“Dairələnmək”dən f.is
f. Dairə kimi olmaq, dairəvi olmaq, dairə şəkli almaq, dəyirmi olmaq; girdələnmək. Günəş dairələnib yerindən çıxır, üfüq mis rəngi alır
sif. Dairə kimi, dairəyə oxşar, dairə şəkilli
sif. [ər.] Dairə şəklində olan; dəyirmi, girdə. Mehmanxanada ilk nəzərə dəyən birinci mərtəbədəki böyük dairəvi dəhlizin bir neçə yerdən şırım-şırım s
is. Dairəvi şeyin halı; dəyirmilik, girdəlik
is. məh. 1. Dəridən tikilmiş hündür papaq. Şiraslan … daqqa divan papağını başına qoydu, üfürülüb evdən çıxdı
sif. dan. Qarnı daqqa kimi qabağa çıxmış (adam); yekəqarın
is. şair. Ağacın ilk şaxəsi, böyük budağı; ümumiyyətlə, budaq. Yanağı laləsən, qaməti dalsan; Ağzı şəkər, dili-dodağı balsan
sif. [ər.] Ərəb əlifbasındakı u (“d”) hərfinin adı. // məc. Həmin hərf kimi əyri, bükülü, bükülmüş (adətən klassiklərdə və aşıqların dilində)
is. 1. Bədənin boyundan tutmuş omba sümüyünə qədər olan arxa hissəsi; kürək. Küçə ilə bir hambal, bir tay dalında keçir
zərf Dallarını dallarına çevirərək. □ Dal-dala vermək – bir-birinə arxalanmaq, bir-birinə kömək etmək
zərf Dal tərəfi qabağa çevrilmiş halda, bir-birinin ardınca. Arxada isə, … bir-biri ilə yanaşı yox, bir-birindən dalqabaq, birinci və ikinci dağcığaz
is. məh. Dəvə, at və bəzi başqa heyvanlarda oyanan cinsi əlaqə həvəsi. Atların dalab vaxtı. Dalaba durmaq (gəlmək)
is. anat. Qarın boşluğunun sol tərəfində olub qan kürəcikləri hazırlayan və bu proseslə bağlı başqa mürəkkəb vəzifələr görən bədən üzvü
“Dalamaq”dan f.is
f. 1. Ətə toxunub gicitmək, yandırmaq. Gicitkən əlimi daladı. Yun corab ayağımı dalayır. – Atanın üzündəki neştər kimi tüklər balacanın üzünü daladığı
is. 1. Küçə qapısından həyətə gedən üstüörtülü və ya açıq yol. [Hacı Fərəc:] Bundan sonra dalanın qapısı həmişə gərək bağlı ola… N
is. Evin həyətinə baxan; həyəti, küçəni süpürən xidmətçi, süpürgəçi. O günün sabahı dalandarı yanıma çağırıb, gördüyüm qadın barəsində məlumat istədim
is. Dalandarın işi, vəzifəsi. Dalandarlıq etmək. – Həyətlərində neçə ildən bəri dalandarlıq edən bu kişinin ona xeyli yaxşılığı dəymişdi
“Dalanmaq”dan f.is
“Dalamaq”dan məch. Ətim dalandı
“Dalaşdırılmaq”dan f.is
məch. Bir-biri ilə vuruşdurulmaq, aralarına dava salınmaq
“Dalaşdırmaq”dan f.is
f. Vuruşdurmaq, vuruşmalarına səbəb olmaq. Uşaqları dalaşdırmaq
sif. Dalaşmağı, savaşmağı çox sevən, daim dalaşan, boğuşan; çox davakar. Dalaşqan uşaq. – Mahmud uşaqlıq dövründə olduğu kimi daha nadinc və dalaşqan
is. Dalaşqan adamın xasiyyəti; savaşqanlıq, davakarlıq, boğuşqanlıq
“Dalaşmaq”dan f.is. Xanpəri ilə Mədədin dalaşma hadisəsi Gülşənin ürəyini bərk əzdi. Ə.Vəliyev
qarş. Savaşmaq, vuruşmaq, dava eləmək. Uşaqlar dalaşırlar. // Küsüşmək, sözləşmək, söyüşmək, bir-birinə ağır sözlər demək
is. Xanəndələrin oxumağa başlarkən əvvəlcə giriş kimi söylədikləri söz
[monq.] Tibetdə dini və dünyəvi hakim; Tibet-monqol buddistlərinin baş ruhanisi
f.sif. Ətə dəyəndə yandıran, gicişdirən. Dalayan ot
sif. Dalayan
zərf Bir-birinin dalınca, birbirinin ardınca; ardıcıl, peydərpey. Dalbadal axışıb gəlmək. Dalbadal papiros çəkmək
1. sif. Sığınmağa və ya gizlənməyə yarayan. Dalda yer. Dalda divar. – Kosa boşalmış küçənin dalda yeri ilə yeriyib at tövlələrinin yanına çatdı
is. Xəlvət, gözə görünməyən yer, göz qabağında olmayan yer. Dalda-bucaqda gizlənən və keçmişin xəyalı ilə yaşayanları kəskin tənqid atəşinə tuturdu
“Daldalamaq”dan f.is
f. Bir şeyin dalına çəkmək, gizlətmək. [Dursun:] Evə getməyin. Gəlin, mən sizi daldalaram. C.Cabbarlı
is. Daldalanmağa yarar yer, dalda yer, sığınacaq; bir şeydən qorunmaq üçün yer. Nəriman hər şeydən əvvəl özünə daldalanacaq axtarırdı
“Daldalandırmaq”dan f.is
f. Dalda yerdə sığındırmaq, dalda yerə çəkmək; himayə etmək
“Daldalanmaq”dan f.is
f. 1. Dalda bir yerə sığınmaq, çəkilmək, pənah aparmaq. Sitarənin daldalanmağa bir yeri yox idi, atası evinə də getməyə qorxurdu
sif. Daldalanmağa yarayan, sığınmağa yarayan. Kənddən iki verst uzaqdakı qamışlıq daldalanmalı yer idi
“Daldalatmaq”dan f.is
f. Daldada sığındırmaq, dalda yerə çəkmək
sif. Qoruyan, sığındıran, saxlayan, himayə edən, daldalanmağa yarayan. Yağışdan daldalayıcı çardaq
zərf Üzünü dala çevirmədən, dala doğru. Daldalı getmək. – Pişik miyovuldaya-miyovuldaya uşağın dalicə daldalı hərəkət edirdi
1. bax daldalanmalı. 2. is. Dalda yer; dalda. Daldalıqda oturub günəşin batmasını gözlədik
zərf 1. Dal tərəfdən, arxa tərəfdən, arxadan. Daldan atılan daş topuğa dəyər. (Məsəl). Cəftəylə bağladı daldan qapını; Bucaqdan götürdü nöyütqabını