f.sif. Durulaşdırılmış, duru hala salınmış
“Durulmaq”dan f.is
f. 1. Duru olmaq, duru hala gəlmək, saf və təmiz hala düşmək. Bulanıq suya zəy vurulanda durulur. – Araz buruldu, getdi; Suyu duruldu, getdi; Mən dedi
“Durultmaq”dan f.is
f. Duru hala salmaq; saflaşdırmaq, şəffaflaşdırmaq. Çayın suyunu durultmaq. Kürün suyunu duruldub içirlər
is. 1. Duru şeyin halı; saflıq, şəffaflıq. Suyun duruluğu. 2. Sıyıqlıq. Bəkməzin duruluğu. 3. məc. Aydınlıq, açıqlıq
is. Çox bərk narın torpaq, qum. Bir azdan sonra durumla dolu bir vedrə çəkdilər və vedrəni yenə quyuya salladılar
is. 1. Davam, dözüm, tab, səbat. Amma [Həmzə] zarıyırdısa da, deyəsən, yalvarmaq fikrində deyildi və onun belə durumu Veysi özündən çıxarırdı
sif. Durumu olan, davamı olan, tutarı olan. Durumlu xörək. // Dözümlü
is. Durumlu şeyin halı. Yeməyin durumluluğu
sif. Durumu olmayan. Sanılı pul durumsuz (z.) olar. (Ata. sözü)
is. Durumsuz şeyin hal və keyfiyyəti
is. 1. Durma tərzi, durma vəziyyəti, özünü tutma tərzi. …Başında göy araxçın, duruşunda əzəmət; Üzündə qəm izləri, gözlərində məhəbbət
is. Hal və hərəkət, hərəkət tərzi; əda. Lakin [Erkək Tükəzbanın] sifətinə bir az yaxından diqqət verəndə və duruşuna-oturuşuna baxanda adama bir növ y
“Duruşmaq”dan f.is
f. Bir qaydada durmaq (çoxları haqqında)
[fars.] klas. bax dost. Sənə nərgiz təki valeh olan mən; Ki, hüsnün surəti-rəhmandır, ey dust! Xətayi
is. kim. Toz halında dezinfeksiya maddəsi
is. 1. Həbs olunmuş, yaxud dustaqxanada saxlanılan adam; məhbus. Dustaqlar gözdən qeyb olanacan camaat dallarınca baxırdı
[dustaq və fars. …ban] köhn. bax dustaqçı. Kürdlərdən biri dustaqbana yaxınlaşıb, qoca dustağı dalısına alıb aparmağı xahiş etdisə də, xahişi qəbul ed
is. Dustaqxana nəzarətçisi. [Elxan:] Artıq tələsin, dustaqçı indicə qayıdacaqdır. C.Cabbarlı
is. dan. 1. Dustaqlıq, dustaqla olma, dustaqlıq dövrü. 2. Dustaqçının vəzifəsi, işi
is. köhn. Həbsxana, həbs evi, qazamat. Dustaqxanaya salmaq. – Mənim adətimdir: bir dustaqxana adı gələndə, gərək iki ağaclığından qaçam, yox olam
is. Həbsdə saxlanılan, yaxud həbs edilmiş adamın halı; məhbusluq. [Mürsəl:] – A, müəllim, üzüm də səndən qara, bizim uşaq dustaqlıqdan kağız yollayıb
zərf [fars.] klas. Dostcasına, dost kimi. Yad et məni, dustanə yad et. A.Səhhət
is. qəd. Yuxu, röya. [Kərəm:] Bilməm xəyalmıdır, yoxsa duş kimi; Gəldi keçdi boran kimi, qış kimi. “Əsli və Kərəm”
[fr.] 1. Su müalicəsi və ümumiyyətlə, çimmək üçün yuxarıdan su səpələyən cihaz, alət. [Tahir] sonra tamam çılpaqlaşıb, özünü soyuq duşun altına verdi
is. [fr. douche və fars. …xanə] Duş düzəldilmiş yer, duş qəbul edilən yer
“Dustaq” söz. qədim forması
is. 1. etnoqr. Gəlin gedən qızın üzünü örtən tül örtü. Gül düxtərinin ərusi yetmiş; Gülgün duvağın başına örtmüş
is. ədəb. Xalq dastanlarının axırında, adətən, gəlini tərifləyən və ona nəsihət verən aşıq şeri. Şadlıq məclisində ustad aşıq sazı döşünə basıb bu duv
“Duvaqlamaq”dan f.is
f. Üzünə duvaq çəkmək
“Duvaqlanmaq”dan f.is
məch. Üzünə duvaq çəkilmək
sif. Üzündə duvaq olan, üzüduvaqlı. Bir yandasa ağ eyvanlı təzə binalar; Ağ duvaqlı gəlin kimi gendən gülürdü
sif. Duvağa yarayan. Duvaqlıq tül
sif. Duvağı olmayan. // zərf Duvağı olmadan, duvaq örtmədən, üzüaçıq. Qızlar, qadınlar indi duvaqsız gəzirlər
“Duydurmaq”dan f.is
icb. Hiss etdirmək, sezdirmək, sözsüz başa salmaq, bildirmək
is. 1. Obyektiv aləmin hadisələrini qavrama, hiss etmə qabiliyyəti; hiss. Duyğu orqanları. 2. Öz hissləri, təəssüratı əsasında bir şeyi qavrama, dərk
sif. İncə duyğusu olan, tez və yaxşı duyan, hiss edən. Duyğulu adam
sif. 1. Duyğusu olmayan, heç bir şeyi hiss etməyən, duymayan, yaxud duyğusu kütləşmiş. // Üzgünlükdən, yorğunluqdan bayğınlıq dərəcəsinə gəlmiş
is. Duyğunun olmadığı hal; hissizlik
özünü duyluğa qoymaq dan. – özünü bilməməz kimi göstərmək, özünü bilməməzliyə qoymaq. Bu ittifaqda qız qəsdən özünü duyluğa qoyacaqdır ki, guya mən s
“Duymaq”dan f.is. Duyma qabiliyyəti
f. 1. Hiss etmək, hiss üzvlərinin biri vasitəsilə qavramaq. Ləhzə həvəsindən uymaz idim; Günüzlə gecəni duymaz idim
“Duyuxmaq”dan f.is
f. 1. Ayılmaq, ayıq düşmək, başa düşmək, duymaq. …Yatışan itlər duyuxmasın deyə, qəsdən daxmalardan uzaqlaşıb şenliyin baş tərəfindən dərəyə gedən ara
sif. 1. Duyğu hissi iti olan, tez duyan, ayıq. 2. Xəbər. Kəndə duyuq yayıldı. ◊ Duyuq düşmək – duymaq, xəbər tutmaq, xəbərdar olmaq