\ – dün-yanın, canlı və cansız təbiətin vahid yaradıcılıq əməli ilə yaradıl-ması haqqında idealist təlim
\ – ayırma və ittiham etmə vasitəsi, doğrunu səhvdəm ayırd etmək üçün bir vasitə.
\. İnsan biliyinin sərhəddi üzərində fəlsəfi şüuru və bu şüurun oyanıq tutulması. Kantda əql və biliyin sərhəddini və imkanlarını təyin etmək şərti
\ – Tümel: Bütün aləmə şamil olan. Ümumi olan. Külli – bütün şeylərin əslinə aid olan, ümumi olan, bütün olanlara aid olan
\ – sosial – psixoloji anlam olaraq öz daxilində bölünməmiş, ya gəlib keçici hissiyatında yaxud da bir xarici gücün təsiriylə bir bütün əmələ gət
\– geniş mənada fərdin davranışını tənzim edən və onun həyat fəaliyyətini şərtləndirən psixi xüsu-siyyəti
\ – hadisələrin mühüm daxili və sabit əlaqəsi olub, onların müəyyən qaydada dəyişilməsini şərt-ləndirir
\ – hər hansı bir dərk edilənin mahiyyətinin birbaşa qavranılması. Kantda isə idrak növlərinin eyni bir məcrada birləşməsinə deyilirdi
\
müəyyən \. 1.Sonu harda bitəcəyi naməlum olan, sonlu və ya sonsuz olduğu bilinməyən şey.
\ – insanların ibtidai icmalarda iqtisadi münasibətlər zəminində meydana gəlmiş və qan qohumluğu əlaqələrinə əsaslanan birlik forması
\ – ərəb-islam fəlsəfəsində müxtəlif mənalarda işlədilən termin; islamın erkən dövründə ilahi buyruq, qüdrət, qis-mət mənasında, VIII əsrin əvvəllə
\. – aralarında bir seçim etmə məcburiyyəti olan imkanlardan birini seçmək fəaliyyəti və bu fəaliyyətin nəticəsi yaxud da insan həyatının ayrı-ayrı mu
\. Bilik haqqında təlim. Yunan dilində gnosis kəlməsi əslində episteme sözü ilə eyni mənada işlənir
\ – dini-fəlsəfi cərəyanın Xristian teologiyasını Qədim Şərqin dinləri ilə, həmçinin neoplatonizm və pifaqorçuluqla birləşdirən nümayəndələri
\ – İnsanla Tanrı arasındakı əlaqəni spekulyativ biliklərlə bağlayan təlimlər.
\ – bir-birilə az və ya çox dərəcədə bağlılığı, əlaqəsi olan toplu. İctimai elmlərdən olan sosiologiyanın geniş istifadə olunan bir termini, qrup, qru
\– Müsəlmanların müqəddəs kitabı.
\ – fiziki güclə əlaqələndirilməyən ruhi, mənəvi və təsiredici güc.
Tanrı dərgahına yaxınlıq məqamıdır.
\ - Güç:Hərəkətə keçirən təsirli qüvvət.
\ – müəyyən hallara, vəziyyətlərə, çıxan hadisələrə heç bir reaksiya verməmək.
elm – ilham yolu ilə qazanılan bilik.
ilk zühur edən nur parıltıları.
ləvaihdən sonra gələn nur və təzahür.
şəxsiyyətin nüfuzu haqqında təsəvvürü ifadə edən əxlaqi şüur anlayışı, etikanın insanın öz-özünə və cəmiyyətin fərdə əxlaqi münasibətini ifadə e
\ – Hamı üçün fikir, düşüncə azadlığı tanınmasının vacib olduğu görüşünü müdafiə edən, müstəqil düşünməyə bağlı dünyagörüşü
cəryanı fransız maarifçiləri və filosofları (J.J.Russo, Didro, Lametri ), ingilis filosofları (C.Lokk, T
\ – Freyd tərəfindən fəlsəfəyə, psixoloji psixoanalitik ədəbiyyta gətirilmiş və seksual meyli, seksual ehtiras dərəcəsini, məhəbbət instinktini, psixi
(―Lobbi‖ – ingilis parlamentinin dəhlizi belə adlanır, buraya insanlar deputatlara qeyri-rəsmi təsir göstərmək üçün gəlirdilər) ictimai şüurda birm
Riyaziyyatın əsaslandırılmasında başlıca cərə-yanlardan biri; bütün riyaziyyatı məntiqə müncər etməyə səy göstərir
məntiqi hesablamaların ilkin adı. Leybnits çox vaxt riyazi məntiqdən L. Kimi bəhs etmişdir.
\ – Yunan dilindəki ilkin mənası söz, sonralar isə düşüncə, fikir, anlam, əql kimi mənaları da ehtiva etmişdir
i məhfuz – hifz olunan lövhə. Tanrı dərgahında olan bu böyük lövhənin üzərinə olmuş və olacaq hər şey yazılmışdır
\ ictimai-siyasi cərəyan; nüma-yəndələri mövcud cəmiyyətin nöqsanlarını aradan qaldırmağa, həmin cəmiyyətin əxlaq, siyasət və məişətini xeyir-xahlıq,
\ – ibtidai din formalarından biri; aydın olmayan hadisələr sehirli qüvvələrin təsirinə aid edilir; bu forma insan və heyvanlara, təsəvvürə gətirilə
\ – 1\] hind mifologiyası və teosofiyasında dünya ruhu; ―ilahi, fövəladə insan‖; 2\] hindistanda görkəmli, xüsusi ehtiram bəslənilən adamların adına
\ – budizmin ən böyük \ variantlardan biri.
\ – varlığın əslini təşkil edən şey. Əsas xüsusiyyət, təməl əsas. mövcud şeyin mənası, bütün digər şeylərdən, bu və ya digər şəraitin təsiri altınd
bax Max, Empiriokritisizm.
Böyük aləm- Kainat: Kainatın hamısı üçün istifadə edilən anlayışdır. Makrokosmos deyəndə insanı xa-ricdən əhatə edən böyük dünya nəzərdə tutulur
\ - əxlaq ideyası yaxud Kanta görə bir insanın öz istək və fəaliyyətlərini müəyyən etmək üzrə qoyduğu əxlaq ideyası
Aləm: Duyğuları aşan, tək zehin və saf ağıl ilə qav-ranan aləm.
Varlığı başqasının varlığından olan hər şeydir.
\ – ekzis-tensializmin əsas anlayışlarından biri; Haydegger tərəfindən elmə gətirilmişdir.
e.ə. I minilliyin ikinci yarısı – eramızın başlanğıcında Cənubi Mesopotamiyada meydana gəlmiş dini təlim
\ Əsasını İranda miladi III əsrdə Mani qoymuşdur, onun yaratdığı yarı fəlsəfi, ideoloji, ictimai təlim
Zərdüştiliyin, budizmin, xristianlığın, qnostisiz-min və digər təlimlərin təsiri altında yaranmış dini-fəlsəfi təlim
\ – idealizmə əks elmi fəlsəfi cərəyan.
\ – hər növ reallığın hətta ruhi və mənəvi olanların da əsasını maddədə görən, maddədən başqa heç bir şeyin olmadığınl iddia edən dünyagörüşü