YUZ

Daydoci Yuzan (大道寺 友山, 1639 – 11 dekabr 1730, Edo[d]) və ya Daydoci Şiqesuke – Edo dövründə yaşamış Yaponiya samurayı və hərbi strategiyaçısı. == Həyatı == Daydoci Yuzan 1639-cu ildə Yaponiyanın Yamaşiro əyalətində doğulmuşdur. Hoco Ucinaqanın başçılığı altında hərb elmini öyrənmək məqsədilə Edo şəhərinə getmişdir. Ayzu hanı üçün xidmət verməyə başlamış, lakin daha sonra xidmətdən çıxıb Edonun şimalına köçmüşdür. O, yazıları ilə tanınmış, növbəti illərdə müxtəlif daymyoların dəvətlərini qəbul edərək səyahətlər etmişdir. Daydoci ən çox yazdığı "Budo Şoşin-şu" (武道初心集, azərb. "Döyüşçünün yoluna giriş"‎) əsərinə görə tanınır. Bu əsər onun sağlığında nəşr olunmasa da, konfusiçilik təsirindən uzaq qaldığı üçün buşidonun əhəmiyyətli tədqiqi hesab olunur. Əsər Edo dövrünün sonlarında çox oxunmağa başlamışdır. Daydocinin nəşr olunmamış digər əsərləri – "Oçiboşu" və "İvabuçi yava" Tokuqava İeyasu haqqında anekdotlar kolleksiyasıdır.

Ryo Yuzava (7 oktyabr 1976) — Yaponiyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. Ryo Yuzava Yaponiyanı 1996-cı ildə Atlanta şəhərində baş tutan XXVI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və cüt turnirdə 17-ci pillənin sahibi olub. Daha sonra Ryo Yuzava Yaponiyanı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 49-cu, cüt turnirdə isə 17-ci pillənin sahibi olub.

Yeni Yuzəy (başq. Яңы Йүзәй, rus. Новоюзеево) — Başqırdıstan Respublikasının Şaran rayonunda yerləşən kənd. Kənd Tubənqe Taşlı kənd şurasının tərkibindədir. Məsafələr: rayon mərkəzindən (Şaran): 41 km, kənd sovetliyindən (Tubənqe Taşlı): 6 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Tuymazı stansiyası): 48 km. 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (70%) üstünlük təşkil edir.

Yuzef Marian Helmonski (pol. Józef Marian Chełmoński; 7 noyabr 1847[…] və ya 7 noyabr 1849 – 6 aprel 1914[…] və ya 4 aprel 1914) — polşalı, realizm cərəyanının rəssamı. Yuzef Marian Helmonski 1849-cu ildə Lodz yaxınlığında yerləşən Boçki kəndində anadan olmuşdur. İlk rəsm dərslərini atası tərəfindən almışdır. 1867–1872-ci illərdə Varşava İncəsənət Akademiyasında daxil olmuş daha sonra Voytsex Qersondan özəl dərslər almışdır. 1875-ci ildə Helmonski Parisə yola düşür və burada əsərlərini müvəffəqiyyətlə nümayiş etdirir. Paris şəhərində yerləşən Le Monde qəzetində bir illüstratör olaraq əməkdaşlıq edir. Bu dövrdə Helmonski 1872-ci ildə İtaliyaya səyahət edir və 1874–1875-ci illərdə Ukraynadan keçdi. 1878–1887-ci illərdə Helmonski Polşa, Vyana və Venesiyanı ziyarət edib. 1887-ci ildə rəssam Polşaya geri qayıtdıqdan sonra, Varşavada yaşadı.

Yuzef Lipski (pol. Józef Lipski5 iyun 1894, Vrotslav, Prussiya – 1 noyabr 1958, Vaşinqton) — Polşa diplomatı. 1934-1939-cu illərdə Almaniyada səfir vəzifəsində çalışmışdır və buna görə də İkinci Dünya Müharibəsindən əvvəl Polşanın xarici siyasətində mühüm rol oynamışdır. Lipski Lozanna Universitetində hüquq təhsili almışdır. Birinci Dünya Müharibəsi illərində Parisdəki Polşa Milli Komitəsinin hüquq bölməsində işləmişdir. 1919-cu ilin iyunundan 1922-ci il yanvarın 1-dək Polşa hökümətinin Londondakı nümayəndəliyinin katibi vəzifəsində çalışmışdır. Sonradan eyni funksiyanı Paris və Berlində də icra etmişdir. 1925-ci ildən Polşa Xarici İşlər Nazirliyinin Qərb Siyasi İdarəsi rəhbərinin müavini, 1928-ci ildən şöbə müdiri işləmişdir. 1933-cü il iyulun 3-dən nazir-səfir, diplomatik nümayəndəlik səviyyəsi qalxdıqdan sonra 29 oktyabr 1934-cü il tarixindən - Polşanın Berlindəki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olmuşdur. Bu səlahiyyətdə o, 26 yanvar 1934-cü il tarixdə Konstantin fon Neyrat ilə hücum etməmək haqqında Alman-Polşa müqaviləsini imzalamışdı.

İosif Kasperoviç Ploşko (pol. Józef Płoszko, 1867, Polşa – 1931, Polşa) — memar, mühəndis. İosif Ploşko 1867-ci ildə Polşada anadan olmuşdur. 1897-ci ildə İosif Qoslavskinin dəvəti ilə Bakıya gəlmiş, Şəhər İdarəsində sahə memarı işləmiş, bir müddətdən sonra isə şəhər memarı vəzifəsini tutmuşdur. 1920-ci illərdə Ploşko Bakıda mühəndis kimi işləmiş və Zivər bəy Əhmədbəyovla birlikdə Abşeronda bağ-şəhərlərin salınması layihəsinin müzakirəsində iştirak edib. Memar 30 ilə yaxın Bakıda yaşadıqdan sonra 1925-ci ildə Varşavaya, daha sonra isə Fransaya köçüb və orada dünyasını dəyişib. Gənc Ploşko şəhərin memarlıq-inşaat həyatı ilə yaxından tanış olur, yerli tikinti materiallarını, əsas etibarilə, gözəl bədii keyfiyyətləri olan əhəngdaşını öyrənir, sonralar isə öz tikililərində ondan məharətlə istifadə edirdi. Bununla yanaşı, o zaman, təəssüf ki, bərbad vəziyyətdə və dağılmaqda olan Bakı qalasının nadir abidələri onun diqqətini cəlb edir. Ploşko həcm plastikası, daş üzərində nəfis oyması və ornament motivlərinin fantaziyası ilə insanı heyran edən Şirvanşahlar sarayı ansamblına xüsusilə böyük maraq göstərir. O, öz istedadı sayəsində şəhərin bəzəyinə çevrilmiş çox gözəl monumental binaların müəllifi oldu".

İosif Vikentyeviç Qoslavski (1865, Varşava, Polşa çarlığı – 30 yanvar 1904, Bakı) — polyak memar, mühəndis. Onu "Qafqazın Rastrellisi" adlandırırdılar. Rastrelli kimi Qoslavski də binaların əzəmətini romantizm və plastika ilə bacarıqla uyğunlaşdırırdı. 1865-ci ildə Varşava şəhərində zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. 1890-cı ildə I Nikolay adına Peterburq mülki mühəndislər institutunu bitirdikdən sonra onu Daxili İşlər Nazirliyinin Texniki İnşaat Komitəsinə işləməyə göndərirlər. 30 yanvar 1904-cü ildə Bakı şəhərində vəfat edib. Milliyətcə polyakdır. 1891-ci ilin oktyabrında Qoslavski memarlıq akademiki keçmiş bakılı R. R. Marfeldin layihəsi ilə Aleksandr Nevski Başkilsəsinin inşası üçün Bakıya ezam edilir. Bakıya gələn Qoslavski dərhal neft sənayesinin inkişafı ilə əlaqədar şəhərin keçirdiyi tikinti həyəcanı atmosferinə düşdü. Bu həm də şəhər memarlığının formalaşması, ucaldılan tikililərin keyfiyyətinə tələbatın artmasının başlanğıcı idi.

Yuzef İslam oğlu Qədimov — "Azərbaycan Respublikasının əməkdar memarı", Əməkdar mühəndis və memar, Prezident təqaüdçüsü, "Şöhrət" ordenli, Şərq Ölkələrinin Beynəlxalq Arxitektura Akademiyasının üzvü. Yuzef Qədimov 1928-ci ildə anadan olub. 1953-cü ildə Moskva Arxitektura İnstitutunu bitirib. Həmin ildən Azərbaycan Dövlət Layihə İnstitutunda arxitektor və baş arxitektor vəzifələrində işləyib. 1984–1989-cu illərdə Bakı Yaşayış Evlərinin Layihələndirmə İnstitutunun baş memarı işləyib. Bu müddətdə Y. Qədimov H. Əliyev adına İdman-Konsert Kompleksinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin binasının, Azərbaycanın Partiya Arxivi və Partiya Tarixi İnstitutunun binasının, Nəsimi Rayon Partiya Komitəsinin, Aktyor Evinin, "Bakı Soveti" stansiyasının layihə müəllifi və memarı olub. Eyni zamanda o, Bakıda Cəfər Cabbarlının, Hüseyn Cavidin, Nəriman Nərimanovun abidələrinin, Ağdamda Natəvanın qəbirüstü abidəsinin, Qazax rayonunun Şıxlı kəndində Vidadinin, Şuşada Vaqifin abidəsinin müəllifi və memarı olub. Yuzef İslam oğlu Qədimov 25 dekabr 2007-ci ildə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar memarı" fəxri adına layiq görülmüşdür. Yuzef Qədimov 2012-ci il yanvarın 8-də 84 yaşında dünyasını dəyişib.

Yuzef Davidoviç Çarski-Tanxelson (15 (27) dekabr 1897, Tiflis – 16 noyabr 1948, Bakı) — Azərbaycan-sovet teatr aktyoru, Azərbaycan SSR xalq artisti (1940). Yuzef Çarski (əsl soyadı Tanxelson) 15 (27) dekabr 1897-ci ildə Tiflisdə anadan olmuşdur. 1914-cü ildən Tiflis teatr məktəbində təhsil almış, səhnə fəaliyyətinə burada başlamışdır. Müxtəlif illərdə Batumi, Rostov-na-Donu, Krasnodar, Odessa, Moskva teatrlarında işləmişdir. 1928–1948-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrının aktyoru olmuşdur. Yuzef Çarski 1940-cı ildən Sov.İKP üzvü olmuşdur. O, 16 noyabr 1948-ci ildə Bakıda vəfat edib. "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 1 fevral 1936 "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 23 aprel 1940 Çarskinin ifası yumoru və lirizmi ilə fərqlənmişdir.

Yuzo Koşiro (古代 祐三, Koşiro Yuzo, 12 dekabr 1967, Tokio[d]) — Yaponiya bəstəkarı və Ancient oyun inkişaf etdirmə şirkətinin prezidenti. O, tez-tez haus, elektro, texno, trans və hip-hop kimi müxtəlif elektron janrlarda, eləcə də caz, rok, simfonik musiqi kimi müxtəlif janrlarda musiqi istehsal edən çiptun və videooyun musiqisinin ən nüfuzlu yenilikçilərindən biri kimi qəbul edilir. Koşiro və onun bacısı Ayano 1990-cı ildə Ancient oyun şirkətini qurdular. O, Nihon Falcom-un Dragon Slayer və Ys seriyaları, eləcə də Sega-nın The Revenge of Shinobi və Streets of Rage seriyaları kimi oyunlara töhfə verən 1980 və 1990-cı illərin ən yaddaqalan oyun musiqilərini yaratmış şəxs kimi qəbul edilir. Yuzo Koşiro 12 dekabr 1967-ci ildə Tokioda anadan olub. Anası Tomo Koshiro pianoçu idi. Üç yaşında ona fortepianoda ifa etməyi öyrətdi və beş yaşına qədər o, bu sənətə güclü hakim oldu. 1975-ci ildə o, məşhur film bəstəkarı Co Hisayşidən (sonralar Hayao Miyazakinin filmlərinə saundtrekləri ilə tanınıb) musiqi dərsləri almağa başladı və üç il onunla təhsil aldı. Bundan sonra Oqi özü-özünü öyrədək inkişaf edib. 1980-ci illərin əvvəllərində hələ orta məktəbdə oxuyarkən, Koshiro NEC PC-8801-də Namco, Konami və Sega-dan erkən arkada oyun musiqilərinin mokapları daxil olmaqla hobbi kimi musiqi bəstələməyə başladı.

Yuzo Kurihara (d. 18 sentyabr 1983) — Yaponiya futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 20 oyun keçirib, 3 qol vurub.

Yuzo Taşiro (22 iyul 1982, Fukuoka) — Yaponiya futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 3 oyun keçirib.

Yuzef Çirek (pol. Józef Czyrek; 20 iyul 1928 – 3 iyun 2013, Varşava) — Polşa siyasətçisi, 1980–1982-ci illərdə Polşa Xalq Respublikasının Xarici İşlər naziri. Yuzef Çirek 1928-ci ildə Polşanın Lvov voyevodalığının Biloberegi kəndində anadan olmuşdur. O, 1950-ci ildə Yagellon Universitetində iqtisadiyyat üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır. Yuzef Çirek karyerasına Yagellon Universitetində və Krakov İqtisadiyyat Universitetində tədqiqatçı kimi başlamışdır. O, 1952-ci ildə Polşa Xalq Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyində işə başlamışdır. Çirek 1955-ci ildə qoşulduğu Polşa Birləşmiş Fəhlə Partiyasının Siyasi Bürosunun üzvü idi. O, 1962–1968-ci illərdə Belqradda hüquq konsultantı (1962–1968) və direktor müavini, həmçinin 1969–1971-ci illərdə Xarici İşlər Nazirliyinin Tədqiqat və Proqramlaşdırma Departamentinin direktoru vəzifələrində çalışmışdır. Çirek 1980-ci ilin avqust ayına qədər xarici işlər nazirinin müavini olmuşdur. O, 1980-ci ilin avqustunda bu vəzifədə Emil Voytaşekin yerinə xarici işlər naziri təyin edilmişdir.

Tsubouçi Şoyo (坪内 逍遥, 22 may 1859, Ota-cuku[d] – 28 fevral 1935[…], Tamai[d]) – Yaponiya tərcüməçisi, tənqidçisi, dramaturqu və romançısı. Yaponiya ədəbiyyatının və teatrının modernləşdirilməsinin qabaqcılı olmuşdur. == İlk illəri və karyerası == Tsubouçi Şoyo 1859-cu ildə Yaponiyanın Mino əyalətində yerləşən Ota kəndində Tsubouçi Yuzo adı ilə doğulmuşdur. Ovari klanına mənsub olan Tsubouçi Heynoşinin 10-cu oğlu idi. Ayçi İngilis Məktəbini bitirdikdən sonra 1876-cı ildə Tokioya köçərək hazırlıq məktəbinə daxil olmuşdur. 1883-cü ildə Tokio Universitetini bitirərək Vaseda Universitetinin professoru olmuşdur. 1891-ci ildə universitetin "Vaseda Bunqaku" adlı ədəbi jurnalının redaktoru təyin olunmuşdur. 1896-cı ildə Vaseda orta məktəbini, 1920-ci ildə Vaseda Universitetində mədəniyyət təşkilatı təsis etmişdir. 1899-cu ildə doktorluq dərəcəsini vermiş, 1915-ci ildə Vaseda Universitetinin emerit-professoru olmuşdur. Şoyo yaradıcılıq fəaliyyətinə tərcüməçiliklə başlamışdır.