Dairəvi türbə (Marağa)

Dairəvi günbəz türbəsiMarağa şəhərində yerləşən Səlcuqlar dövrünə aid abidədir. Abidə Göy Günbəz türbəsi ilə 10 metrlik məsafədə yerləşir. Abidənin üzərində kufi xətti ilə onun tikilmə tarixi hicri 563-cü il göstərilsə də, içəridə yerləşən qəbirlə bağlı heç bir məlumat verilməmişdir. Binanın tikilişi zamanı işlənmiş müxtəlif rəngli kaşılar, naxış və ornament növləri o dövrdə kaşı ilə işləmə sənətinin inkişaf etdiyini göstərməklə yanaşı, türbənin ümumi görüşünə xüsusi rəng qatmışdır.[2]

Dairəvi Günbəz türbəsi
Xəritə
37°23′25″ şm. e. 46°14′21″ ş. u.
Ölkə
Şəhər Marağa
Yerləşir Şərqi Azərbaycan ostanı[1]
Aidiyyatı Böyük Səlcuq imperiyası
Tikilmə tarixi 1167, aprel
Üslubu Səlcuqlu memarlığı
Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbi
Dairəvi Günbəz türbəsi (İran)
Dairəvi Günbəz türbəsi

Memarlıq xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Abidə dairəvi formalı, sadə və üzəri ikitərəfli günbəzlə örtülmüş fasada malik türbədir. Lakin zamanla abidənin tavanı və günbəzi dağılaraq tarixə qovuşmuşdur. Türbənin qeyd edilən iki hissəsi dağıldıqdan sonra isə binanın digər hissələrini qoruyub-saxlamaq üçün köhnə günbəzin yerində çardaq formalı dam tikilmişdir.[3]

Dairəvi türbə giriş qapısını əhatə edən çərçivə və aypara şəkilli tağlarla bəzədilmişdir. Tağın aşağı və yuxarı hissəsində isə kərpic və firuzəyi kaşılarla bəzədilmiş mürəkkəb naxışlara malik kufi xəttlə yazılmış kitabələr memarlıq-üslub baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb etməkdədir. Abidə öz tikildiyi tarix ilə Qırmızı Günbəd türbəsinin tikildiyi tarix arasındakı qısa zamanda öz fasad quruluşunun keçdiyi böyük inkişaf və təkamül yolunu göstərdiyi üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bina zirzəmisi olan hündür daş bünövrə üzərində tikilmişdir.[4]

  1. 1 2 3 Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
  2. مروارید، یونس. مراغه. تهران: نشر، ۱۳۷۰.
  3. برج مدور مراغه. kojaro.com[ölü keçid]
  4. "برج مدور. seeiran.ir". 2020-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-22.