f. Qıy vurmaq, qışqırmaq, haray çəkmək, bağırmaq, səsləmək, qışqırıb çağırmaq (bax qıy1)
f. məh. Qıy (qaytan) keçirmək, qıya tutmaq (bax qıy2)
sif. məh. Qıyı olan (bax qıy2). Ağzı qıylı heybə
“Qıymaq1”dan f.is
f. Heyfi gəlməmək, əsirgəməmək; bir şeyi başqasına rəva görmək. Könül rəva görməz səni yad görə; Səni özgəsinə qıyan deyiləm
gözlərini qıymaq – gözlərini yarım yumaraq və kirpiklərini qısaraq baxmaq. Kərim baba iri, sallaq dodaqlarını geniş-geniş açaraq gözlərini daha da qı
“Qıymamaq”dan f.is
f. Heyfi gəlmək, əsirgəmək, bir şeyi başqasına rəva görməmək. İstər başına durub dolansın; Qıymaz uşaq uyqudan oyansın
“Qıynaqlamaq”dan f.is
is. Yırtıcı quş çəngəli; caynaq. Çünki onun [insanın] pələng kimi dişləri və qıynaqları yox ki, düşmənə qalib olsun, at və maral kimi ayaqları yox ki,
f. Qıynaqları ilə tutmaq, qıynağına keçirtmək; caynaqlamaq. Çalağan göyərçini qıynaqlayıb apardı
“Qıynaqlanmaq”dan f.is
məch. Qıynaqla tutulmaq, qıynağa keçirilmək, caynaqlanmaq
is. 1. Qadın cinsindən olan uşaq, övlad. Yusifin Səlimədən başqa bir oğlu və iki qızı var idi. N.Nərimanov
is. bot. Quru dağ yamaclarında bitən çoxillik ot bitki
“Qızardılmaq”dan f.is
məch. 1. Qızarıncaya qədər qızdırılmaq, közərdilmək. 2. Qırmızı rəngə boyadılmaq, qırmızı rəngə salınmaq, qırmızılaşdırılmaq, qırmızı rəng sürtülmək
f.sif. 1. Qırmızı oluncaya qədər qızdırılmış, közərdilmiş. O, indi körükdə qızardılmış dairəvi bir dəmir parçasına bənzəyirdi
is. Bədəndə bir yerin qaşınmasından, yaxud başqa səbəbdən əmələ gəlmiş qızartı
“Qızarışmaq”dan f.is
f. Görünmək, qızarmaq (çoxlu qırmızı şey haqqında). Məhəccər boyu dairə şəklində balaca bostanın dövrəsini bürümüş gül-çiçək elə uzaqdan da qızarışırd
“Qızarmaq”dan f.is
f. 1. Çox qızmaqdan qırmızı rəng almaq, közərmək. Dəmir ocaqda qızardı. 2. Şiddətli od üstündə tavada və s
f.sif. 1. Çox qızmaqdan qırmızılaşmış, közərmiş, qıpqırmızı olmuş, köz bağlamış. Qızarmış dəmir. Qızarmış kömür
sif. Qırmızıya çalar sarı; kürən. Əsirlər lagerində bizi qızartdaq saçlı, bulanıq gözlü topal bir alman qarşıladı… Ə
“Qızartdırmaq”dan f.is
icb. Qızartma işi gördürmək. Yumurtaları qızartdırmaq. Parçanı verib qızartdırdım. Balığı yağda qızartdırmaq
is. Qırmızı rəng; qırmızılıq. Züleyxa böyüdükcə gözəlləşirdi; yanaqlarında olan qızartı səhər vaxtı gün çıxmamış şərqdə göy üzünü bürüyən zərif qızart
1. “Qızartmaq”dan f.is. 2. is. aşp. Tavada və s.-də qızardılmış ət, balıq və s. Süfrənin üstünə sərin şərbət, toyuq qızartması düzüldü, meyvələr və əl
f. 1. Qızarıncaya qədər qızdırmaq, közərtmək. Dəmiri kürədə qızartmaq. Kömürü üfləyib qızartmaq. – [Şeyx Şəban] özü çırağına neft töküb yandırırdı, ma
is. dan. Həmişə qızlarla oynayan, qızlarla oturub-duran, evdən bayıra çıxmayan, qorxaq, cəsarətsiz, aciz oğlan
“Qız”dan oxş. Qızcığaz bu gecə səhərə qədər qızdırıbdır. – Ay qız, Hacı Məhərrəmin, deyirlər, qızcığazı qoşulub qaçıbdır axı
bax qızcığaz. Dəyişdi günbəgün qızcığın halı; Pozuldu gördüyüm o gül camalı. S.Vurğun
sif. Bir şeyi qızdırmağa xidmət edən; isidici. Qızdırıcı cihaz. // is. İsidici cihaz və s. Böyük quşçuluq təsərrüfatlarında cücələrin isinməsi üçün mü
“Qızdırılmaq”dan f.is
məch. 1. İstiləndirilmək, qızğın hala salınmaq, isidilmək. Dəmir kürədə qızdırıldı. Soba qızdırıldı. 2
f.sif. Qızğın hala gətirilmiş, istiləndirilmiş, isidilmiş, od üstündə hərarəti artırılmış, isidilmiş
is. 1. “Qızdırmaq”dan f.is. 2. Bədəndə hərarət, istilik. Uşağın qızdırması var. Xəstənin qızdırması artdı
1. t-li. İsitmək, isti eləmək, qızğın hala gətirmək, dağ eləmək. Suyu qızdırmaq. Xörəyi qızdırmaq. Ütünü qızdırmaq
1. sif. İsitməli, qızdırma xəstəliyi olan. Qızdırmalı xəstə. – Bəy qəzəbindən qızdırmalı adamlar kimi uçundu
sif. 1. Çox isti, çox qızmış halda olan, yüksək hərarətli; qaynar, yandırıcı. Qızğın dəmir. Qızğın ütü
“Qızğınlaşmaq”dan f.is
f. 1. Daha da qızğın olmaq. Alov get-gedə qızğınlaşırdı. 2. məc. Daha da şiddətlənmək, gərginləşmək, güclənmək, dərinləşmək, qızışmaq
is. 1. Qızğın şeyin halı. Dəmirin qızğınlığı. Günəşin qızğınlığı. – Məhbusi, böyük bir ürək qızğınlığı ilə qollarını onun boynuna salıb qucaqladı
1. is. Rəngi sarı, bahalı bəzək şeyləri və s. qayrılan və dəyər vahidi kimi işlədilən qiymətli metal
Bəzi mürəkkəb bitki və heyvan adlarının birinci tərkib hissəsi; məs.: qızılağac, qızılgül, qızılbalıq, qızılquş
top. Qızıldan və gümüşdən düzəldilmiş şeylər, yaxud pul. Deyirlər ki, Bağdad xəlifəsinə köçürülən Məlik şah Sultanın qızı ilə nəfis qumaşlar və qızılg
bax qızıl 4-cü mənada
is. bot. Meşələrdə və su kənarlarında bitən iri, enli yarpaqlı qırmızımtıl ağac
is. Qızılağac meşəsi, qızılağac çox bitən yer