is. [ər.] Danlaq, danlama, məzəmmət, töhmət. Ey Füzuli, mən məlamət gövhərinin gənciyəm; Əjdəhadır kim, yatıb çevrəmdə zənciri-cünun
1. Bax məlaikə. [Niyaz:] Amma sənin arvadın bir candır ki, məleykə xasiyyətində. Ə.Haqverdiyev. 2. bax mələkə
is. 1. zool. Çox bərk sancan qanadsız, zəhərli bir cücü. 2. məh. Taxtabiti
is. [ər.] Döşəkağı. Bəy mələfəni götürüb, çarşab kimi saldı başına. C.Məmmədquluzadə
sif. Mələfə salınmış, üzərinə mələfə çəkilmiş; döşəkağılı
is. [ər.] 1. Dinə görə, Allahın göstəriş və əmrlərini yerinə yetirən, çox gözəl qadın surətində qeyri-maddi qanadlı bir məxluq; məlaikə
bax mələküzlü
is. [ər. məlikə] Padşah arvadı; şahbanu. O, neçə gündür ki, mələkənin dışarı çıxmasını gözləyirmiş. M
is. [ər.] Xalq şerində, folklorda gözəlin epitetlərindən biri. Bərabərin yoxdur huri pəridə; Tək düşübsən mələkmənzər içində
is. [ər.] klas. bax mələkmənzər. Məktəbdə onunla oldu həmdəm; Bir neçə mələkmisal qız həm. Füzuli
bax mələküzlü. Ey huriliqalım, mələksimalım; Gözəllikdə olmaz kimsə sən kimi! M.P.Vaqif. O mələksimalım, şahbazbaxışlım; O dodağı ballım, ceyran yeriş
is. [ər.] Dini təsəvvürə görə, mələklərin və ruhların olduğu yer
is. [ər. ölüm mələki] 1. Əzrail. Mən öləndə gördüm, mələkülmövt gəldi. Ə.Haqverdiyev. 2. məc. Çox kifir, bədheybət adam (ən çox qadın) haqqında
sif. şair. Üzü mələkə oxşayan, mələk kimi gözəl (gözəlin epitetlərindən biri). [Orxan:] Ah, gözəl çərkəz qızı, nazlı İsmət! Mələküzlü şeytan, incəbel
is. [ər. mələk və fars. …zadə] Folklorda, xalq şerində gözəlin epitetlərindən biri. Görməmişəm sən tək bir mələkzadə; Dərdini çəkərəm həddən ziyadə
“Mələləmək”dən f.is
f. Doğmaq vaxtı yaxınlaşanda döşə (yelinə) süd gəlmək
“Mələmək”dən f.is. Bu halda Qızıl inəyin mələməsi Qızxanımın qulağına çatdı. S.S.Axundov
f. 1. Çığırmaq, bağırmaq, səs çıxarmaq (qoyun-quzu, keçi, maral, inək və s. haqqında). Keçi mələdi. Maral mələyir
1. sif. Ağlar, gözüyaşlı, ağlayan, gözü yaşla dolu. 2. is. dan. Ev heyvanı. Qapıda mələri yoxdur. – Yan çevirsə talar Rumun elini; Qoymaz ölkələrdə mə
is. 1. Mələmə səsi. Qoyun mələrtisi. – …Qoyun-quzunun mələrtisi dağdadaşda əks-səda verirdi. B.Bayramov
sif. Turşaşirin, meyxoş, şirintəhər, turşməzə. Mələs nar
“Mələşmək”dən f.is. Qoyun mələşməsi, çoban tütəyi; Çəkir uzaqlara xəyalı, yaylaq. Aşıq Ələsgər. Quzuları qoyunlara qatmışdılar
qarş. 1. Hamı bir yerdə mələmək, səs-səsə verib mələmək. Qoyun-quzu mələşir. – Mələşmir sürülər, kişnəmir atlar; Niyə pərişandır halların, dağlar! Aşı
“Mələtmək”dən f.is
icb. Mələməsinə səbəb olmaq, ağlatmaq, sızıldatmaq. Uşağı mələtmək
sif. [ər. mələs] 1. Müxtəlif irqdən törəmiş; metis. Mələz adam. 2. Başqa-başqa cinslərin birləşməsindən törəmiş, qarışıq olan; hibrid
“Mələzləşdirilmək” dən f.is
məch. Cinsləri yaxşılaşdırmaq üçün cütləşdirilmək; hibridləşdirilmək (bitki və heyvanlar haqqında)
“Mələzləşdirmək”dən f.is. Azərbaycan camışlarını başqa camış cinsləri ilə mələzləşdirmə yolu ilə təkmilləşdirmək də vacib məsələlərdən biridir
f. Keyfiyyətcə daha yaxşı növlər və cinslər almaq məqsədilə müxtəlif heyvan və bitki cinslərini cütləşdirmək; hibridləşdirmək
is. [ər. mərhəm] 1. Yaraya və ya ağrıyan yerlərə sürtülən yağlı dərman. Yaraya məlhəm yaxmaq. – Hələ qədim Misirdə məlhəmlər, həblər, xardal yaxmaları
sif. [ər.] Məlahətli, gözəşirin, xoşagələn, şirin, duzlu. Rozanın məlih ahəngi Firuzun ruhunu, hissini oxşarkən o fikirləşirdi
is. [ər.] Hökmdar, padşah
bax mələkə. [2-ci cariyə:] Nazlı məlikəmiz Südabə, əfsus; Hər sevincə qarşı kədərli, məyus. H.Cavid
is. Hökmdarlıq, şahlıq, padşahlıq
is. [ər.] tar. Keçmişdə: hökmdar tərəfindən ən görkəmli saray şairinə verilən fəxri ad; şairlər başçısı
“Mələkülmövt” sözünün danışıqda işlənən forması. Məlkəmutun biridir
sif. və zərf [ər.] Məlallı, qəmgin, məyus, məhzun; bezgin, usanmış. Məlul görkəm. – Bülbül, neçin, xəzani-sitəmindən məlulsən? Gəl baxgilən, bənim göz
zərf Qəmgin-qəmgin, həzinhəzin, məyus-məyus, yazıq-yazıq. Yetimlər məlul-məlul Aslanın əlinə baxdılar
bax məlul-məlul. Məlulcasına baxmaq
is. Hüzn, kədər, məyusluq; üzgünlük. [Bəhram:] Ax, [Saranın] o ahu baxışlarında nə qədər məlulluq! C
sif. [ər.] 1. Bilinən, bilinmiş; bəlli, aydın, aşkar, hamıya bəlli olan (məchul əksi). Məlum şey. Məlum məsələ
is. [ər. “məlum” söz. cəmi] 1. Bir şey haqqında bilik, xəbərdarlıq. [Ənisə] özünü bilik və məlumatca heç kəsdən aşağı tutmayırdı
is. [ər. məlumat fars. …füruş] Özünü hərtərəfli bilikli göstərməyə, öz biliyini nümayiş etdirərək, başqalarına ağıl öyrətməyə çalışan adam
is. Məlumatfüruşun təfəkkür tərzi