[ital.] köhn. Kaçalka, nasos. Quyulardan neft dartan dərin tulumbaların yeknəsəq səsləri eşidilirdi. S
is. dan. 1. Toxum. Kələm tumu. Soğan tumu əkmək. – Sonra bir ağacın tumunu, o biri ağacın şitilini salmaq, üçüncüsünü peyvənd etmək zəruridir
is. Aşılanmış nazik və yumşaq keçi və ya qoyun dərisi. [Rəisin] ayaqlarında bahalı tumacdan uzunboğaz çəkmə var idi
is. Beldən aşağı qadın geyimi və ya qadın paltarının həmin hissəsi. Sənəm … koftasının ətəyini tumanının altına salmışdı
is. Tuman və köynəkdən ibarət alt geyimi (komplekti). Sila soldatların tuman-köynəklərini yuyub, kolun üstünə sərdiklərini gördü
is. Tumanı saxlamaq üçün belinə keçirilən bağ. [Ağa Kərim xan:] Bu şalvara nə üçün düymə tikilib, məgər tumanbağı yaramaz? N
sif. və zərf Əynində tumanı olmayan, əyninə heç bir şey geyməmiş, tumansız. [Musanın nəvəsi] dörd yaşına qədər tumançaq (z
sif. Tuman geymiş, əynində tumanı olan. [Almaz:] Oyanda da qırmızı tumanlı bir qız yekə bir çomaqla və muncuqlu keçilərini suya aparır
is. Tuman tikmək üçün yarayan (parça). [Mahmud Sonaya:] Hələ gör sənə nə gətirmişəm; çit, şal, yorğanüzü, tumanlıq
is. köhn. Lülələnmiş ağ və ya yazılı kağız. [İbn Davud] …qurşağından tumarı çıxartdı, kağız kəsib götürdü
is. Səliqə vermək üçün saçı, tükü əllə sığallama, sığal-səliqə vermə; sığal. □ Tumar vermək (çəkmək) – bax tumarlamaq
“Tumarlamaq”dan f.is
f. Səliqəyə salmaq üçün sığallamaq, sığal-səliqə vermək. Hacı … börkünü tumarladı. M.S.Ordubadi. // Nəvaziş əlaməti olaraq əlini birinin başına və s
“Tumarlanmaq”dan f.is
qayıd. Özünü, saçını, başını səliqəyə salmaq, özünə sığal, sığalsəliqə vermək. Salavatlar məxrəcdən gəlmədə davam edir, saqqallar tumarlanırdı
sif. Gombul, koppuş. Tuturam oğlumun tumbul əlindən; O gedir yanımca gülümsəyərək. N.Xəzri. Orada, pəncərənin qabağında tumbul bir körpə oynayır
is. Çəltik şitili
is. Çəltik şitilliyi
“Tumlamaq”dan f.is
f. dan. 1. Tum hasil etmək, tum əmələ gətirmək; toxumlamaq. Alaq otları qaldıqca tumlayır. 2. Toxum səpmək
sif. Tumu olan, çəyirdəkli. Tumlu meyvələr
is. və sif. dan. Əkmək üçün ayrılmış və ya yarayan; toxumluq. [Aslan bəy Tarverdiyə:] Keçən qışda gəldin, … 3 pud tumluq buğda çəkdim, apardın
bax zökəm. [Gənc:] Ağalar, son xəbər! General həzrətləri tumov olmuşdur. Ə.Məmmədxanlı
sif. Tumov (zökəm) olmuş. Tumovlu adam
bax toxumsəpən
sif. Tumu, çəyirdəyi olmayan; çəyirdəksiz. Tumsuz üzüm
sif. Lap turş, çox turş. Tumturş alça
is. Gül, yarpaq və ya zoğun rüşeymi; düymə, puçur. Qızılgülün tumurcuğu. – Ağacların tumurcuqları açılıb, yarpaq olmuşdu
“Tumurcuqlanmaq”dan f.is
f. 1. Tumurcuq əmələ gəlmək, düymə açmaq; puçurlanmaq. Aprel-mart aylarında ağaclar tumurcuqlanır. – İlk gül, çiçək torpaqdan baş qaldırmaq üçün yerdə
sif. Tumurcuğu olan, tumurcuq əmələ gətirmiş, tumurcuq açmış. Tumurcuqlu zoğ
is. 1. Qalay, qurğuşun və s. metallarla qarışıq mis ərintisi. Oymaqlar əksəriyyətlə çuqundan, poladdan və tuncdan hazırlanır
“Tunclamaq”dan f.is
f. Üzünə nazik tunc təbəqəsi çəkmək və ya tunc rənginə boyamaq
[fin.] Yer kürəsinin arktik qurşağının sərt iqlimi, daimi donuşluq və az bitkisi olan meşəsiz sahəsi
[ing.] Yer altında və ya dağların içindən koridor şəklində qazılmış keçid, yol. Dəmiryol qatarı uzun tuneldən çıxıb, yaşıl meşənin qoynuna girdi
is. Tunel qazıyan fəhlə
[çin.] bot. Qiymətli texniki yağ alınan tropik ağac. Tunq yarpağı. – [Səfərli Aydına:] Saysız-hesabsız tunq ağacları çiçəkləyəcək
is. [fr.] Yarış zamanı idman tədbirinin müəyyən bir hissəsinin başa çatdığı dövr, mərhələ
is. zool. Toyuq cinsindən ov quşu. Bir məsəl qalmışdır ata-babadan; Ucarda turacdır, qaçarda ceyran. S
[rus. “туристическая база”nın ixtisarı] Turist bazası; turistlərin istirahəti və qalıb gecələməsi üçün lazımi şeylərlə təchiz edilmiş yer
[lat.] Buxar, qaz, su enerjisini pərli rotor vasitəsilə mexaniki enerjiyə çevirən mühərrik
is. Turbin mütəxəssisi və ya turbinə xidmət edən fəhlə. Turbinçi çilingər
[rus.] Dərin quyuları qazımaq üçün hidravlik qazıma mühərriki
[fr. touriste] Turizmlə məşğul olan adam. İlk turist dəstələri
[fr. tourisme] İstirahət və öz vətəninin müxtəlif yerləri ilə və ya başqa ölkələrlə tanış olmaq məqsədilə edilən səyahət; piyada, velosiped, xizək və
[fr. tourner – fırlanma] Üfüqi vəziyyətdə iki dayağa bərkidilmiş girdə metal tipdən ibarət gimnastika aləti
[fr. tourniquet] İctimai bağlara, stadiona, stansiyaya və s.-yə gələn adamların bir-bir içəri keçməsi üçün çarpaz birləşdirilmiş tirlərdən ibarət fırl
[alm.] Orta əsrlərdə: rıtsarların cəngavərlik yarışı. // Bütün iştirakçıların birbiri ilə ancaq bir dəfə görüşməsindən ibarət idman yarışı
is. Qalın kökü-başı olan birillik bostan bitkisi – tərəvəz növü. Ağ turp (ağrəngli iribaşlı turp). Qırmızı turp (qırmızırəngli xırdabaşlı turp)