkimək, dur
Tumanbağını salmaq üçün şalvarda və s. belboyu dəyirmi boşluğa deyiblər, çırmalama sözü ilə qohumdur, “qatlanmış yer” deməkdir
Həftənin altıncı günü şənbə adlandığından farslarda bazar – “yekşənbə”, bazar ertəsi – “düşənbə”... adlanır və üçüncü günə “çərşənbə” (dördüncü şənbə
Çitəmək sözü ilə bağlıdır, “ilişdirmək”, “hörmək”, “topluluq” anlamlarını əks etdirir. Ehtimal ki, çit kəlməsi də buradandır, çünki o da “toxumaq, hör
Çadır sözü ilə qohumdur, əl çadırı da deyiblər, fars mənşəlidir: çəhar (dörd) və tar (ip) sözlərindən əmələ gəlib
Güman olunur ki, “çıxmaq” anlamı ilə bağlıdır. Çıxarlıq –çıxardıq –çıxardaq –çəyirdək ardıcıllığı üzrə formalaşıb
Sözün əsli səyirtkə kimi olub, səkmək, sıçramaq tipli kəlmələrlə eyni kökə malikdir. Çəyirtkə sıçradığı üçün bu adı ona veriblər
Xörək adıdır, bişirəndə çıxardığı səslə bağlı belə adlanıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Çıxmaq feili ilə daş (dışarı, kənar) sözlərindən əmələ gəlib. “Kənara çıxarılan, atılan” mənasını əks etdirir
Kökü indi işlənməyən çıl feilidir, (çıldır sözü də burdandır) “Ağlını itirmək” deməkdir. Çılğın feildən düzəlmiş sifətdir
Qaraqalpaq dilində “parlaq” (блеск) anlamında işlənib. (yıl, yəni od, alov sözü ilə qohumdur. Çilçıraq ilə də qohum ola bilər
Çaqıl forması da mövcuddur. Su axarkən bir-birinə, ya da iri daşlara toxunaraq (çaxılaraq) səs salan xırda daşlara deyilir
Qırpmaq sözü “kəsmək” deməkdir. Biçindən sonra yerdə qalan hissə “qırpı” adlanıb. Çırpı da bununla qohum ola bilməzmi? Qırpıq (kəsik), qıt (kəsilmiş)
Qədim sözlərdəndir. Ev ustaları divarda, yerdə iz salmaq üçün uzun bir ipi tozlamış (təbaşir, əhəng və s
Bunun müxtəlif növləri olub: 1) qan çibanı (furunkul), 2) göz çibanı (itdirsəyi), 3) ərgənlik çibanı (üzdə sızaqlar), 4) atəş çibanı (прыщ) və s
Çi “su”, “şirə”, “şeh” demək olub, çibin şirə sözü ilə bağlıdır, “şirəyə yığılan”dır. Çügün, çigün variantları da olub
Bu xəstəliyin adı mənbələrdə çekek kimi verilib. Çökək sözü ilə bağlıdır, üzdə çökəklər yaradır. Bəzən düşünürlər ki, çiçək xəstəliyinə tutulanların ü
Uşaq nitqində işlədilir, çiçək sözü ilə bağlıdır, “qəşəng” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu, fars mənşəlidir, çadır, çətir kəlmələri ilə qohumdur, çi (ça, çə) hissəsi çəhar sözünün ixtisarından əmələ gəlib, -dar(-dır, -tir) hissəsi farsca
Farsca çehel (qırx) və çıraq kəlmələrindən törəyib. Buradakı çil (40) hissəsi qeyri-müəyyən çoxluq bildirir (bizdəki qırxayaq kimi), konkret miqdarı
Farscadır, çellə variantı da var. “Kiriş” (yay-oxda) deməkdir, “Koroğlu”da işlədilib. (Bəşir Əhmədov
Çi “su”dur. Çiləkən “suda zir-zibilin ilişib bir yerdə yığılması”dır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Su anlamı ilə bağlıdır. Çimmək, çamır, çuyuq, suyuq, çay tipli sözlərdəki çi (ça, çu, çı) hissəsi qədimdə, su mənasını əks etdirib
Çilin “dəmir” deməkdir, -gər isə “zərgər” sözündəkinin eynidir. Çilingər “əl ilə metaldan müxtəlif şeylər düzəldən usta’ya deyiblər, indi “dəmirçi” an
Fars sözüdür və mənası “40” deməkdir, farsca əsli “çellə”dir. Yay-oxun kirişinə deyirlər. Görünür, 40 sapdan olurmuş
Tamam, cılxa deməkdir, “çim sudur” deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Güman ki, çim (yumru hissə) sözü ilə bağlıdır. Əsli çimlik olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
fr. plage – dəniz sahili
Təqlidi sözdür, çimildəmək feili ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Güman edirəm ki, çiçək, çən, çiskin, çimmək sözləri tarixən eyni kökə malik olub, su anlamı ilə bağlıdır
Orağın dişli formasıdır. Çin (Kitay) sözü ilə bağlıdır. Çini (qablar) da Çin sözü ilə bağlıdır. Bunlar (çin, çini qab) ilk dəfə Çində istehsal olunduğ
Çine farsca “quş yemi” deməkdir. Dan “qab” anlamında işlədilir, hərfi məna “yem qabı”dır, quşun mədəsinə deyirlər
Dəniz (tengiz) kəlməsi ilə qohumdur. Güman edirəm ki, çingiz sözü dəniz sözündən qədimdir və onun çi hissəsi “su” anlamı ilə bağlıdır: çiləmə,çisək, ç
Farfor adlanan və Çində istehsal olunan qablar Rusiyaya 200 il əvvəl gətirilib. “Çinə aid olan” deməkdir
Mənbələrdə rus dilindəki навоз sözünün qarşılığı kimi tiris kəlməsi verilib. Çirk sözü onun dəyişmiş formasıdır və itdirsəyi kəlməsindəki dirsək hissə
Farsca çirk və ab sözlərindən əmələ gəlib, “çirkli su” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Çi “su” deməkdir, çisə bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars mənşəlidir, həmin dildə sidik sözünün yerinə şaş işlədilir, şaşidən məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Çitəmək, çətən, çit sözləri kökdaşdır, “плетен” mənasını verir. Ситец formasında rus dilində də işlədilir
“Su” anlamı ilə bağlıdır, türkmən dilində bu söz “şeh”, “yaş” mənalarında işlədilir (çiy şeyin canında yaşlıq olur)
Bu, çiy sözü ilə bağlıdır, bişməmiş südün üzünə deyirlər (xama da deyirlər).