is. [fars.] Həmyaş, yaşıd, yoldaş, tay. Nəçidir şeirdə Bixud sənə həmta olsun. S.Ə.Şirvani. Qəsəbədə [Nəcminin] uzun illər dostluq etdiyi bir neçə həm
is. və sif. [fars. həm və ər. taifa] Eyni tayfaya mənsub olan, eyni tayfadan olan. Amur çayı boyunca daurlar və onlarla həmtayfa olan adamlar yaşayırd
sif. [fars. həm və ər. vəqt] Bir vaxtda olan, bir vaxtda baş verən, vaxtca eyni olan
sif. və is. [fars. həm və ər. vətən] Bir vətəndən olan; vətəndaş, yurddaş. Həmvətən dostlar. – Sanıram, ulduzlar həmvətənimdir; Demək, yer də mənim, g
bax yaşıd. Qorxusuz Xacoyla hünərli Dadaş; Hər ikisi oğlan, özləri həmyaş… H.K.Sanılı. İdrisi də o biri həmyaşlıları kimi çox tez səfərbərliyə aldılar
bax yaşıdlıq
is. Biri ilə bir yerdə doğulmuş: yurddaş, həmvətən. [Qədir] Yevlaxda öz həmyerlilərinə rast gələndə onlar həmişə Qədiri kəndə dəvət edirdilər
is. [fars.] 1. Yaşıd, eyniyaşlı. 2. İnsanla birlikdə doğulan ruh, can
is. məh. Doğandan sonra uşağı ölən qadın. Elə arvadlar olur ki, doğduğu uşaq qalmır, ölür. Onda deyirlər ki, bu arvad həmzaddı
is. [ər.] Ərəb əlifbasında boğazbağlı samit tələffüzünü göstərən işarə. Ayn və həmzə səslərinin interferensiyası
is. [fars.] 1. Bir dildə danışan. Şıq geyimli bir cəvani-xoşnişan olsaydım, ah! Bu pərilərlə doyunca həmzəban olsaydım, ah
is. [ər.] Xına. Dünən oğlanı göndərdim, gedib Məşədi Məhəmməd Nəcəfin dükanından bir az həna gətirdi
bax xınalı. Hənalı saç. – Səqfin yavıqlığındakı arvad yerlərində belə pərdələr qalxıb, hənalı əllər ustanı göstərirdi
bax rəzə. Qapının həncaması
is. [ing.] Əl topu oyunu. Bizi hara aparır; Bu “yenilik” ədası? Həndbolun; Futbolun; Hakimlik iddiası? B
is. [ər. əsli fars. əndazə] Riyaziyyatın cisimlərin səth formalarından və onların münasibətlərindən bəhs edən şöbəsi
is. [ər. həndəsə və fars. …şünas] Həndəsə alimi, həndəsə mütəxəssisi, həndəsəni yaxşı bilən adam
sif. [ər.] 1. Həndəsəyə, həndəsə elminə aid olan, həndəsə ilə əlaqədar olan. Həndəsi üsul. Həndəsi aksiom
is. Ətraf, dövrə, yan-yörə. Həyətin həndəvəri. Evin həndəvərində dolanmaq. – Keşikçilər [qulu] Çənlibelin həndəvərində görüb, tutub Koroğlunun yanına
is. [ər.] Sünnilərin Əbu Hənifə təriqətinə mənsub olanları
is. [ər.] Zarafat. Əvvəli hənək, axırı dəyənək. (Ata. sözü). Belə hənəkmi olur; Əl qan, üz qan, yaxa qan
sif. Zarafat sevən, zarafatçı, zarafatcıl. Hənəkçi oğlan
“Hənəkləşmək”dən f.is
qarş. Bir-biri ilə zarafat etmək; zarafatlaşmaq. Uşaqlar hənəkləşdilər
zərf [fars.] klas. Vaxt, zaman, çağ. Bu həngamda (bu vaxtda, bu anda). O həngamda (o vaxtda, o anda)
is. [fars.] Qovğa, mərəkə, gurultu, gurultu-patırtı. Bu nə həngamədir? – …Fəxrəddin bu qədər böyük və dəhşətli həngaməni birinci dəfə gördüyü üçün qor
is. Yavaş səs. Bir ağac yıxıldı yol qırağında; Bir hənir yox oldu yol qırağından… M.Araz
is. Canlı səsinə oxşar yavaş səs, qulağa dəyən anlaşılmaz səs. Uzaqdan hənirti eşitmək. – Gözləyirdim durub da pusquda mən; O da duydu hənirtimi birdə
zərf [fars.] köhn. 1. Hələ, hələ ki. Dedim: – Getmə, bala, hənuz uşaqsın; Dünyanın işini bilən tapılmaz… M
is. Axmaq, başıboş, gic; duzsuz (zarafatla yüngül söyüş məqamında işlənir). [Cəbi:] Bir mənə deyən gərək ki, ay həpənd, sən nə girmisən meydana
sif. Xarab olmuş, çürük
əvəz. 1. Bir toplunun ayrıca götürülən fərdi, onu təşkil edən şeylərdən hər biri. Hər adam. Hər ailə
is. [ər.] Quldur, çapovulçu, yolkəsən. Oğru ol, hərami ol, doğruluğu əldən buraxma. (Ata. sözü). Həramilər Bakıya bulud kimi dolanda; Biz köməksiz qal
is. Quldurluq, çapovul(çuluq), yolkəsmə
is. [ər.] 1. İstilik. Havanın hərarəti. Sobanın hərarəti. – Payızın ilk günləri idi. Günəşin şüaları qüvvədən düşmüş və yayda saçdığı hərarəti verməkd
bax istilikkeçirmə. Metalın hərarətkeçirmə xassəsi
sif. 1. İsti, qızmar, yandırıcı. Hərarətli günəş. Hərarətli soba. – Çıxarır zahirə şöhrətli Ural qatlarını; Rəngbərəng, canlı, hərarətli metal qatları
bax termometr. Hərarətölçənlə qızdırmanı ölçmək. – Həkim qız hərarətölçəni Heybətə verdi. M.Hüseyn
sif. Hər ayda alınan (verilən), hər ayda görülən (görülməli olan), hər ay üçün nəzərdə tutulan. Həraylıq maaş
is. [ər.] Müharibə, döyüş, savaş. Dünya hərbi. – O təmiz alnında gördüyüm vüqar; Vətəndaş hərbindən qalmış yadigar
is. [ər. hərb və fars. …cu] köhn. Dava etməyi, vuruşmağı sevən; dava axtaran, müharibə axtaran
is. 1. Hərbi xidmətdə olan adam, hərbi xidmətçi; hərbiyyəli. Hərbçilərin təlimi. – Ucqar stansiyalarda … silahlı hərbçilərə rast gəlmək olur
is. 1. Hər hansı dövlətin yeritdiyi silahlanma və müharibəyə hazırlaşma siyasəti. // Bir ölkədə hərbçilərin siyasi ağalığı və ölkənin bütün təsərrüfat
is. [ər.] köhn. 1. Qısa süngü, balaca nizə. 2. Hədə-qorxu, hərbə-zorba. Yağı düşmənin hərbəsi; Qaçırtmaz meydandan məni
is. Qorxutmaq, dəhşətə salmaq üçün edilən hərəkət və ya deyilən söz; hədə-qorxu, hədə. □ Hərbə-zorba gəlmək – bax hərbələmək
“Hərbələmək”dən f.is