“Qəlpələnmək”dən f.is
f. Bir şeydən kiçik parça qopmaq, yaxud qırılmaq. Daş qəlpələndi. // Bir şeyə ilişib bir tikəsi qırılmaq, qopmaq
f.sif. Bir şeyə toxunub, ya ilişib bir parçası qopmuş, cırılmış. Qəlpələnmiş daş. Qəlpələnmiş köynək
f. Bir şeyi bir şeyə toxundurub, yaxud ilişdirib bir hissəsini və ya parçasını qopartmaq, cırmaq. Dəmiri çəkiclə vurub qəlpələtmək
sif. Qəlpəsi olan, qəlpələnmiş
is. 1. Qəlp şeyin halı; saxtalıq. Pulun qəlpliyi. 2. Saxta hal, saxta hərəkət; səmimiyyətsizlik, riyakarlıq, yaramazlıq
is. [ər.] zool. Su heyvanlarında (balıqlarda, xərçənglərdə, molyusklarda və s.) xarici tənəffüs üzvü
sif. zool. Qəlsəməsi olan, qəlsəmələri ilə tənəffüs edən. Qəlsəməli heyvanlar
[ər.] Əsil mənası “bulanmış”, “bulaşıq” olub, adətən, qanına qəltan olmaq (etmək) yaxud al qana qəltan etmək şəklində işlənir – qanına boyanmaq (boyam
is. Tənbəki çəkməyə məxsus cihaz. Qəlyan çəkmək. – [Hacı Qara:] Bu dükan sizə peşkəşdir; çubuqmu çəkirsiniz, qəlyanmı istəyirsiniz? M
is. Səhər yeməyi. Starşinadan taqımın qəlyanaltı yeyib, … iclasa yığışdığını bilincə, Mədətov yerindən qalxaraq qazmadan bayıra sıçradı
is. Qəlyanın, içərisinə tənbəki və od qoyulan hissəsi
sif. dan. Uzunboğaz
is. aşp. Lobya, balqabaq, badımcan və s.-dən bişirilən xörək
is. [ər.] Kədər, dərd, qüssə, könül tutqunluğu. İnsanın təbiətində iki ümdə xasiyyət qoyulubdur: biri qəm, biri fərəh; ağlamaq əlaməti qəmdir, gülmək
[ər.] bax qəm. Noldu, xanım, niyə qondu çöhrənizə qəm-qubar? Ə.Cəmil
[ər.] bax qəm. Məmmədrza üçün dünyada qəm-qüssə yaranmamışdı. S.S.Axundov
sif. [ər. qəm və fars. …alud] klas. Kədərli, qəmli, hüznlü; qəm gətirən, hüzn gətirən. …Dərdim məgər azdır ki, sən də sübh vaxtı bu qəmaludə söhbəti b
sif. [ər. qəm və fars. …avər] klas. Qəm gətirən, cansıxıcı. Badkubənin qəmavər işlərindən qaçıb bir qədər təsəlli tapmaq istədim, o da belə çıxdı… N
sif. və is. [ər. qəm və fars. …didə] klas. Qəm görmüş, qəm çəkmiş
is. Kiçik xəncər. Əlini ətəyinin altındakı qəmənin dəstəsinə aparıb səsləndi: – Uşaqlar! Hazır olun! M
f. Qəmə ilə yaralamaq, qəmə ilə vurmaq
məch. Qəmə ilə yaralanmaq, qəmə ilə vurulmaq
sif. Belinə qəmə bağlamış, belində qəmə olan, qəmə ilə silahlanmış. Hamısı qəməli və patrondaşlı, bircə Qəhrəman yüzbaşı patrondaşını çıxarıb qoyub qa
is. məh. Dəstəli kəsər alət, böyük bıçaq. Göyçəyin indi qəməlti dediyi qara saplı iri bıçağı o ili Gorusdan təzə almışdım
is. [ər. qəm və fars. …əngiz] klas. Qəm gətirən, qüssə gətirən
[ər.] 1. is. şair. Ay. Süzülən nurunu toplayıb qəmər; Girdi buludlara, qaraldı göylər. M.Rahim. Yırğalanır göy sularda; O gecələr qızı qəmər
sif. [ər. qəmər və fars. çöhrə] klas. bax qəmərüzlü
sif. [ər.] Aya mənsub olan. Qəməri il (göydəki ay ilə hesab olunan il)
is. [ər.] İçində oturub istirahət və ya söhbət etmək üçün bağlarda qurulan üstüörtülü, yanları açıq talvar; köşk
bax qəmərüz(lü)
sif. klas. şair. Ayüzlü, aybəniz, gözəl. Ey şəmsü qəmərüzlü, şirin dodağın duzlu; Vey şəhdü şəkər sözlü, didarına müştaqəm
sif. [ər. qəm və fars. …fəza] klas. Qəm artıran, qəm gətirən. Qəmfəza bir mənzərə təşkil qılmış kainat
sif. [ər. qəm və fars. …gin] 1. Qəmli, kədərli, tutqun, məyus, pərişan. Mən ömrümdə heç bir kəsə qəmgin və kədərli xəbərlər vermək istəmirəm
zərf Qəmli halda, həzinhəzin. Qərib-qərib, qəmgin-qəmgin ötərsiz; Üz tutubsuz nə məkanə, durnalar? M
“Qəmginləşdirmək” dən f.is
f. Qəmgin etmək, qəmgin göstərmək; kədərli etmək, kədərli göstərmək. Bu işıq uşaqların solğun üzünü daha da qəmginləşdirirdi
“Qəmginləşmək”dən f.is
f. Qəmgin olmaq
is. 1. Qəmli, kədərli adamın halı. 2. Hüzn, kədər. Bədii-ruhi təsir cəhətindən “Çargah” həyəcan və ehtiras, “Bayatışiraz” qəmginlik, “Humayun” isə “Şü
is. [ər. qəm və fars. …xanə] klas. Qəm evi, dərd-qəm gətirən yer. Dil deməkdən kəsilib, tən hərəkətdən, vəh kim; Künci-qəmxanəyə bir surəti-divar olub
sif. [ər. qəm və fars. …xar] klas. bax qəmküsar. Ey munisi-ruzigarım ana! Qəmxarü qəmküsarım, ana! Füzuli
is. köhn. Birinin dərdinə qalma, dərdinə şərik olma, birinin dərdli zamanında təsəlli vermə. Yar əgər aşiqə qəmxarlıq etməzsə, nə qəm; Qəm odur, özgəy
is. 1. bax qamış. Stol üstündə bir dənə naxışlı gözəl qələmdan və bir qəmiş qələm var idi. P.Makulu. 2
is. 1. bax qamışlıq. 2. dan. zar. Zəhlə aparma, adamdan əl çəkməmə, adamı təngə gətirmək xasiyyəti
is. [ər. qəm və fars. …küsar] klas. Birinin dərdini çəkən, dərdinə, qəminə qalan, dərdinə şərik olan, təsəlli verən adam; dərd yoldaşı, sadiq dost
“Qəmləndirmək”dən f.is
f. Kədərləndirmək, kədərlənməsinə səbəb olmaq