İŞARƏ

İşarə — Dildə müəyyən mənanın ifadəçisi, göstəricisi, semiotikanın əsas məfhumu. Dilçilikdə işarə olunanla işarə edən arasında kauzal əlaqəni bildirən siqnal və ya əlamət. Məsələn, dərinin sarı rəng olması müəyyən xəstəliyin simptomu ola bilər. Ancaq "sarı" rənglər spektrində konkret bir rəngin adıdır. F. de Sössür dili işarələr sistemi kimi götürür və onun aşağıdakı əlamətlərini müəyyən edir: a) ikitərəflilik. İşarə bir tərəfdən səsi və ya qrafik reallaşan (işarələyən), o biri tərəfdən isə ideyanı, cismin konsepsiyasını bildirir (işarələnən). Məlumdur ki, Ç. Pirs (1839–1914) işarənin güclü tərəfindən çıxış edirdi; işarənin substansiyası, işarələnən və danışan; b) ixtiyarilik. İşarələyənlə işarələnən arasındakı əlaqə şərti olsà da, ixtiyaridir, çünki onlar arasında əlaqənin heç bir motivi yoxdur; c) xəttilik. Mənaca dərk edilən hər bir işarə müəyyən zaman daxilində baş verir. İşarə nəzəriyyəsində üç, bəzən isə dörd aspekt fərqləndirilir: sintaktik aspekt işarələr arasındakı əlaqəni öyrənir (sintaksis), semantik aspekt işarə ilə onun ifadə etdiyi məna arasındakı əlaqəni (semantika), praqmatik aspekt işarə ilə onun spesifik tətbiqi məqam arasındakı əlaqəni (praqmatika) və nəhayət, siqmatik aspekt (işarə ilə xarici aləm arasındakı əlaqəni öyrənir) (siqmatika).

Tipoqrafik xəncər – † simvolu. "Mətbəə xaçı", "obelisk", "ölü işarə" də adlandırırlar. Bəzən haşiyəni (səhifənin aşağısında xətt altında yazılan mətni, qeydi, izahatı) göstərmək üçün istifadə olunur. Azərbaycan mətbəəçiliyində, praktik olaraq, işlədilmir, "qoşa xaç"dan isə, ümumiyyətlə, istifadə olunmur. Bəzi nəşrlərdə onunla ölüm tarixini göstərirlər, doğum tarixi isə ulduz (*) işarəsi ilə qeyd olunur. Avropa mətbəəçiliyində "xəncər"dən əsasən ikinci haşiyə işarəsi (* ulduzdan sonra), "qoşa xaç"dan isə üçüncü haşiyə işarəsi (* ulduz və † xəncərdən sonra) kimi istifadə olunur. Linqvistikada və bəzən etnoqrafiyada ölmüş dilləri və yox olmuş xalqları göstərmək üçün bu işarədən istifadə olunur. Mötərizədə xəncər (†) isə, demək olar ki, ölmüş dilləri və ya yox olmuş xalqları göstərir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

Beynəlxalq dəniz işarə bayraqları — 1857-ci ildən tətbiq olunmağa başlanılmışdır. Bu işarələr donamada gəmilərarası məlumat ötürməyə xidmət edirdi. 1887-ci ilə qədər "Ticarət gəmiləri üçün işarə kodlarının sistemi". İlkin işarə qövsü 18 bayraqcıqdan ibarət olmuşdur. 1 yanvar 1901-ci ildən bütün dəniz ölkələri bu işarə tağını qəbul etmişdirlər. 1931-ci ildə 8 ölkənin nümayəndəsi olan beynəlxalq komissiya işarələr tağını təkmilləşdirmişdirlər.

@ işarəsi — elektron poçt simvolu @ işarəsi xüsusi işarə olub, əsasən elektron ünvanlarda istifadə edilir. Kompüter və İnternet istifadə edən hər kəs "@" işarəsini bir şəkildə istifadə edir. “@” işarəsini koreyalılar “ilbiz”, ruslar, ukraynalılar, moldavanlar “sobaçka” (balaca it), , türklər “qızılgül”, finlandiyalılar “yatmış pişik”, macarlar “qurd”, çinlilər “siçan balası” və s. kimi adlandırırlar. Çində "@" heroqlifi həm də "ay ta" kimi oxunur və mənası "onu sev" deməkdir. == @ işarəsinin tarixi == @ işarəsinin məlum olan ilk istifadəsinə 4 may 1536-cı ildə Francesco Lapi adlı florensiyalı bir tacirin yazdığı bir məktubda rast gəlinmişdir. Lapi yazdığı məktubunda İspaniyadakı şərab qiymətlərindən bəhs edərkən @ işarəsini istifadə etmişdi. O zamanlarda, bir çəlləyin 1/13 hissəsinə uyğun gələn, ticarət ölçü vahidi olaraq istifadə edilən @, daha sonra texnologiyalara da daxil oldu. Zaman üçün istifadəsi dəyişən işarə bir müddət sonra müəyyən bir məhsulun vahid qiymətini ifadə etmək üçün istifadə edilməyə başlandı. Yəni insanlar artıq "dənəsi 5 manatdan 10 məhsul" kimi bir tərif istifadə etmək yerinə "10 məhsul @ 5 manat" deməyə başladılar.

Azərbaycan işarə dili — ( Azərbaycan jest dili, həmçinin qısaldılmış AzJD ) öz lüğət və qrammatikasına malik milli dil sistemidir , Azərbaycanda yaşayan kar və eşitmə qabiliyyəti zəif insanların ünsiyyəti üçün rus işarə dili ilə yanaşı istifadə olunur . Azərbaycan işarə dilinin qrammatikası Azərbaycan şifahi dilinin qrammatikasından çox fərqlidir .eşitmə və danışma məhdudiyyəti olan azərbaycandilli şəxslərin fikirlərini ifadə etmək üçün qolların, əllərin və barmaqların eyni zamanda istifadə etməsi. Azərbaycanda təxminən 31.000 eşitmə və danışma məhdudiyyətli insan var. == Təsnifat məsələləri == Azərbaycan işarə dili rus işarə dili ilə bağlıdır və MDB ölkələrinin işarə dilinin güclü təsiri altındadır. Digər işarə dilləri kimi, o, heç bir danışıq dilinin surəti deyil və zəngin jest lüğətinə və mürəkkəb qrammatik quruluşa malikdir; Bundan əlavə, o, təbii, avtonom şəkildə ortaya çıxdı və süni bir dil deyil. [mənbə göstərin] == Sosiolinqvistik məlumat == Azərbaycanda dilin rəsmi statusu və dəstəyi yoxdur, nəticədə bu ölkədəki karların informasiya, o cümlədən rəsmi sənədlərlə bağlı məlumat əldə etməsi çətinləşir . Azərbaycanda təxminən 31 min kar olsa da (məlumatlar 2009-cu ilə olan məlumatlardır), əksəriyyəti linqvistik təsnifata görə təcrid olunmuş rus işarə dilindən istifadə edir . Azərbaycan Karlar Cəmiyyəti kar və eşitmə qüsurlu insanların rifahını təmin etmək məqsədilə yaradılmış Ümumdünya Karlar Federasiyasının üzvüdür . Azərbaycanda eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün bir ixtisaslaşdırılmış məktəb və eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün iki ixtisaslaşdırılmış məktəb ( Bakı şəhəri 1 və 3 nömrəli internat məktəbləri ) fəaliyyət göstərir, lakin bu məktəblərdə çalışan müəllimlərin əksəriyyəti işarə ilə danışmır. dillər.

Azərbaycan manatının işarəsi (₼) — Azərbaycanın pul vahidi olan Azərbaycan manatının işarəsidir. İşarə 2006-cı ildə Robert Kalina tərəfindən hazırlanmış və 2013-cü ildə Unikoda əlavə edilmişdir.

"Hollivud" yazısı (ing. Hollywood Sign və ya keçmiş adı ilə ing. Hollywoodland Sign) — ABŞ-nın Kaliforniya ştatında, Santa-Monika dağlarının Maunt-Li zirvəsinin ətəyindəki yazı. Amerikan mədəniyyətinin simvoludur. == Tarixi == Maunt-Li dağının ətəyindəki bu yazı 1923-cü il iyulun 13-də peyda olmuşdur. Həmin vaxt belə yazılmışdır: "HOLLYWOODLAND". Əvvəlcə bu yazının kino ilə heç bir əlaqəsi yox idi. Belə ki, o yeni yaşayış rayonunun reklamı idi. Amma bu reklam dərhal turistləri özünə cəlb etməyə başladı. Yazının ora yerləşdirilməsi sifarişçiyə, "Los-Anceles Tayms"ın naşiri Harri Çandlerə 21 min dollara başa gəlmişdir.

Kopirayt işarəsi (ing. Copyright sözündən) və ya müəllif hüquqları işarəsi — əqli mülkiyyətin göstəricisi. Dairəyə alınmış "C" hərfi ilə təsvir olunmuşdur: ©. Bu işarə 1952-ci ildə Cenevrədə YUNESKO tərəfindən qəbul edilmiş Ümumdünya Müəllif Hüquqları Konvensiyası ilə təsis edilmişdir. Bu işarə 1955-ci ildən beynəlxalq hüquqda istifadə olunur. Qərbdə bu, qeydiyyat hesab edilmir, yalnız icazəsiz çoxalmaya qarşı xəbərdarlıq rolunu oynayır.

Kopirayt işarəsi (ing. Copyright sözündən) və ya müəllif hüquqları işarəsi — əqli mülkiyyətin göstəricisi. Dairəyə alınmış "C" hərfi ilə təsvir olunmuşdur: ©. Bu işarə 1952-ci ildə Cenevrədə YUNESKO tərəfindən qəbul edilmiş Ümumdünya Müəllif Hüquqları Konvensiyası ilə təsis edilmişdir. Bu işarə 1955-ci ildən beynəlxalq hüquqda istifadə olunur. Qərbdə bu, qeydiyyat hesab edilmir, yalnız icazəsiz çoxalmaya qarşı xəbərdarlıq rolunu oynayır.

2016-cı ildə Culfa rayonunun Ərəfsə və Milax kəndləri arasında Ağsal adlanan yerdə qaya işarələri tapıldı. Naxçıvanda ilk dəfə təsbit edilən bu işarələrin bənzərləri, Cənubi Azərbaycanda və Şərqi Anadoluda çox yayğındır. Ağsalda üç qaya işarəsi tapılmışdır. İşarələrin hər biri qayanın üzərində oyulmuşdur. Bu işarələrdən biri dairəvi formadır. Bəzi hissələri bitkilərlə örtülü olduğundan hal-hazırda yaxşı görünmür. Diametri 0,65 metr olan bu işarə genişliyi 10 sm olan oluqdan ibarətdir və qaya səthindən 5 sm dərinlikdə oyulmuşdur. Şimal tərəfdə eni 5 sm olan bir axıtma kanalı vardır. Digər iki işarə daha yaxşı görüntüyə sahibdir. İkinci işarə oval formalıdır.

Nida işarəsi (!) yazı dilində istifadə olunan bir nöqtələmə işarəsidir. Bu işarə adətən yüksək duyğuların, xüsusilə də təəccüb, sevinc, həyəcan, qəzəb və ya təlaşın ifadəsi üçün istifadə olunur. O, həmçinin əmr cümlələrində vurğu yaratmaq üçün də istifadə edilə bilər. == Tarixi və mənşəyi == Nida işarəsinin mənşəyi latın dilinə dayanır. Qədim Romada, "Io" ifadəsi ilə başlayan cümlələrdə yüksək səslə çıxış etmək və ya kütləyə müraciət etmək məqsədi ilə istifadə olunurdu. Zamanla bu "Io" işarəsi "I" hərfinin üstünə "o" hərfi yazılaraq birləşdirildi və nəticədə nida işarəsi meydana gəldi. == İstifadəsi == Nida işarəsi bir çox dildə geniş istifadə edilir. Aşağıdakı hallarda tətbiq oluna bilər: Təəccüb və həyəcan: Nida işarəsi cümlənin sonunda təəccüb, heyrət və ya həyəcan ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Bu nə gözəl mənzərədir!" Əmr cümlələri: Əmr cümlələrində vurğunu artırmaq üçün nida işarəsi istifadə olunur. Məsələn, "Dayan!" Çağırışlar və xitablar: Çağırışlar və ya xitab cümlələrində nida işarəsi geniş yayılmışdır.

Nöqtəli vergül (;) - durğu işarəsi. Mürəkkəb və ya geniş sadə cümlələrin nisbətən müstəqil hissələrini bir-birindən ayırmaq üçün işlədilir. Nöqtəli vergül nöqtə ilə vergül arasında orta mövqe tutan, nöqtədən az, vergüldən çox fasilə tələb edən bir durğu işarəsidir. Sadə cümlənin həmcins üzvləri qrup-qrup sadalandıqda və ya tabesiz mürəkkəb cümlənin tərkib hissələrindən birində vergül olduqda daha geniş fasilə olan tərkib hissələr arasına nöqtəli vergül qoyulur. Nöqtəyə yaxın fasilə olduqda da (həmcins üzvlər olmadan) tabesiz mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri arasında nöqtəli vergül qoyula bilər.

Nöqtə (.) – yazıda nəqli cümlənin bitdiyini göstərmək üçün işlədilən durğu işarəsi. Hər hansı bir fikrin və ya məlumatın bitdiyini göstərərkən, cümlənin sonunda nöqtə işarəsi qoyulur. Nöqtədən sonra tam fasilə edilir. Məsələn: Dünən Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri keçirilib. Adlıq cümlələrin sonunda nöqtə qoyulur ki, bu nümunələrə də əksər hallarda köşə yazılarında rast gəlinir. Məsələn: 1990-cı il. 20 Yanvar. 20 il bundan əvvəlki o gün. Tabesizlik bağlayıcıları müstəqil cümlələri mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri kimi birləşdirirsə, özündən əvvəl nöqtə qoyulur. Məsələn: Onlar seçkiləri rəsmən müşahidə etməyiblər.

Rümuzül-işarət — Seyid Yəhya Bakuviyə məxsus, digər adı Təvilü və təfsirü-ihdinə-siratəl-müstəqim olan bu əsər nəsrlə yazılmışdır. Bu əsər Şirvanşah I Xəlilullah xanın iştirak etdiyi bir məclisdə, ehtimal ki, onun soruşduğu bir suala Seyid Yəhyanın verdiyi cavabdır və bu ayəinin mənasının açıqlamasını isə o, bir risalə şəklində daha sonra qələmə almışdır. Bu, Seyid Yəhyanın "bir adil şahın hüzurunda soruşulan" ifadəsindən məlum olur. Bu əsərdə Fatihə surəsinin V ayəsi olan "Bizi doğru yola yönəlt" mənasındakı "İhdinəs-siratəl-müstəqim" sözü təfsir və təvil edilərək, işarə, mükaşəfat və muayinə əhlinin qəlb yolundan nəyi hasil etdiyi izah olunur. Bu ayənin ixlas və inancın artmasına vasitə ola bilməsi məsələsinə toxunan müəllif : "Bu izahlar təfsir kitablarına bağlı qalmadan könülə doğan açıqlamalardır." — dedikdən sonra: "O gün belə soruşuldu:"Ənbiya və övliya necə olur ki, özləri də "Bizi doğru yola yönəlt"- diləyində olurlar. Onlar əslində doğru yolda deyillərmi ki, bu doğru yolu istəyirlər" – deyə soruşulan digər bir suala cavab vermişdir. Əsərin Bakı nüsxəsinin adı "Təvil və təfsiri" – İhdinə-siratəl-müstəqim"dir.

Sual işarəsi (?) — Sual cümləsindən sonra qoyulan durğu işarəsi. Bundan əlavə həmcinis üzvlü sual cümlələrində hər üzvü müstəqilləşdirmək, nəzərə çapdırmaq istədikdə onlardan sonra sual və nida işarəsi qoyulur. Məs.: Kimdir müqəssir?! Başqasından sitat verərkən bu sitatda şübhə oyadan, narazılıq doğuran söz və ifadələrdən sonra da sual işarəsi qoyulur. == Tarixi == İşarənin yazılışı latın hərfləri olan q və o (quaestio — cavabı axtarmaq). Əvvəlcə q o üzərində yazılırdı, sonradan indiki , ? salınıb. == Oyunlar == Cəbr şahmat notasiyasında bəzi şahmat durğu işarələri aşağıdakı kimidir: "?" — pis bir hərəkət, "???" — kobud səhv, "?!" — şübhəli hərəkət, "!?" — maraqlı hərəkət. Scrabble-da sual işarəsi boş xananı göstərir.

Taksonların adlandırılmasında istifadə olunan işarələmələr. === ex === ex (latınca) — dan, ilə, birlikdə, əlbir. 1. Botanikada iki müəllifin soyadı ilə bağlı işlənir və onu göstərir ki, taksonun adını ikinci müəllif həqiqətən nəşr etdirib, birinci müəllif isə təklif edib və nəşr etdirməyib; 2. Zoologiya və bakteorologiyada soyadla bağlı işlənir və onu göstərir ki, birinci müəllif taksonun adını nəşr etdirmiş, ikinci müəllif tərəfindən ad təklif olunmuş, amma nəşr etdirilməmişdir. == in == in (lat.) — da, də; iki müəllifin adı ilə əlaqədar işlədilir. Belə ki, ikinci müəllif bütün nəşr və işlərin müəllifi, birinci isə taksonun adının elan edilməsi və ya yararlı olmasına məsul olur. Nümunə: Pimpinella hookeri C.B.Clarke in Hook.f. — o deməkdir ki, Cozef Dalton Hukerin işində taksona verilən adı Çarlz Beron Klark elan etmişdir. == nom. ==

"#" simvolu, diyez işarəsi (octothorpe) — kompüter klaviaturasında olan bu simvoldan müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur: UNIX-mühitdə: komanda sətrinin çağırışında (PROMPT) supervizor (ROOT (2)) səlahiyyətinin olmasını göstərir; UNIX-proqramlarının bir çoxunun konfiqurasiya fayllarında, Windows sisteminin konfiqurasiya fayllarının bir hissəsində, bir sıra proqramlaşdırma dillərində (Perl, Python), Unix əməliyyat sisteminin komanda örtüklərində birsətirli şərh işarəsi kimi istifadə olunur; HTML-fayllarda, istinadlarda faylın daxilindəki hər hansı bölümün, hissənin və s. bəlgəsinin adından qabaqda qoyulur; simmetrik olduğundan birenli şriftlərdə (MONOSPACED FONT) psevdoqrafik görüntülərin yaradılması üçün istifadə olunur; C, C++ dillərində kompilyatorun preprosessorunun direktivini göstərir; Pascal dilində simvolların ASCII kodlarını göstərmək üçün istifadə olunur; printf funksiyalar ailəsində qiymətlərin alternativ formada çıxışa verilməsini göstərmək üçün idarəedici ardıcıllığın daxilində istifadə olunur; Basic dilində dəyişənin adından sonra qoyulmuşsa, verilənlər tipinin "ikiqat dəqiqlikli sürüşkən nöqtəli" olmasını göstərir; Visual Basic proqramlaşdırma dilində "tarix" verilənlər tipini göstərmək üçün (məsələn, #2/27/06#). == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

Valyuta işarəsi və ya simvolu — pul vahidi adının qısa işarə olunması. Bu hərf, hərf birləşməsi, heroqlif, heca, xüsusi işarə və ya simvol şəklində göstərilə bilər. Bundan başqa onu təsvir etmək üçün qrafem, qrafik qısaltmalar, abbreviatura (hərf kodu şəklində daxil olmaqla), şərti hərf nişanları və həmçinin onların kombinasiya növlərindən istifadə olunur. Hətta bütöv bir söz valyuta işarəsi kimi istifadə edilə bilər. Həmçinin "Valyuta işarələri (simovlları)" müəyyən Unicode standartı qrafeminin (¤) adıdır, hansı ki bəzən bütöv oxşar simvol qrupu üçün emblem kimi istifadə olunur. "Valyuta simvolları" (ing. Currency Symbols) — 20A0-20CF aralığında yerləşən və bəzi valyutaların yığcam təsvirlərini özündə cəmləşdirən Unicode standartında tipoqrafik işarə qrupunun adı. Bir sıra səbəblərə görə standartın digər qruplarına aid olunan işarələrlə birlikdə onlar "Valyuta Simvolu" kateqoriyasını təşkil edirlər, hansına ki standartın 8-ci versiyasının dərcində 53 qrafem (qədim simvolları saymadan) daxil idi, baxmayaraq ki, əslində dünyada daha çox valyuta simvolu mövcuddur. Valyuta işarələri çox vaxt unikal olmur, eyni simvol bir neçə valyutanı təsvir etmək üçün istifadə olunur. Eyni zamanda, bəzi pul vahidlərinin ümumiyyətlə xüsusi simvol yoxdur və onları göstərmək üçün sadə qısaltmalardan istifadə olunur.

Vurma işarəsi – Riyazi əməl. Vurma işarəsi (x) – Genetikada çarpazlaşma və evlənməni bildirir. Bu işarə bitkilərdə və heyvanlarda çarpazlaşdırmanı, insanda isə evlənməni, ailə qurmağı, nigahı göstərir. F1 birinci nəsil (övladlar); F2 – ikinci nəsil (nəvələr); F3 – üçüncü nəsil (nəticələr) və i.a. qeyd edilir.

Vurma işarəsi – Riyazi əməl. Vurma işarəsi (x) – Genetikada çarpazlaşma və evlənməni bildirir. Bu işarə bitkilərdə və heyvanlarda çarpazlaşdırmanı, insanda isə evlənməni, ailə qurmağı, nigahı göstərir. F1 birinci nəsil (övladlar); F2 – ikinci nəsil (nəvələr); F3 – üçüncü nəsil (nəticələr) və i.a. qeyd edilir.

== Məzmun == Filmin əsasını real faktlar təşkil edir. Burada Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulması uğrunda aparılan mübarizədən danışılır. Filmdəki qəhrəmanların ümumiləşdirilmiş obrazları arxasında real tarixi şəxsiyyətlər durur. == Film haqqında == Film yazıçı Firudin Ağayevin "İldırım dənizə çaxır" və "İldırım ömrü" romanlarının motivləri əsasında çəkilmişdir. Kino əsəri Azərbaycanın dəniz işləri üzrə ilk xalq komissarı Çingiz İldırıma həsr olunmuşdur. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari müəllifi: İsmayıl Şıxlı, Firudin Ağayev, Ramiz Rövşən Quruluşçu rejissor: Ceyhun Mirzəyev Quruluşçu operator: Ələsgər Ələkbərov Quruluşçu rəssam: Rafiz İsmayılov Bəstəkar: Arif Məlikov Səs operatoru: Əsəd Əsədov Rejissor: T. Məmmədov Operator: S. İsmayılov Montaj edən: Tamara Nərimanbəyova Geyim rəssamı: Tamilla Dağıstanlı Qrim rəssamı: Elbrus Vahidov Dekor rəssamı: Fikrət Ələkbərov Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: Ramiz Babayev Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Eduard Abdullayev Rejissor assistenti: Nadir Əzməmmədov, Mirzəbala Məlikov Operator assistenti: R. Fətullayev Məsləhətçi: Məcid Katibli (tarix elmləri namizədi), V. Tolkaçov (kontr-admiral) Çalır: SSRİ Dövlət Kinematoqrafiya Komitəsinin Orkestri Dirijor: Arif Məlikov Filmin redaktoru: Əli Qurbanov İnzibatçı: Sahib Quluzadə, M. İsmayılov, Ş. Balakişiyev Filmin direktoru: Aydın İmrani Trüklərin quruluşu: Nizami Musayev Kaskadyor: T. Əliyev, V. Piriyev, V. Nikişev, Ş. Şirəliyev === Rollarda === Fuad Poladov — komandan Əliabbas Qədirov — Sultanov Həsənağa Turabov — baş nazir Fazil Bayramov — Tlexas Fəxrəddin Manafov — Şəfibəyov Gündüz Abbasov — şair Lalə Qiyasbəyli — Leyla Firəngiz Mütəllimova — Sona Muxtar Maniyev — polis rəisi Ələddin Abbasov — qoca Vilnis Bekeris — ingilis Kamil Zöhrabov — Həsən Vladislav Kovalkov — Matveyev Vidadi Həsənov — komandanın yavəri Ramiz Əzizbəyli — Mustafa Tanilə Əhmərova — qadın Nurəddin Mehdixanlı — Kazım bəy Həsən Məmmədov — qoca general Yaşar Nuri — kapitan Sədayə Mustafayeva — komandanın anası Kamran Şahmərdanov — Çingiz Ənvər Həsənov — adyutant Gennadi Yuxtin — həştərxanlı Ramiz Məlikov — balıqçı Vəliəhd Vəliyev — balıqçı Tariyel Qasımov — bolşevik Sadıq Hüseynov — çayçı Mirzə Babayev — müsavatçı Əfrasiyab Məmmədov — müsavatçı Nazir Əliyev — xəbərçi T. Məmmədov Kazım Abdullayev — matros Fikrət Əliyev A. Rüstəmov A. Rüstəmov (II) Gümrah Rəhimov — bolşevik R. Hüseynov Sabir Sultanov — müsavatçı Natiq Səfiyev Valeri Kərimov V. Əliyev A. Xarçenko Rafiq Kərimov Ə. Məmmədov Ağarəfi Rəhimov — küçədəki adam Lətifə Əliyeva — küçədəki qadın Nizami Musayev — dilənçi İdris Rüstəmov — dilənçi Cahangir Aslanoğlu — müsavatçı Ötkəm İsgəndərov — tələbə Ömür Nağıyev — bolşevik Fikrət Məmmədov — zabit (titrlərdə yoxdur) Mayak Kərimov — küçədəki adam (titrlərdə yoxdur) === Filmi səsləndirənlər === Rasim Balayev — komandan (Fuad Poladov) (titrlərdə yoxdur) Sadıq Hüseynov — qoca (Ələddin Abbasov) (titrlərdə yoxdur) Muxtar Avşarov — müsavatçı (Mirzə Babayev) (titrlərdə yoxdur) Rafiq Əzimov — müsavatçı (titrlərdə yoxdur) Hacı İsmayılov — bolşevik (titrlərdə yoxdur) Zərnigar Ağakişiyeva — qadın (Tanilə Əhmərova) (titrlərdə yoxdur) Nəcibə Hüseynova — Sona (Firəngiz Mütəllimova) (titrlərdə yoxdur) Hamlet Xanızadə — şair (Gündüz Abbasov) (titrlərdə yoxdur) Məhluqə Sadıqova — komandanın anası (Sədayə Mustafayeva) (titrlərdə yoxdur) Eldəniz Rəsulov — komandanın yavəri (Vidadi Həsənov) (titrlərdə yoxdur) == Mənbə == Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.

== Məzmun == Filmin əsasını real faktlar təşkil edir. Burada Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulması uğrunda aparılan mübarizədən danışılır. Filmdəki qəhrəmanların ümumiləşdirilmiş obrazları arxasında real tarixi şəxsiyyətlər durur. == Film haqqında == Film yazıçı Firudin Ağayevin "İldırım dənizə çaxır" və "İldırım ömrü" romanlarının motivləri əsasında çəkilmişdir. Kino əsəri Azərbaycanın dəniz işləri üzrə ilk xalq komissarı Çingiz İldırıma həsr olunmuşdur. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari müəllifi: İsmayıl Şıxlı, Firudin Ağayev, Ramiz Rövşən Quruluşçu rejissor: Ceyhun Mirzəyev Quruluşçu operator: Ələsgər Ələkbərov Quruluşçu rəssam: Rafiz İsmayılov Bəstəkar: Arif Məlikov Səs operatoru: Əsəd Əsədov Rejissor: T. Məmmədov Operator: S. İsmayılov Montaj edən: Tamara Nərimanbəyova Geyim rəssamı: Tamilla Dağıstanlı Qrim rəssamı: Elbrus Vahidov Dekor rəssamı: Fikrət Ələkbərov Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: Ramiz Babayev Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Eduard Abdullayev Rejissor assistenti: Nadir Əzməmmədov, Mirzəbala Məlikov Operator assistenti: R. Fətullayev Məsləhətçi: Məcid Katibli (tarix elmləri namizədi), V. Tolkaçov (kontr-admiral) Çalır: SSRİ Dövlət Kinematoqrafiya Komitəsinin Orkestri Dirijor: Arif Məlikov Filmin redaktoru: Əli Qurbanov İnzibatçı: Sahib Quluzadə, M. İsmayılov, Ş. Balakişiyev Filmin direktoru: Aydın İmrani Trüklərin quruluşu: Nizami Musayev Kaskadyor: T. Əliyev, V. Piriyev, V. Nikişev, Ş. Şirəliyev === Rollarda === Fuad Poladov — komandan Əliabbas Qədirov — Sultanov Həsənağa Turabov — baş nazir Fazil Bayramov — Tlexas Fəxrəddin Manafov — Şəfibəyov Gündüz Abbasov — şair Lalə Qiyasbəyli — Leyla Firəngiz Mütəllimova — Sona Muxtar Maniyev — polis rəisi Ələddin Abbasov — qoca Vilnis Bekeris — ingilis Kamil Zöhrabov — Həsən Vladislav Kovalkov — Matveyev Vidadi Həsənov — komandanın yavəri Ramiz Əzizbəyli — Mustafa Tanilə Əhmərova — qadın Nurəddin Mehdixanlı — Kazım bəy Həsən Məmmədov — qoca general Yaşar Nuri — kapitan Sədayə Mustafayeva — komandanın anası Kamran Şahmərdanov — Çingiz Ənvər Həsənov — adyutant Gennadi Yuxtin — həştərxanlı Ramiz Məlikov — balıqçı Vəliəhd Vəliyev — balıqçı Tariyel Qasımov — bolşevik Sadıq Hüseynov — çayçı Mirzə Babayev — müsavatçı Əfrasiyab Məmmədov — müsavatçı Nazir Əliyev — xəbərçi T. Məmmədov Kazım Abdullayev — matros Fikrət Əliyev A. Rüstəmov A. Rüstəmov (II) Gümrah Rəhimov — bolşevik R. Hüseynov Sabir Sultanov — müsavatçı Natiq Səfiyev Valeri Kərimov V. Əliyev A. Xarçenko Rafiq Kərimov Ə. Məmmədov Ağarəfi Rəhimov — küçədəki adam Lətifə Əliyeva — küçədəki qadın Nizami Musayev — dilənçi İdris Rüstəmov — dilənçi Cahangir Aslanoğlu — müsavatçı Ötkəm İsgəndərov — tələbə Ömür Nağıyev — bolşevik Fikrət Məmmədov — zabit (titrlərdə yoxdur) Mayak Kərimov — küçədəki adam (titrlərdə yoxdur) === Filmi səsləndirənlər === Rasim Balayev — komandan (Fuad Poladov) (titrlərdə yoxdur) Sadıq Hüseynov — qoca (Ələddin Abbasov) (titrlərdə yoxdur) Muxtar Avşarov — müsavatçı (Mirzə Babayev) (titrlərdə yoxdur) Rafiq Əzimov — müsavatçı (titrlərdə yoxdur) Hacı İsmayılov — bolşevik (titrlərdə yoxdur) Zərnigar Ağakişiyeva — qadın (Tanilə Əhmərova) (titrlərdə yoxdur) Nəcibə Hüseynova — Sona (Firəngiz Mütəllimova) (titrlərdə yoxdur) Hamlet Xanızadə — şair (Gündüz Abbasov) (titrlərdə yoxdur) Məhluqə Sadıqova — komandanın anası (Sədayə Mustafayeva) (titrlərdə yoxdur) Eldəniz Rəsulov — komandanın yavəri (Vidadi Həsənov) (titrlərdə yoxdur) == Mənbə == Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.

Nişanlama dili — mətn sənədinin strukturunu, formatını və ya hissələri arasındakı əlaqəni idarə etmək üçün mətn sənədinə daxil edilmiş simvollar toplusundan ibarət mətn kodlaşdırma sistemi. Nişanlama dili mətndə kursivləri, altçizgiləri, abzasları, bölüm başlıqlarını göstərmək imkanlarına malik hər hansı dilə deyilir. Nişanlama tez-tez sənədin görünüşünü idarə etmək və ya avtomatlaşdırılmış emalı asanlaşdırmaq üçün məzmununu zənginləşdirmək məqsədilə istifadə olunur. Nişanlama dili sənədə hansı nişanlama məlumatının daxil edilə biləcəyini və insanların və kompüter proqramlarının istifadəsini asanlaşdırmaq üçün onun sənədin məzmunu ilə necə birləşdirildiyini tənzimləyən qaydalar toplusudur. İdeya və terminologiya ənənəvi olaraq müəlliflərin əlyazmaları üzərində qırmızı qələm və ya mavi karandaşla yazılan kağız əlyazmaların nişanlanmasından inkişaf etmişdir. Tipoqrafiya və təqdimata diqqət yetirən köhnə nişanlama dillərinə Troff, TeX və LaTeX daxildir. Scribe və XML kimi ən müasir nişanlama dilləri sənəd komponentlərini (başlıqlar, paraqraflar və cədvəllər) müəyyən edir, məsələn, üslublar cədvəli kimi texnologiya formatlaşdırma və ya digər prosesləri tətbiq etmək üçün istifadə olunacaq. Geniş istifadə olunan HTML kimi bəzi nişanlama dilləri əvvəlcədən müəyyən edilmiş təqdimat semantikasına malikdir, yəni onların spesifikasiyası strukturlaşdırılmış məlumatların konkret mediada təqdim edilməsinin bəzi aspektlərini təyin edir. HTML, DocBook, Open eBook, JATS və bir çox başqaları kimi SGML və XML nişanlama meta-dillərinə əsaslanır. Yəni, SGML və XML dizaynerlərə hansı elementlərin, atributların və digər xüsusiyyətlərin icazə verildiyini və harada olduğunu müəyyən edən xüsusi sxemləri müəyyən etməyə imkan verir.

@ işarəsi — elektron poçt simvolu @ işarəsi xüsusi işarə olub, əsasən elektron ünvanlarda istifadə edilir. Kompüter və İnternet istifadə edən hər kəs "@" işarəsini bir şəkildə istifadə edir. “@” işarəsini koreyalılar “ilbiz”, ruslar, ukraynalılar, moldavanlar “sobaçka” (balaca it), , türklər “qızılgül”, finlandiyalılar “yatmış pişik”, macarlar “qurd”, çinlilər “siçan balası” və s. kimi adlandırırlar. Çində "@" heroqlifi həm də "ay ta" kimi oxunur və mənası "onu sev" deməkdir. == @ işarəsinin tarixi == @ işarəsinin məlum olan ilk istifadəsinə 4 may 1536-cı ildə Francesco Lapi adlı florensiyalı bir tacirin yazdığı bir məktubda rast gəlinmişdir. Lapi yazdığı məktubunda İspaniyadakı şərab qiymətlərindən bəhs edərkən @ işarəsini istifadə etmişdi. O zamanlarda, bir çəlləyin 1/13 hissəsinə uyğun gələn, ticarət ölçü vahidi olaraq istifadə edilən @, daha sonra texnologiyalara da daxil oldu. Zaman üçün istifadəsi dəyişən işarə bir müddət sonra müəyyən bir məhsulun vahid qiymətini ifadə etmək üçün istifadə edilməyə başlandı. Yəni insanlar artıq "dənəsi 5 manatdan 10 məhsul" kimi bir tərif istifadə etmək yerinə "10 məhsul @ 5 manat" deməyə başladılar.

@ işarəsi — elektron poçt simvolu @ işarəsi xüsusi işarə olub, əsasən elektron ünvanlarda istifadə edilir. Kompüter və İnternet istifadə edən hər kəs "@" işarəsini bir şəkildə istifadə edir. “@” işarəsini koreyalılar “ilbiz”, ruslar, ukraynalılar, moldavanlar “sobaçka” (balaca it), , türklər “qızılgül”, finlandiyalılar “yatmış pişik”, macarlar “qurd”, çinlilər “siçan balası” və s. kimi adlandırırlar. Çində "@" heroqlifi həm də "ay ta" kimi oxunur və mənası "onu sev" deməkdir. == @ işarəsinin tarixi == @ işarəsinin məlum olan ilk istifadəsinə 4 may 1536-cı ildə Francesco Lapi adlı florensiyalı bir tacirin yazdığı bir məktubda rast gəlinmişdir. Lapi yazdığı məktubunda İspaniyadakı şərab qiymətlərindən bəhs edərkən @ işarəsini istifadə etmişdi. O zamanlarda, bir çəlləyin 1/13 hissəsinə uyğun gələn, ticarət ölçü vahidi olaraq istifadə edilən @, daha sonra texnologiyalara da daxil oldu. Zaman üçün istifadəsi dəyişən işarə bir müddət sonra müəyyən bir məhsulun vahid qiymətini ifadə etmək üçün istifadə edilməyə başlandı. Yəni insanlar artıq "dənəsi 5 manatdan 10 məhsul" kimi bir tərif istifadə etmək yerinə "10 məhsul @ 5 manat" deməyə başladılar.

İkiqat işarələmə dili — dilçilikdə qrammatik münasibətlərin həm başlıqda (məsələn, fel və ya isim) həm də ona tabe olan elementdə (məsələn, subyekt və obyekt) işarələndiyi dilləri ifadə edən bir anlayış. Bu termin, dilin qrammatik strukturlarını təsvir etmək üçün başlıq-tabe nəzəriyyəsində istifadə olunur. == İkiqat işarələmə dilinin xüsusiyyətləri == 1. Qrammatik münasibətlərin iki yerdə işarələnməsi: Cümlədə subyekt-fel və obyekt-fel münasibətləri həm fellərin morfologiyası, həm də ismin şəkilçiləri ilə işarələnir. Məsələn: Subyekt: Şəxs şəkilçisi feldə işarələnir. Obyekt: Hal şəkilçisi isimdə işarələnir. 2. Morfoloji uyğunlaşma: Başlıq və tabe elementlər arasında uyğunlaşma tələb olunur (məsələn, say, şəxs və cins baxımından). == Türk dilləri == Cümlədə başlıq və tabe elementlər arasında həm fel üzərində, həm də isim üzərində işarələmə aparılır: Mən kitabı oxuyuram: "Mən" — subyekt şəxs əvəzliyi olaraq felin şəxs şəkilçisi ilə uyğunlaşır. "Kitabı" — obyekt hallanaraq təsirlik hal şəkilçisi "-ı" alır.