Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • RİHLƏ

    Hədis axtaran insanların çıxdıqları səyahətlərə verilən addır.

    Tam oxu »
  • RİZA

    Razı olmaq, bəyənmək, icazə vermək. Riza təsəvvüf məqamlarından ən üstün olanıdır. Riza iki cür olur

    Tam oxu »
  • ROMANTİZM

    \ – mədəniyyətin ən müxtəlif sahələrini əhatə etmiş ideya hərəkatı və bədii hərəkat;XIX əsrin əvvəllərində klassisizmi əvəz etmişdir

    Tam oxu »
  • RUH

    \ – bədəni daima canlı qılan, ona həyat verən, yaşadan, lakin maddi olmayan varlıq. Dini fəlsəfədə ruh ölümsüz və insanın əbədi həyatını təmin edən

    Tam oxu »
  • RUH

    \ – Kainatın qanunu. Xüsusilə də stoa fəlsəfəsində kainat, əqli, kainat ruhu, təsir edən canlılıq verən, forma verən, canlandıran ideya

    Tam oxu »
  • SABİT

    fikir \ – şüurun taxılıb qaldığı, xilas ola bilmədiyi və düzəldə bilmədiyi yalnış bir sistem.

    Tam oxu »
  • SAF

    \ – içinə, daxilinə qərib başqa heç bir şey qarışmayan, ari. Tətbiq etməklə əlaqəsi olmayan elmlər. Saf intuisiya \ isə Kantın fəlsəfəyə gətirdiyi bir

    Tam oxu »
  • SAHƏ

    \ – Məkanın ölçülərini ifadə edən xarakteris-tikalardan biri.

    Tam oxu »
  • SAXTALAŞDIRMA

    Nəzəri müddəaların \ təcrübə nəticəsində alınmış emprik dəlillərə tutuşdurulması yolu ilə təkzib edilmələri vasitəsilə onların həqiqi-liyinin yoxlan

    Tam oxu »
  • SANSÜALİZM

    \ – Duyumculuk: Sahib olduğu-muz bütün məluatların əslində bir duyğunun nəticəsi olduğunu, ağıl qanunlarının və fikirlərinin duyğularla əldə edildiy

    Tam oxu »
  • SAY

    \ – bir çoxluğun bir qrupla təyini. Saymaq zamanla əlaqədar bir hadisədir, halbuki sayın özü heç bir xarakterik təyinatı olmadığı halda zaman təyinin

    Tam oxu »
  • SEMANTİKA

    \ Dilçilikdə işlənən termindir. Sözün, ifadənin, qrammatik formanın mənası. Semiotikanın bölməsi.

    Tam oxu »
  • SEMİOTİKA

    \ – bildirmək, xəbər ver-mək məqsədilə istifadə edilən hər növ işarə sistemini və fəaliyyət prosesini tədqiq edən elm

    Tam oxu »
  • SENSUALİZM

    \ – Bütün məlumatların sadəcə hisslərdən qaynaqlandığını, duyğu qavramalarına əsaslandığını irəli sürən təlim

    Tam oxu »
  • SENTİMENTAL

    \ – duyğuların və hisslərin ağır gəlməsi, həddindən artıq bir formada insana təsir etməsi halı.

    Tam oxu »
  • SENTİMENTALİZM

    \.

    Tam oxu »
  • SEPTİSİZİM

    \ – Şüphecilik: Həqiqətin yoxluğu-nu, ağlın qəti bir məlumatı əldə edə bilməyəcəyini, həqiqətin tapılsa belə tam və davamlı bir şübhə içində qalınac

    Tam oxu »
  • SEVGİ

    \ – ümumi olaraq xoşagələn bir şeyə münasibət, ehtirasa qədər vara bilən bur ruh vəziyyəti. Fərqli növləri vardır: qarşı cinsə duyulan sevgi, uşağa-

    Tam oxu »
  • SƏBƏB

    \ - həqiqi səbəb, bir hadisənin ortaya çıxmasında qaynaqlandığı şey, nəyəsə təsir edən, onu əmələ gətirən şey

    Tam oxu »
  • SƏBƏBİYYƏT

    \ –biri \ digərinin \ şərti olan hadisələrin zəruri genetik əlaqəsini ifadə edən fəlsəfi kateqoriya.

    Tam oxu »
  • SƏBƏBİYYƏT

    \ –biri \ digərinin \ şərti olan hadisələrin zəruri genetik əlaqəsiniifadə edən fəlsəfi kateqoriya.

    Tam oxu »
  • SƏBƏBİYYƏT

    \ – səbəblə təsir arasındakı əlaqə. Bu baxışa görə hər hadisənin bir səbəbi vardır ki, bu da səbəbiyyət məsələsidir

    Tam oxu »
  • SƏHİH

    \ – sözün anlatmaq istəyilənə tam qarşılıq olması, tam uyğun düşməsi forması. Ölçünün ölçülənə çox az da olsa bir bölgü aparmadan birəbir uyğun

    Tam oxu »
  • SƏHV

    Səhv halı səkr halının ziddidir. Mənəvi sərxoşluq halından uzaq olmaq, yaxud belə bir sərxoşluğa düşmədən daima ayıq olmaq, təmkin və şüurlu olmaq

    Tam oxu »
  • SƏKR

    mənəvi sərxoşluq halıdır. Mənəvi ayıqlıq və ağıllılıq halı olan səhv halından fərqli olaraq səkr halında sufidə müvəqqəti olaraq özündən keçmə halı

    Tam oxu »
  • SƏMA

    eşitmək, dinləmək deməkdir təsəvvüf terminlərindən biri olan səma şer və ilahilərə qulaq asmaq surəti ilə vəcdə gələrək bəzi hərəkətlər etmək, rəqs e

    Tam oxu »
  • SƏMA

    hədis elmində müəllimin, yaxud təriqət başçısı olan şeyxin öz müridlərinə hədis öyərtdiyi zaman, hədisləri öz yad-daşından, yaxud yazılı bir mənbədə

    Tam oxu »
  • SƏNƏT

    \ - yun. Tekhne ilə eyni mənalı yunan dilində tekhne kəlməsi, məqsədi bir şey ortaya qoyma olan, yaratma olan, doğru bir plana görə istiqamətləndirilm

    Tam oxu »
  • SƏNƏT

    fəlsəfəsi \ – sənəti, sənət incilərini və mənasını fəlsəfi yöndən problem kimi qarşısına qoyan fəlsəfi təlim

    Tam oxu »
  • SXOLASTİKA

    \ – iman ilə elmi, kilsə təlimi ilə Aristotel fəlsəfəsini bir-birinə uyğun formada birləşdirməyə çalışan orta əsrlər fəlsəfəsi

    Tam oxu »
  • SIÇRAYIŞ

    predmetin və ya hadisənin əsaslı keyfiyyət dəyişməsi, kəmiyyət dəyişmələrinin nəticəsində köhnə keyfiy-yətin yeni keyfiyyətə çevrilməsi \

    Tam oxu »
  • SİENTİZM

    = sayəntizm \ – elmlə bağlı olan dünyagörüşü yaxud da elmi düşüncənin təktərəfli dəyərləndirilməsinə deyilir

    Tam oxu »
  • SİLLOGİSTİKA

    sillogistik əqli nəticə haqqında təlim. Aristotel tərəfindən formulə edilmiş tarixən birinci məntiqi de-duksiya sistemidir

    Tam oxu »
  • SİLLOGİZM

    \ ortaq bir terminlə bir-birinə bağlanan iki prinsipdən \ çıxarılan nəticə. Verilmiş iki təklifdən bu təkliflərin ehtiva etdiyini daxilində mövcud ola

    Tam oxu »
  • SİMPATİYA

    \. 1. Birgə hiss etmə, nəyisə birgə yaşama, kiminsə hisslərini paylaşmaq; 2. Kiminsə kiməsə özündə birbaşa, vasitəsiz olaraq bir təmayül hiss etməsi

    Tam oxu »
  • SİMVOL

    \ – hər hansı bir insan təbəqəsinin uzlaşma yolu ilə özünə müəyyən bir məna verdiyi işarə. Yaxud da bir şeyi göstərən, bir mənanı bir düşüncəni mu

    Tam oxu »
  • SİMVOLİK

    \ – bir simvol ilə dilə gətirilən, simvollarla istifadə edən yaxud simvollar qoyan. Simvolika \ – simvolların istifadə edilməsi, işarələr elmi

    Tam oxu »
  • SİNİF

    \ – müəy-yən müştərək əlamətləri olan tək-tək obyektlərin daxil olduğu.

    Tam oxu »
  • SİNİFLƏNDİRMƏ

    \ – mövzuları və anlamları nizamlı olaraq təsnif etmə və sıraya düzmə. Dilimizdə daha çox təsnifat sözü işlədilir

    Tam oxu »
  • SİNİFLƏR

    \ – tarixən müəyyən ictimai istehsal siste-mində tutduqları mövqeyə görə, istehsal vasitələrinə olan \ münasibət-lərinə görə, ictimai əməyin təşkili

    Tam oxu »
  • SİNTETİK

    \ – təklif-lərin \ həqiqiliyinin müəyyənləşdirilməsinin müxtə-lif üsullarını ifadə edən anlayışlar

    Tam oxu »
  • SİNTEZ

    \. Nələrisə bir yerə cəm edib toplama, birləşdirmə, bir araya gətirmə. Müəyyən prinsiplərdən qaynaqlanaraq onların məntiqi nəticəsi olaraq digər prin

    Tam oxu »
  • SİNTOİZM

    \ - ibtidai icma quruluşunda Yaponiyada meydana gəlmiş və öz inkişafında xeyli dəyişikliklərə uğramış din

    Tam oxu »
  • SİRR

    \ – hisslərin xaricində olan, əqlin təbii seyrinı tabe olmayan, varlığı və özü bizə qapalı olan, gizli-saxlı olan şey

    Tam oxu »
  • SİSTEM

    \ – öz aralarında müəyyən münasibətdə və əlaqədə olan, müəyyən bütövlük, vəhdət əmələ gətirən ünsürlərin məcmusu yaxud öz daxilinə qapalı, sist

    Tam oxu »
  • SİVİLİZASİYA

    \ – barbarlıq halından çıxıb ənənələrə bağlı olaraq müəyyən bir yurd daxilində yaşamaq. Böyük bir cəmiyyətin bütün fəsillərində müştərək olan, di

    Tam oxu »
  • SİVİLİZASİYA

    \ – cəmiyyətin maddi və mənəvi nailiyyətlərinin məcmusu.

    Tam oxu »
  • SİYASƏT

    Siyasət‖ termini ilk dəfə qədim yunan mütə-fəkkiri Aristotel istifadə etmişdir. O, bu termini dövləti idarə etmək sənəti kimi müəyyən edirdi

    Tam oxu »
  • SİYASƏT

    \ –siniflər, millətlər və digər sosial qruplar arasındakı münasibətlərlə bağlı, əsas məqsədi dövlət hakimiyyəti-nin ələ keçirilməsindən, əldə saxlanı

    Tam oxu »
  • SKEPTİSİZM

    \ – dəqiq bir vəziyyətdə olmamaq, qərar verməmək, qərarsız davranmaq.

    Tam oxu »