1. t-li. İsitmək, isti eləmək, qızğın hala gətirmək, dağ eləmək. Suyu qızdırmaq. Xörəyi qızdırmaq. Ütünü qızdırmaq
1. sif. İsitməli, qızdırma xəstəliyi olan. Qızdırmalı xəstə. – Bəy qəzəbindən qızdırmalı adamlar kimi uçundu
sif. 1. Çox isti, çox qızmış halda olan, yüksək hərarətli; qaynar, yandırıcı. Qızğın dəmir. Qızğın ütü
“Qızğınlaşmaq”dan f.is
f. 1. Daha da qızğın olmaq. Alov get-gedə qızğınlaşırdı. 2. məc. Daha da şiddətlənmək, gərginləşmək, güclənmək, dərinləşmək, qızışmaq
is. 1. Qızğın şeyin halı. Dəmirin qızğınlığı. Günəşin qızğınlığı. – Məhbusi, böyük bir ürək qızğınlığı ilə qollarını onun boynuna salıb qucaqladı
1. is. Rəngi sarı, bahalı bəzək şeyləri və s. qayrılan və dəyər vahidi kimi işlədilən qiymətli metal
Bəzi mürəkkəb bitki və heyvan adlarının birinci tərkib hissəsi; məs.: qızılağac, qızılgül, qızılbalıq, qızılquş
top. Qızıldan və gümüşdən düzəldilmiş şeylər, yaxud pul. Deyirlər ki, Bağdad xəlifəsinə köçürülən Məlik şah Sultanın qızı ilə nəfis qumaşlar və qızılg
bax qızıl 4-cü mənada
is. bot. Meşələrdə və su kənarlarında bitən iri, enli yarpaqlı qırmızımtıl ağac
is. Qızılağac meşəsi, qızılağac çox bitən yer
is. zool. Çəhrayı rəngli zərif əti olan, çox qiymətli iri balıq növü. Saysız-hesabsız … qızılbalıq və çox qiymətli başqa balıq cinsləri kürü tökmək üç
is. tar. 1. İranda Şah İsmayıl Səfəvi dövründə qoşunun adı (bu qoşunun döyüşçüləri başlarına qırmızı bağladıqlarına görə belə adlanırdı)
bax qırmızıbayraqlı
sif. Bəndi qızıldan olan. Qulam xan … gözlərində qızılbəndli çeşmək o tərəfə-bu tərəfə dolanıb başına hərəkət verirdi
sif. Qırmızıya çalar boz rəngli. Qızılboz at
is. zool. Rəngi tünd-yaşıl, üstü parıldayan xırda böcək
1. is. tib. Bədəndə səpgi və isitmə ilə təzahür edən yoluxucu uşaq xəstəliyi. Qızılca çıxartmaq. Qızılca xəstəliyi
sif. tib. Qızılca xəstəliyinə tutulmuş. Qızılcalı uşaq
is. bot. 1. Noxud boyda, qırmızı rəngli, çəyirdəkli meyvəsi olan tikanlı ağac və bu ağacın meyvəsi. 2
is. bot. Çəmənlərdə, rütubət yerlərdə bitən ot bitkisi (bəzi növləri xalq təbabətində işlənir). Qızılçətir bir və ya ikiillik xırda bitki olub, rozetk
is. bot. Meşəli yerlərdə bitən ballı bitki
sif. Dişi, ya dişləri qızıldan olan. Şişmanqarınlı, qızıldişli fabrik-zavod sahibləri … gəzişir, hər birisi özünün iç üzünü göstərirdi
is. zool. Qırmızı gözlü kəpənək növü. Ən çox yayılmış tırtıllar yemişan kəpənəyi və qızılgöz adlanan kəpənəklərin tırtıllarıdır ki, bu tırtıllardan so
is. Kiçik, tikanlı kolda bitən, müxtəlif rənglərdə olan ətirli bir gül. Qızılgülün ürəyə xoş gələn ətri otağa yayıldı
sif. Üzərində qızıl (qırmızı) xalları olan, qızıl xallarla örtülü. Qızılxallı balıq
sif. Qızıl rəngində olan, parlaq sarıya çalan. Qızılı şal. – Qızılı saçlarından yağan yağış süzülür. M
is. zool. Zərif çəhrayı tüklü, qanadları qızıl kimi parlaq uzunboğaz və uzunqıç su quşu
is. Atların bağırsaqlarında əmələ gələn qurd xəstəliyi
is. zool. 1. Ov üçün istifadə edilən alıcı quş növlərindən biri. Qızılquşun ensiz və yığcam bədəni üzərində olan bir cüt ensiz qanad və uzun quyruq on
is. zool. Quyruğu qırmızıya çalar sarı rəngli quş
“Qızıllamaq”dan f.is
f. Qızıla tutmaq, üstünə qızıl çəkmək, ya qızıl suyu vermək
“Qızıllanmaq”dan f.is
məch. Qızıla tutulmaq, qızılla örtülmək, qızılla bəzənmək
“Qızıllaşdırmaq”dan f.is
f. 1. Qızıla tutmaq, üstünə qızıl çəkmək və ya qızıl suyu vermək. 2. Qırmızılaşdırmaq
“Qızıllaşmaq”dan f.is
f. Qırmızılaşmaq
“Qızıllatmaq”dan f.is
icb. Qızıla tutdurmaq, üstünə qızıl çəkdirmək və ya qızıl suyu verdirmək
sif. Qızıl vurulmuş, qızıl ilə bəzənmiş. [Əminə] …ətəyi qızıllı, qəşəng al faydan kofta geymiş, başına da heyratı kəlağayı örtmüşdü
is. 1. Qırmızılıq, qırmızı şeyin halı. 2. məc. dan. Utanmazlıq, həyasızlıq, heç bir şeydən çəkinməzlik
is. Qida borusunun xalq arasında adı
is. bot. Yayda bitən, yeyilən bir bitki
is. bot. Aran və dağlıq yerlərdə, yamaclarda, kolluqlarda bitən bitki (xalq arasında şotka və s. hazırlamaq üçün istifadə edilir)
is. bot. Söyüd ağacının bir növü
sif. Üzərində qırmızı ulduz nişanı olan. Qızılulduzlu təyyarə. Qızılulduzlu papaq. – Bu qızılulduzlu bayraq sənindir; Biliyə, zəkaya, əməyə hörmət! A