“Savadlandırmaq”dan f.is
f. Oxumaq və yazmaq öyrətmək, oxu-yazı öyrətmək. Savadsızları savadlandırmaq. – [İkinci qadın:] …Savad kursları açıb tamam savadsız qadınları savadlan
“Savadlanmaq”dan f.is. Köhnə ərəb əlifbasının çətinliyi geniş xalq kütləsinin savadlanmasına imkan vermirdi
f. Yazmaq və oxumaq öyrənmək. [Almaz Yaxşıya:] Əlində qazancın olar. Azad olarsan, adam olarsan, savadlanarsan
sif. Yazıb-oxumağı bacaran. Biçarə tacir məktubu əl-əl gəzdirib, heç bir kəs oxuya bilməyib, Gəncədə də ki savadlı molla tapmaq mümkün deyildir
sif. Üstünə qara naxışlar çəkilmiş, savad vurulmuş gümüş şeylər haqqında
is. Savadı olma, yazıboxumağı bacarma
sif. 1. Savadı olmayan, yazıboxumaq bilməyən. İndi ölkəmizdə savadsız adam çətin tapılar. – [İkinci qadın:] …Savadsız qadınlar üçün savad kursları açı
is. 1. Savadsız olma, yazıboxumağı bacarmama; avamlıq, cəhalət. [Mehribanın] nöqsanı yalnız savadsızlığı idi
[isp.] Tropik və subtropik zonalarda ot örtükləri
is. k.t. Vaxtından gec əkilən taxıl. Onlar elə düşünürdülər ki, “Böyük düz” [qonşu kolxoza] verilməzsə, pambıq üçün də torpaq bəs edər, savar səpilən
is. 1. Müharibə, döyüş, vuruşma, dava. Uzun sürdü qanlı savaş, xalqı ağır günlər aldı. A.Şaiq. Ən qanlı savaşlarda qorxu bilməyən… Qazan xan röyadan ç
“Savaşdırmaq”dan f.is
icb. Bir-birinin üzərinə salışdırmaq, aralarına dava salmaq; vuruşdurmaq
sif. Dalaşqan, davakar, savaşmağı, dalaşmağı, dava salmağı sevən. Savaşqan uşaq
is. Savaşmağı, dava salmağı xoşlayan adamın xasiyyəti
“Savaşmaq”dan f.is. Savaş, dava-dalaş. Savaşma daha da böyüyəcəkdi. S.Vəliyev
f. Dalaşmaq, vuruşmaq, söyüşmək, küsüşmək. Dost dost ilə əbəs yerə savaşmaz; Sevənin sevəndən könlü bulaşmaz
qoş. Başqa, qeyri. Səndən savayı adamım yoxdur. Evdə uşaqdan savay adam yox idi. – Təsvir etdiyimiz Mirzə Mustafanın göstərdiyimiz sifətlərdən savayı
is. Dənizdə, göldə, çayda gəmilər üçün təhlükəli olan dayaz yer. Gəmi saya oturdu. – Çıxır gəmi karvanları neçə dəryaya; Gedir böyük bir qürurla, otur
is. 1. Ədəd, rəqəm. Sayı yadda saxlamaq. Sayı öyrənmək. 2. Miqdar, kəmiyyət. [Həsən ağa:] Şükürlər olsun, gəldikcə ziyalılarımızın sayı artır, onları
sif. Seçilən, müəyyən üstünlüyü olan; seçmə. Koroğlu həmişə yazıqyuzuğun, əlindən iş gəlməyən adamların dalınca ya özü gedər, ya da dəlilərin sayseçmə
sif. 1. Bir rəngdə olan, birrəngli. Saya parça. Saya gülməxmər. // Bu parçadan tikilmiş. Saya paltar
is. ədəb. Qoyun, quzu və keçi haqqında mahnı qoşan və oxuyan adam. Sayaçı mahnıları. Sayaçı sözü. – Saya-saya sayadan; Yun gəlir qayadan; Sayaçıya pay
bax səyyad. Sayadam, duraram mən; Boynumu buraram mən; Harda bir tərlan görsəm; Ona tor quraram mən. (Bayatı)
qoş. Sözə qoşularaq, onun ifadə etdiyi şeyə oxşarlığı bildirir: …kimi, …tək, …bənzər, …oxşar. İlan sayağı qıvrılıb
zərf Bənzərlik bildirir: cür, kimi, tərzdə, vəziyyətdə, qaydada. Paltarlarının hamısını usta Ağabala topladı, dolma bükülü sayaq bir fitəyə büküb qoyd
bax sayıq 2-ci mənada. [Halaypozan] özü də elə sayaq yatardı ki, lap sərçə kimi. “Koroğlu”. Çadırlar uyqudadır, atanlar orda sayaq; Gəray bəyin yanınd
“Sayaqlamaq”dan f.is
bax sayıqlamaq. Oğlan oyuna bir mərtəbədə aludə olmuşdu ki, gecə vaqiədə də oyundan sayaqlayırdı. Ə.Haqverdiyev
“Sayalanmaq”dan f.is
f. məh. Sağalmaq Yara sayalanıb. – Nəzakət vaxtında, xublar çağında; Baxdım, yar yarası sayalanıbdı. “Qurbani”
zərf Say etibarilə, sayına görə; miqdarca, miqdarına görə. Sayca çox. Sayca az dəstə. – [Döyüşçülər] kəndin sayca az və meşəyə qaçmış olan camaatını g
“Saydırmaq”dan f.is
icb. 1. Saymağa, hesablamağa məcbur etmək, sayma işi gördürmək. Pulları təzədən saydırmaq. 2. məc. Saymağa, hörmət etməyə, hesablaşmağa vadar etmək
is. [fars.] 1. Kölgə. Sən bir ağacsan ki, ömründə heç kəs; Nə sayə görübdür, nə səmər səndən. Q.Zakir
is. [fars.] klas. Üstü yarpaq, şax və s. ilə örtülü yer; çardaq, kölgəlik. Göstərdi bir tərəfdə bir sayəban; “Otur burda, bu yer sənindir” – dedi
is. 1. Bir şeyi hesablamaq üçün xüsusi quruluşlu cihaz, alət. Elektrik (qaz) sayğacı (işlənən elektrikin, suyun, qazın miqdarını hesablayan cihaz)
is. 1. Hörmət, ehtiram, sayma, ehtiram etmə. [Birinci qulam:] Çəkil ordan, nə sayğı bilməz adam. H.Cavid
sif. 1. Başqalarına sayğı göstərən, hörmət edən; sayan. 2. Sayılan, hörmətli, möhtərəm
sif. 1. Ehtiram göstərməyən, hörmət etməyən, hörmət gözləməyən, saymazlıq göstərən, saymaz. [Aydəmir heyrətlə gülərək:] Bu sayğısız adamlara vaqonlard
is. 1. Ehtiramsızlıq, saya almama, saymazlıq. 2. Ehtiyatsızlıq, diqqətsizlik, saymazlıq, laqeydlik, fikir verməmə, aldırmama, vecinə almama
sif. dan. Sakit, durğun, küləksiz. Sayxaş hava
is. dan. Sayxaş havanın vəziyyəti; sakitlik, durğunluq
“Sayxaşmaq”dan f.is
f. məh. Sayxaş olmaq, sakitləşmək. Hava sayxaşdı. ◊ Ara sayxaşmaq – bax ara
bax hesablayıcı 1-ci mənada
sif. və zərf 1. Öz işində, hərəkətində ehtiyatlı, gözüaçıq, ayıq, oyanıq olan, sərvaxt. Sayıq adam. – Hər cəbhədə ayıq, sayıq; Əsgər kimi durmalıyıq
1. “Sayıqlamaq”dan f.is. 2. Huşunu itirmiş xəstənin, yaxud yuxuda olan adamın ağzından çıxan rabitəsiz, mənasız sözlər