is. [fars.] Heç bir əhəmiyyəti, xeyri, mənası olmayan şey, boş şey. Məsələ heç-puç üstündə başlayan söhbətdə deyil
is. 1. Yoxluq, fanilik, ədəm, mövcud olmama (varlıq ziddi). Ölüm bir iblisdir, həyat bir mələk! Varlığı izləyir heçlik kölgətək
is. Hegel fəlsəfəsi tərəfdarı (bax hegelçilik)
[xüs. is.-dən] İdealist dialektika nəzəriyyəsinin əsasını qoymuş alman filosofu Hegelin dünyagörüşü; Hegel fəlsəfəsi əsasında təşəkkül tapmış idealist
[yun.] Hegemonluq edən; rəhbər, başçı
[yun.] Hegemonluq iddiasında olma, hegemonluğa can atma, özünü hegemon kimi aparma
is. Birincilik, rəhbərlik; gücdə, təsirdə üstünlük; hakimiyyət, ağalıq
is. [ər.] 1. Rəvayət şəklində kiçik ədəbi nəsr əsəri. Mirzə Cəlilin hekayələri. – Ədibin kəskin publisist qələmi “Pir” kimi çox realist bədii hekayədə
is. 1. Hekayə yazan yazıçı. Ə.Haqverdiyev gözəl hekayəçidir. 2. Rəvayətçi, hekayə, rəvayət danışan adam
is. Hekayə yazma sənəti. Romançılıq və hekayəçilik həyat və tarixi təhrif etmək deyil, onu bədii şəkildə vermək deməkdir
is. [ər.] Əhvalat, sərgüzəşt, qəziyyə; hekayə. Mən çəlik ürəkli bir yeni gəncəm; Dildən-dilə düşmüş hekayətim var
is. və sif. bax hekayəçi 1-ci mənada
[yun. hekaton – yüz və area – sahə] Metr sistemində 10.000 m2-ə bərabər sahə ölçüsü
[yun. hekaton – yüz] Ölçü vahidi bildirən mürəkkəb sözlərin birinci tərkib hissəsi olub, “yüz”, “yüz dəfə” mənasını ifadə edir; məs
[yun. hekaton – yüz və grapho – yazıram] Yazı maşınında və ya əllə yazılmış yazını və şəkli çoxaltmaq üçün sadə çap aləti
[yun. helios – günəş] Mürəkkəb sözlərin birinci tərkib hissəsi olub, günəşə, yaxud günəş şüalarına aidliyi bildirir; məs
[yun. helios və technike] Texnikanın, günəş enerjisinin sənaye və məişətdə istifadə edilməsi ilə məşğul olan sahəsi
is. [yun.] kim. Sıfır qrupundan kimyəvi element
[yun. helma – parazit, qurd, bağırsaqqurdu və logos – elm] Tüfeyli qurdlardan və onların törətdiyi xəstəliklərdən bəhs edən elm
[yun. haima – qan və genos – doğuş] Dərman preparatı; qliserin və şərabda həll olunmuş məhlul
is. [yun.] tib. Qanın tərkibini və xüsusiyyətini öyrənən elm sahəsi
[yun. haima – qan və lat. globus – kürəcik] Qana qırmızılıq verən maddə (qan kürəciklərinin əsas tərkib hissəsi olub, orqanizmdə oksigeni və karbonu t
is. [yun.] tib. Qara ciyərin iltihabı
[lat. herbarius – bitkiyə aid] Qurudulmuş bitki kolleksiyası
is. k.t. Payızda şumlanıb dincə qoyulma. Qarğıdalıdan sonra əkilmiş buğdanın dəni herik edilmiş zəmidə yetişdirilən buğdanın dənindən ağır olur
is. [yun.] Kişi və qadın əlamətləri olan insan və ya heyvan
[yun.] İdeoqrafik yazı sistemində heca və ya səs bildirən fiqurlu işarə. Heroqlif yazısı. Heroqliflər müxtəlif sayda qrafik ünsürdən təşkil olunur
[xüs. is.-dən] fiz. Rəqs tezliyinin ölçü vahidi
[alm.] Qərbi Avropada yüksək zadəgan, knyaz titulu. // Belə titulu olan adam. // Orta əsrlərdə iri feodal
is. 1. Başında hersoq duran feodal dövləti. 2. Hersoq titulu
is. [ər.] 1. Hər hansı hesablamanın rəqəmlərlə ifadə olunan nəticəsi; say, miqdar. Əgərçi bizim qoşunumuz da hesab və ədəddə taifeyi-Osmaniyyədən kəm
is. Hesablama, siyahıyaalma yolu ilə bir şeyin miqdarını, sayını, ədədini müəyyənləşdirmə. Malları hesabaalma
sif. Hesablanması, sayılması mümkün olmayan; saysız-hesabsız, hesaba gəlməyən
is. Sayı-hesabı olmama; saysızlıq, hədsizlik
is. [ər. “hesab” söz. cəmi] 1. Öz işi, verilən tapşırığı yerinə yetirməsi, yaxud apardığı tədqiqatın nəticəsi və s
sif. Hər şeyin hesabına gedən, hesablamağı yaxşı bacaran, hesabını bilən. Hesabcıl adam
is. [ər. hesab və fars. …dar] Hesabdarlıq işçisi, mütəxəssisi. [Fərhad] bir il, iki il hesabdar, ferma müdiri, mühasib olmuşdu
is. 1. Hesablar üzrə əməliyyat uçotu aparılması; mühasibat (buxalteriya) uçotu. 2. Hesabdar vəzifəsi
sif. və zərf [ər.] dan. Düz, doğru, haqlı. Hesabi tələb. – [Teymur ağa:] Bu hesabi sözdür, amma yalqız bu ehtimal ilə xatircəm olmaq olmaz
“Hesablamaq”dan f.is. Hesablama işləri. Hesablamanın nəticəsi. // Sif. mənasında. Hesablamaq üçün olan hesablayıcı
f. 1. Hesablama işi aparmaq, sayıb yekunlaşdırmaq. Xərclədiyi pulu hesablamaq. Əməkgünlərini hesablamaq
“Hesablanmaq”dan f.is
“Hesablanmaq”dan məch. Layihənin xərci hesablandı. – Ulduzların həyatı milyard illərlə hesablanır… “Günəşin tarixi”
“Hesablaşmaq”dan f.is
qarş. 1. Çatası, çatmalı pulu tamamilə verərək və ya alaraq haqqhesabı qurtarmaq. – Bahadır ev yiyəsi ilə hesablaşıb, şeylərini gədəyə tapşırdı və özü
is. 1. Bir şeyi hesablamaqla, saymaqla, sayını müəyyən etməklə məşğul olan şəxs; sayıcı. Hesablayıcıların təlimat müşavirəsi
sif. Həddən artıq, çox, sayıhesabı olmayan. Dəhşətli, qüvvətli, hesabsız ləşkər; Şimaldan düz şərqə yürüş edirlər
sif. [yun.] Eyni cinsdən olmayan, müxtəlif tərkibli hissələrdən ibarət olan. Heterogen reaktor
is. Qüvvət, iqtidar, cismani enerji. Canında hey yoxdur. ◊ Heydən düşmək (kəsilmək) – gücdən düşmək, üzülmək, əldən düşmək
Çağırış və ya müraciət bildirən nida – ey, ay. [İskəndər:] Hey Zeynəb, vallah, fəndini duymuşam… Qonağın yolunda bu qədər çalışırsan ki, ərin Kərbəlay