Çox xəstəlik çəkib zəifləmiş adam; üzgün adam. Dialektlərdə həmçinin yalvaran mənasında da işlənir. Qurbani der: mən yemərəm narıncı, Yar yara baxarmı
Əsil, mənşə, kök, nəsil, nəsəb. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu bir igid, əsli-zatı var, Həm namusu, arı, həm qeyrəti var, Dəmir cilov altda Ərə
ər. zəval Ziyan, zərər // bəla, müsibət, xətər, qorxu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İndi bizim də əsl bəlamız qayıdan başdadı
Dil. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Zəbanə sözü də vardır; alov, alovun şöləsi, dili; tərəzinin dil şəklində olan hissəsi mənalarını verir
Dil. Zəbanə sözü də vardır; alov, alovun şöləsi, dili; tərəzinin dil şəklində olan hissəsi, mili. Dastanda həqiqi mənada işlənib
Zümrüdəbənzər qiymətli daş. Al cavabın deyim, Süsənbər xanım, Ərş üzünün on iki bürcü-barı var. Behişti-əlanın ləli-zəbərcət fərşi, Çox hesabsız huri,
fars. zədə – əziklik, sınıqlıq; zədən – vurmaq Yaralı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, bilməm nədən, Qara bağrım oldu zədən, Eyvazdımı dara
Yaralı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Qorxu, vahimə, dəhşət doğuran hal, görünüş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu baxdı ki, bu bir yekəpər, kələ-kötür adamdı, üz-gözündən zəhm ya
1. İlan zəhəri. 2. Məcazi mənada: acı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun qoç Koroğluya! Bizim qızlar yaman odyanar olur
Bax: zəqqum. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hası qarpızı kəsdilər dümappağ, hası yemişi kəsdilər zəhrimar, zəkkum
1. Acı meyvəsi olan bir cins ağac; ağı ağacı və bu ağacın meyvəsi. 2. Məcazi mənada: çox acı şey haqqında
Həqir, yazıq, bədbəxt, xar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Flektivlik baxımından zəlalət sözü ilə eyniköklüdür
Bax: zənbur. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Zəmbur çəkər bal olanda Halın yaman hal olanda, Dayan dilin lal olanda, Gözdərində tor görünər
Qış; çox bərk soyuq, şaxta. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Keçibdür zəmhəri, gəlibdür yazın, Ey yazın, broy, broy! (M
Bax: zəmhəri. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
fars. zəmin – torpaq + ər. ədəb Zəmini-ədəb öpmək: təzim etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hasan paşa zəmini-ədəb öpüb, mürəxxəs olmaq istəyəndə xo
fars. zən (qadın) sözünün cəmi 1. Qadın, arvad. 2. Həyat yoldaşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun Ərəb paşaya, Səndən istədiyim bir z
Arı. Böyük şah babamnan qıllam iltimas, Əfv etsin, hüzrundan oluram xilas. Zənburun şanına meyl etsə məkas, Od tutar ahundan çöllər, gedirəm
Arı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
ər. zənn Qeyri-qəti fikir, ehtimal, güman. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Heyif zəndimə, oğul! O quş səkməz (bəlkə, səkməz) sarayı üç cüt bir tək qoca-
Zəndeyi-zəhləsi getmək: görməyə gözü olmamaq, tamam zəhləsi getmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dünya xanımın Bolu bəydən zəndeyi-zəhləsi gedirdi
Bax: sib.
Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. Könül mail ay qabağa, Ağlım alan gül yanağa, Zənəxdana, ağ buxağa, Xətti-xala mən müştağam
Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qaşlarının tayı yoxdu cahanda, Açılıb göysündə qar sinən üstə
Bax: zənan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qibleyi-aləm özü bizi göndərib ki, səni tutub öldürək, sonra da zənənini aparıb ona çatdıraq
fars. zər – qızıl + ziba – bəzəkli 1. Bərli-bəzəkli paltar, bahalı parça. 2. Qızıl-gümüş, cəvahirat, qiymətli şeylər
Zər və ya güləbətinlə qarışıq parça və bu parçadan tikilmiş. O zəhri zülfləri köksündə çəprəs, Zər zərbab üstündən ətlası çərkəs, Yaxası mürəssə, çatq
Bax: zərbab.
Zər və ya güləbətinlə qarışıq parça və bu parçadan tikilmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qıratumun yüzüdür saf, Müxənnətdən çəkmənəm xaf, Köynək məx
Bax: şəst. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
1. Sarı; sarılıq. 2. Sarıköynək quşunun məhəlli adı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Beş gün bu fani dünyada Bənzim zərd oldu, zərd oldu, Gördüm bir qan
fars. zər – qızıl + əfşan (fəşan) – səpən, saçan Zərlə işlənmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yalvardım, yaxardım, başını basdım, Zərəfşan qalxana uz
1. Qızıl suyu ilə vurulmuş naxışı olan. 2. Zərli, bəzəkli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İki ləkə bir məclisə varanda, O məclisin halı pərişan olu
Əsl mənası zərdüşti (kafir, dinsiz) olub, canlı dildə zındıq oğlu şəklində təhqir mənasında işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəlli Əhmədəm, əsli
Bəzəkli, zinətli; yaraşıqlı, qəşəng, gözəl, göyçək. Alışan külk geysən, ziba mintənə, Qızılgüllər ağ buxağa düzsənə
Quş ifrazatı, quş peyini. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir şey yoxdur. Yüklənin, sürün gedək. Qaraquş idi
Atın dal tərəfindən belinə çəkilən ip, toqqa, örkən. Şah İsmayıl atasından bu sözü eşidib barigahdan çıxdı
Atın dal tərəfindən belinə çəkilən ip, örkən, toqqa. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə ki paltarlarını alıb geyindi, yaraqlarını qurşandı, atın ziltən
Qış, qış fəsli. Rus dilində zima sözü ilə yaxınlığı hər iki dilin Hind-Avropa dil ailəsinə aid olması ilə bağlıdır
Qış, qış fəsli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qeyd: Rus dilində зима sözü ilə yaxınlığı hər iki dilin Hind-Avropa dil ailəsinə aid olması ilə bağlıdır
Həbsxana, qazamat (keçmişdə adətən, yerin altında olurdu). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xəlil paşa hökm elədi, üçünün də ayağına kündə vurub, zindana
Diri, canlı. Heydər bəyəm, nə mürdəyəm, nə zində, Heç bilmirəm nə məzhəbdə, nə dində; Atam, anam məni görsə bu gündə Heç xəbər almazlar haralı canım
Həyatım. Şahzadə Rəna xanımı bağrına basdı, ağlaya-ağlaya dedi: – Zindəganım, bu nə işdir tutmusan? Özünə rəhmin gəlmirdi, bəs mənə niyə rəhmin gəlməd
Həyatım. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Həyat, yaşayış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nə qədər ki Koroğlunun səsi kəsilməyib, dünya üzündə zindənganlıq bizə haram olacaq
Həyat, yaşayış, məişət, dolanacaq, dirilik.
1. Diri, canlı. 2. Həyat, yaşayış, məişət, dolanacaq, dirilik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)