Dialektlərdə çox işlənir, “ana” anlamını əks etdirir. Həvva sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov
1. Ərəbcə əbəd (əbədi) sözünün cəmidir, “həmişəlik” deməkdir. 2. Farsca isə “şən” mənasını verir, abadan sözü ilə qohumdur
Ərəbcə “əcdad”deməkdir.
Ərəbcə “qaşqabaqlı” deməkdir.
Məhəmmədəli qəlibi üzrə imam Əlinin və onun oğlu Həzrət Abbasın adlarının birləşməsindən əmələ gəlib
I Şah Abbasın (1587-1620) adı ilə bağlı yaranmış sözdür. Gümüş sikkə olub, bizdə 20 qəpik dəyərində son vaxtlara qədər işlədilirdi, amma gümüş deyildi
Ərəb sözüdür, çox mənası var, ən çox “dərviş”, “dilənçi”, “müqəddəs”, “qul” mənalarında işlədilir. Sözün “müqəddəs” mənası bədil (əvəzlənmə) kəlməsi i
Ərəbcə “qul” deməkdir. Abdi kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ab farsca “su” deməkdir, duğ isə “qatıq”. Qatıqla suyu qarışdırıb atlayaraq alınan ayrana abduğ deyirlər
Ərəbcə “tək olanın (Allahın) qulu” deməkdir (əhəd “tək” deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “Allahın (əzimin, böyük olanın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “tərifə layiq olanın (Allahın) qulu” deməkdir. “Abdul” qula deyirlər, həmd isə Əhməd, Məhəmməd kimi sözlərlə qohumdur, “tərifəlaiq” deməkdir
Ərəbcə “xaliqin (xəlq edənin, yaradanın, Allahın) qulu” deməkdir.
Ərəbcə “səxavət sahibinin (Allahın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qədim yəhudi dilində “meh” (sübh yeli) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars sözüdür (əsli abgərdən), “çömçə” deməkdir. Ab “su”, gərdan isə “gəzən”, “dolanan”, “hərəkət edən” deməkdir
Farsca ab (su) və güşt (ət) sözlərindən düzəlib, “ət suyu” (bozbaş) deməkdir.
“Dirilik (həyat) suyu” deməkdir. Ab farscadır, həyat isə ərəbcə. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars sözüdür, ab “su”dur, -ı şəkilçisi (farsca -i şəkilçısi: ab -i) ondan sifət əmələ gətirib: “su rəngində olan” deməkdir
(Əsli: abru) fars mənşəlidir, ab “su” deməkdir, ru isə “üz”; və onun 2 yozumu ola bilər: 1. “Üzünün suyunu ətəyinə axıtmaq”
Hərfi mənası “aprel suyu” deməkdir. Ab “su”dur (farsca), neysan isə uryanicə aprel ayının adıdır (bizə fars dilindən keçib)
Ərəb mənşəlidir, “ibadət edən”, “Allah qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, əbədi sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
yun. a – inkar şəkilçisi + yun. bios – həyat
yun. abyssos – dibsiz
Fars mənşəlidir, ab “su”, qora isə “kal üzüm” deməkdir (kal “üzüm suyu”, yəni “turş şirə” anlamını verir
lat. ablatio – dağılma, azalma
Latın sözüdür, “qədimdən sakin olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
lat. abrasio – qaşıyaraq təmizləmə
Ərəbcə tel (qızıl), farsca ab (su) sözlərindən əmələ gəlib, “parlaq” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov
Dilimizdə həm feil (acmaq), həm də ad (ac adam) kimi işlədilir. Aş (xörək) sözü zəminində yaranıb. Mənası “aş (xörək, yemək) istəmək”, “aş arzulamaq”
Birinci komponenti olan aş (acmaq, yəni “aş istəmək” demək olub) kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. İkinci hissə isə yalın (lüt, olmayan, çılpaq) sözü il
Sözün əsli aşgözdür. Elə ac sözü də aş kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Acgöz (aşgöz) yeməkdən doymayana, həmişə yem (aş) arxasına boylanana deyirlər
Acıq kəlməsi ilə eyni kökə malikdir. Acı “turş” demək olub (indi məna bir qədər dəyişib), acıq isə “hirs” anlamında işlədilir
Radlovda “turş” anlamında açıqlanıb. Ayran sözü də bununla bağlıdır.
“Yaram acışıb” deyirik, acışmaq kəlməsinin mənası rus dilində “обостряться, печалиться” kimi verilib
Açıq sözünün bir mənası “aydın” (ясно) demək olub (açıq hava və s.). Açıb-ağartmaq kəlməsi mənbələrdə açıq-adırlıq kimi qeydə alınıb
İlk baxışda 2-ci söz “ay işığı” kimi başa düşülür, amma sözün əsli açıq-adırt olub (“ayırmaq, analiz, çözələmək” mənalarını əks etdirib)
Mənbələrdə aç-ğın-ca kimi verilib. Kök (aç) feildir, aç-ğın sifətdir, sifətin üzərinə -ca qoşması artırılıb
Sinonimi yazmaq feili olub. M.Kaşğaridə “Ər dügün yazdı” cümləsi “kişi düyünü açdı” mənasında işlədilib
Niyə doğum günü yox, ad günü? Türk aləmində kişi igidlik göstərdikdən, yəni doğum günündən çox sonra ona ad verilirmiş
Bu sözün sinonimi ara kəlməsidir (Adalar dənizi ilə yanaşı, Aralıq dənizi də işlədilir). Zənn edirəm ki, hər iki söz eyni olub, sonra mənalarında müəy
Ada feilimiz olub və 2 mənada işlədilib: 1. Ad vermək. 2. Ad eləmək. Adaxlı 2-ci məna ilə bağlıdır, “oğlanla qızı bir-birinə ad eləmək” (nişanlamaq)
Törəmə kökü ada(maq) feilidir, addım sözü ilə eyni kökə malikdir. İlk kök ay (getmək) kəlməsidir, y və d əvəzlənməsi təbii haldır (quyu əvəzinə, quduq
Türkmən dilində ad-a-maq feili “ad eləmək”, “niyyət eləmək” anlamında işlədilir. Adaq ismi həmin feildən düzəlib və “ad eləmək” mənasını əks etdirir
Bax: adəm.
Adam sözü “Adəm” deməkdir, -yana isə farsca -anə (-yanə) şəkilçisinin dəyişmiş formasıdır (şairanə..
lat. adaptatio – uyğunlaşma
Bu söz ad və daş hissələrindən ibarətdir; daş hissəsi əş kimi olub, “birgəlik, oxşarlıq” bildirib. Adaş “adı bir olan” deməkdir
Qədimdə bizim “və” mənasında (bu, ərəbcədir) işlədilən ma bağlayıcımız olub. Adbaad sözündəki ba həmin ma-nın dəyişmiş formasıdır (az-maz sözündə özün