Yüyrək, çaparaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yüyürmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yüyürtmək, çapdırmaq, səyirtmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: yüyrək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Siyah tellər salma saçax, Qollarında geyim qolçax, Atı yügürük, özü qoçax, Salı ver gəlsin Eyvazı
Yük heyvanı, yük daşıyan heyvan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Hamilə, ikicanlı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: yüyrək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Minə idim Ərəb atın kökündən, Yükrəyindən, bədöyündən, yeyindən, Bir mərd iyid xəbər aldı bəyindən: Bir tər
Hamiləlikdən azad olmaq, doğmaq. Arvad yükünü yerə qoymaq vaxtı olanda qoca Alı kasıb-kusuba nəzir-niyaz verdi ki, siz də mənə dua eləyin, Allah bunu
Cilov, heyvanın başına, boğazına keçirilən ipdən başlıq, yüyən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qırxmaq, saç və tükləri yolmaq, təraş etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürək, qəlb. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürəkli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Quşlardan başqa ov heyvanı, yerdə yeriyən, uçmayan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yüyürüş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: yüsür.
Rahat, dinc. Əllərində yüsür təsbeh yüz dənə, Qorxum budu, göz görməyə, üz dönə, Bir iyid ki ilqarından tez dönə, Mövlam ona qənim olsun sabahdan!
Atın başına keçirilən gəm və cilovdan ibarət qoşqu ləvazimatı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir az da getməmişdilər ki, Rövşən Qıratın yüyənini çəkib
Qaçağan, bərk qaçan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəli, elə ki namələr hazır oldu, qasid bir yüyrək at minib düşdü yola
Bax: yüyrək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Asma beşik, nənni. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Doqquz ay, doqquz gün, doqquz saat, doqquz saniyə əzab-əziyyətini çəkdiyim, yüyürüyünün başını kəsdiy
Üz, sifət. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Soymaq, dərisini çıxarmaq. 2. Üzmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Üzük, barmaq halqası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Qara qarğa. 2. Məcazi mənada: qara, qaranlıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda həqiqi mənada işlənmişdir
1. Qara qarğa. 2. Məcazi mənada: qara, qaranlıq. Dastanda təşbeh kimi işlənmişdir. Mən Qənbərəm dağ kimin, Titrəyən yarpaq kimin, Arzını bəzəyəni Qara
Heyvan yuvası, mağara. Haramılar həmin dağda bir zağada məskən salmışdılar. (“Dilsuz və Xəzangül”)
Heyvan yuvası, mağara. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nökər olan qulluq eylər ağaya, Həramisən, dur sən çəkil zağıya! Yada bel bağlama, qoyar yağıya, Y
Zağ verilmiş, cilalanmış, cilalı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qılıncın ağzı zağlıdı, Dostunun yolu bağlıdı, Koroğlu qəlbi dağlıdı, Qoyma batsın çən-
Fəryad, fəğan, ağlayıb-inləmə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çox xəstəlik çəkib zəifləmiş adam; üzgün adam. Dialektlərdə həmçinin yalvaran mənasında da işlənir. Qurbani der: mən yemərəm narıncı, Yar yara baxarmı
Əsil, mənşə, kök, nəsil, nəsəb. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu bir igid, əsli-zatı var, Həm namusu, arı, həm qeyrəti var, Dəmir cilov altda Ərə
ər. zəval Ziyan, zərər // bəla, müsibət, xətər, qorxu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İndi bizim də əsl bəlamız qayıdan başdadı
Dil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Zəbanə sözü də vardır; alov, alovun şöləsi, dili; tərəzinin dil şəklində olan hissəsi mənalarını verir
Dil. Zəbanə sözü də vardır; alov, alovun şöləsi, dili; tərəzinin dil şəklində olan hissəsi, mili. Dastanda həqiqi mənada işlənib
Zümrüdəbənzər qiymətli daş. Al cavabın deyim, Süsənbər xanım, Ərş üzünün on iki bürcü-barı var. Behişti-əlanın ləli-zəbərcət fərşi, Çox hesabsız huri,
fars. zədə – əziklik, sınıqlıq; zədən – vurmaq Yaralı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, bilməm nədən, Qara bağrım oldu zədən, Eyvazdımı dara
Yaralı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Qorxu, vahimə, dəhşət doğuran hal, görünüş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu baxdı ki, bu bir yekəpər, kələ-kötür adamdı, üz-gözündən zəhm ya
1. İlan zəhəri. 2. Məcazi mənada: acı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun qoç Koroğluya! Bizim qızlar yaman odyanar olur
Bax: zəqqum. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hası qarpızı kəsdilər dümappağ, hası yemişi kəsdilər zəhrimar, zəkkum
1. Acı meyvəsi olan bir cins ağac; ağı ağacı və bu ağacın meyvəsi. 2. Məcazi mənada: çox acı şey haqqında
Həqir, yazıq, bədbəxt, xar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Flektivlik baxımından zəlalət sözü ilə eyniköklüdür
Bax: zənbur. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Zəmbur çəkər bal olanda Halın yaman hal olanda, Dayan dilin lal olanda, Gözdərində tor görünər
Qış; çox bərk soyuq, şaxta. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Keçibdür zəmhəri, gəlibdür yazın, Ey yazın, broy, broy! (M
Bax: zəmhəri. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
fars. zəmin – torpaq + ər. ədəb Zəmini-ədəb öpmək: təzim etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hasan paşa zəmini-ədəb öpüb, mürəxxəs olmaq istəyəndə xo
fars. zən (qadın) sözünün cəmi 1. Qadın, arvad. 2. Həyat yoldaşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun Ərəb paşaya, Səndən istədiyim bir z
Arı. Böyük şah babamnan qıllam iltimas, Əfv etsin, hüzrundan oluram xilas. Zənburun şanına meyl etsə məkas, Od tutar ahundan çöllər, gedirəm
Arı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
ər. zənn Qeyri-qəti fikir, ehtimal, güman. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Heyif zəndimə, oğul! O quş səkməz (bəlkə, səkməz) sarayı üç cüt bir tək qoca-