По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

Statistik

informasiya münasibətləri - fonetika, leksika, qrammatika, dilin «dördüncü ölçüsü» olmaqla, dili mühüm dərəcədə xarakterizə edir, çünki yardımçı dilin homogenliyi nəinki liğət və qrammatikada, həm də ayrı-ayrı fonem, leksik vokabul və ayrı-ayrı qrammatik forma və strkuturların daha tez-tez işlənməsini, başqa sözlə, nəinki nə işlədilir, həm də nə dərəcədə tez-tez işlədilməsində özünü əks etdirir.
#statistik #statistika #izometrik #statistik vahidlər #data #intellektual #statik #статистик
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
sa se sə sı si sl so sö sp st su sü
Standart situasiya
Statistik
OBASTAN VİKİ
Statistik
Statistika (lat. status "vəziyyət") və ya Ehsaiyyə – insan cəmiyyətinin və xalq təsərrüfatının inkişafında kəmiyyət dəyişikliklərini öyrənən və bu sahədə əldə edilən məlumatı (rəqəmləri) elmi və praktik məqsədlər üçün işləyib hazırlamaqla məşğul olan elm. Statistika sözü latınca "status" sözündən gəlmişdir, hərfi tərcüməsi hadisələrin vəziyyəti deməkdir. Bu sözün kökündən "stato" (dövlət), "statista" (statistik — dövlət işlərinin bilicisi) və "statistica" (statistika – dövlət haqqında müəyyən biliklərin, məlumatların cəmi) sözləri yaranmışdır. Bu termindən ilk dəfə alman alimi, fəlsəfə və hüquq professoru Qotfrid Axenval (1719–1772) istifadə etmişdir. O, 1746-cı ildən əvvəlcə Marburq, sonra isə Qettinqen universitetlərində statistika adlandırdığı yeni fənni tədris etməyə başlamışdır. Statistikada alman təsviri məktəbinin əsasını qoyan Q. Axenvalın statistika haqqında baxışları müasir baxışlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. O, yeni tədris olunan fənnin məzmununu dövlətlərin siyasi vəziyyətinin və diqqətəlayiq yerlərin təsvir edilməsi hesab edirdi. İngilis siyasi arifmetika məktəbinin yaradıcıları olan Con Braunt (1620–1674) və Vilyam Pettinin (1623–1687) elmi baxışları statistika haqqında müasir baxışlara daha yaxın olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, K. Marks V. Pettini siyasi iqtisadın atası və statistikanın yaradıcısı adlandırmışdır.
Statistik analiz
Statistik analz — riyazi statistikanın bölməsi olub, texnoloji proseslər haqqında əldə olunan statistik verilənlərin emalı üçün istifadə olunur. Eksperimentlərin nəticələrinin dəyərləndirilməsi riyazi statistikanın köməyi ilə qoyulmuş hipotezin yoxlanmasına əsaslanır. Məsələn, müxtəlif sınaq şəraitində iki, bir-birindən asılı olmayan müxtəlif tədqiqatçılar tərəfindən eyni parametrin ölçülməsindən alınan nəticələrin üst-üstə düşməsini yoxlamağı buna aid etmək olar. Hər iki ölçmə sırası üçün hesablanan orta qiymət və disperisya məlum olduqdan sonra onlar haqqında nə fikir yürütmək olar? Bu sualın cavabını ölçmə xətasını nəzərə almaqla ehtimalla vermək olar. Yoxlanılan hipotez eksperimentlərin təsviri üçün istifadə olunan fiziki modelin tətbiqinin düzgünlüyü ilə bağlanıla bilər. Model, ölçülən parametrlər arasında funskional asılılığı nəzəri deyə bildiyi üçün eksperimental asılılıqların statsitik analizi bu modelin düzgünlüyü aşkar etməyə imkan verir. Burada nəticə çıxarmaq üçün qoyulmuş hipotezin ödənilməsi və ya ödənilməməsi şərtlərindən asılı olaraq, özündə müxtəlif statistik meyyarları cəmləşdirən ehtimal yanaşmaya əsaslanır. İstənilən halda aparılmış eksperimentlərin sayəsində konkret ehtimallar hesablanır. Ona görə də, ehtimal meyyarlarına söykənən statsitika konkret cavab vermir.
Statistik önəmlilik
Statistik önəmlilik — analiz olunan parametrin sırf təsadüfi yaranması ehtimalının çox kiçik olmasını göstərir. Bu göstərici önəmlilik testi ilə yoxlanılır. Əgər sıfır hipotezi həqiqətən doğru olarsa, onda statistik önəmlik onu redd etmək üçün qərar qəbuletmə ehtimalı kimi təyin olunur. Həll zamanı p qiyməti təyin olunur. Əgər p önəmlilik səviyyəsindən aşağı olarsa onda sıfır hipotezi inkar edilir. Önəmlilik səviyyəsi α ilə işarə olunur. Ən geniş yayılmış önəmlilik səviyyələri 10%, 5%, 1%, və 0,1%-dir. Əgər p-nin qiyməti α-səviyyəsindən aşağıda yerləşərsə onda sıfır hipotezi redd olunur. Belə nəticələr satistik önəmli adlanır. Əgər hadisənin mində birində təsadüfi baş verirməsi deyilirsə, onda nəzərdə tutulur ki, önəmlilik səviyyəsi 0,1%-dir.
Statistik məqsədlər üçün ərazi vahidlərinin nomenklaturası
Statistik məqsədlər üçün ərazi vahidlərinin nomenklaturası (fr. nomenclature des unités territoriales statistiques, NUTS) — statistika məqsədləri üçün ölkələrin ərazi bölgüsü standartı. Standart Avropa İttifaqı tərəfindən hazırlanmış və yalnız AB ölkələrini əhatə etmişdir. NUTS kodları ölkə standartlarını müəyyən edən iki hərf ilə başlayır ISO 3166-1 «alpha-2» (istisna olmaqla, İngiltərəni qeyd etmək üçün "GB" istifadə olunur, "Great Britain"). NUTS kodunun növbəti hərifi ISO 3166-2 uyğun olaraq inzibati müəssisələrin kodlarına cavab verir. İkinci və üçüncü səviyyədə ərazi bölgüsü hər bir simvolu ilə göstərilmişdir - 1-dən 9-a qədər ədədlər istifadə olunur, lakin bu səviyyədə daha çox ərazi vahidləri varsa, latın əlifbasının baş harfləri də istifadə olunur. Hazırda standart üç səviyyəli NUTS vahidlərini, eləcə də yerli idarəetmə vahidlərini müəyyən edir (ing. local administrative unit, LAU). Bəzi ölkələr üçün bəzi səviyyələr mövcud olmaya bilər. Məsələn, Lüksemburq üçün yalnız yerli inzibati vahidlər müəyyən edilir və bütün NUTS vahidləri ölkə ilə üst-üstə düşür.
Psixi pozğunluqların diaqnostik və statistik təlimatı
Psixi pozğunluqların diaqnostik və statistik təlimatı (ing. Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders — DSM) — ABŞ-ın psixi pozğunluqlar üçün nomenklaturası. Amerika Psixiatriya Assosiasiyası (APA) tərəfindən hazırlanmış və nəşr edilmişdir. Klassifikatorun 2013-cü ildə buraxılmış son versiyası DSM-5 2022-ci ildə DSM-5-TR adı ilə yeniləndi. 1952 — DSM-I 1968 — DSM-II 1973 — DSM-II (homoseksuallıq ilə 6-cı təkrar buraxılış çıxarıldı) 1980 — DSM-III 1987 — DSM-III-R (R — revised) 1994 — DSM-IV 2000 — DSM-IV-TR (TR — ing.
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı relyefinin statistik göstəriciləri
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacı - Kiçik Qafqaz təbii vilayəti cənub-qərbdə Ermənistan Respublikası, şimal-qərbdə Gürcüstan Respublikası, şimal-şərqdə Kürün sağ sahil, cənub-şərqdə isə Arazın sol sahil düzənlikləri ilə sərhədlənir. Təbii vilayət Gəncə, Qarabağ silsiləsi, Qarabağ vulkanik yaylası və Həkəri fiziki-coğrafi rayonlarını əhatə edir. Ərazi təbii şəraitinin müxtəlifliyi, təbii ehtiyatlarının zənginliyi ilə fərqlənir. == Tədqiqatın aktuallığı == Ekoloji geomorfologiya tətbiqi geomorfologiyanın bir istiqaməti kimi yaranmış və son 20-25 ildə inkişaf etməyə başlamışdır. Bu müddət ərzində ekogeomorfoloji tədqiqatlar müxtəlif aspektlərdən – nəzəri, tətbiqi, sahəvi, regional öyrənilmişdir və geomorfologiyanın bu yeni istiqamətinin meydana gəlməsi ilə əlaqədar olan terminlər təklif olunmuşdur. Tətbiqi geomorfologiyanın bir qolu olan ekoloji geomorfologiya Yer səthi relyefi və relyef əmələgətirən amillər ilə əlaqədar olan ekoloji problemlərlə məşğul olmaqla geomorfoloji sistemlərin ekoloji sistemlərlə müxtəlif dərəcəli qarşılıqlı əlaqəsini öyrənir. Geomorfologiya ekosistemin elementi olan relyef və relyef əmələgətirən proseslərin ekoloji qiymətləndirilməsinin prinsip və metodlarının işlənməsinə ehtiyac duyur. == Tədqiqatın obyekti == Məqalədə Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacının (Xram və Zəyəm çayları arası) relyefinin morfometrik göstəriciləri əsasında ərazinin ekoloji-geomorfoloji xəritəsi tərtib olunmuşdur. Geomorfoloji sistemin, relyefin tipləri və elementar formalarının ekoloji xüsusiyyətində əsas və effektli rol oynayan morfometrik göstəricilərinə hipsometriyanı, yüksəkliklərin meyilliyi, relyefin üfüqi və şaquli parçalanmasının dərəcəsi və yamacların ekspozisiyasını aid etmək olar. Relyefin bu morfometrik xüsusiyyətlərinin hər biri ayrı-ayrılıqda hər biri ekogeomorfoloji vəziyyət üçün müəyyən rol oynayır – bəzi hallarda müsbət, bəzi hallarda isə mənfi.
Cənubi Xəzərin statistik parametirləri
2017 FİFA Konfederasiyalar Kuboku statistikası
Bu siyahı 17 iyun və 2 iyul 2017-ci il tarixləri aralığında təşkil olunan və səkkiz milli komandanın iştirak etdiyi 2017 FİFA Konfederasiyalar Kubokunun statistikasıdır. Turnir bu il Rusiyada təşkil edilmişdir. == Bombardirlər == 6 oyun ərzində ümumilikdə 17 qol qeydə alınmışdır. Hər oyun başına 2.83 qol payı düşür. 1 qol 1 avto qol Maykl Boksall (Rusiyaya qarşı) Mənbə: FIFA == Assistlər == 1 assist Mənbə: FIFA == Qollar == == Oyunun adamı == == Ümumi statistika == Updated to games played on 21 İyun 2017. Komandalar adi, ev sahibi isə italik formada yazılır.
Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidməti
Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidməti (erm. Ազգային վիճակագրական ծառայություն, MSX; ERMSTAT) — Ermənistan Respublikasının milli statistika idarəsi. == Tarixi == 7 yanvar 1922-ci il tarixində Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası Statistika Departamenti adı ilə fəaliyyətə başlayan qurum, daha sonralar bu adları alıb: Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi (1987-1992) Ermənistan Respublikası Statistika, Dövlət qeydiyyatı və Analiz Departamenti (1992-1998) Ermənistan Respublikası Statistika, Dövlət qeydiyyatı və Analiz Nazirliyi (aprel 1998-may 2000) == Beynəlxalq əməkdaşlıq == 7 noyabr 2003-ci il tarixində Ermənistan Beynəlxalq Valyuta Fondunun Məlumatların Yayılmasının Xüsusi Standartlarına qoşulan sayca 3-cü MDB ölkəsi oldu.
Fermi–Dirak statistikası
Fermi–Dirak statistikası — yarımtam spinə (1/2, 3/2, ..., h Plank sabiti vahidlərində) malik identik (fərqləndirilməyən, eyniləşmiş) zərrəciklərdən ibarət sistemlərə tətbiq edilən kvant statistikası. Bu statistika 1926-cı ildə Enriko Fermi tərəfindən irəli sürülmüş və elə həmin ildə onun kvant-mexaniki interpretasiyası Pol Dirak tərəfindən verilmişdir. Fermi–Dirak statistikası statistik mexanikanın bir hissəsidir və kvant mexanikasının prinsiplərindən istifadə edir. Kvant fizikasında sistemin halı, onu təşkil edən bütün zərrəciklərin koordinat və spinlərindən asılı olan dalğa funksiyası ilə ifadə olunur. Fermi–Dirak (F–D) statistikasına tabe olan zərrəciklər (fermionlar) üçün dalğa funksiyası antisimmetrikdir, yəni istənilən fərqləndirilməyən zərrəciklər cütünün yerlərini dəyişdikdə dalğa funksiyası işarəsini dəyişdirir. V. Pauli 1940-cı ildə isbat etdi ki, kvant zərrəcikləri üçün istifadə olunan statistikanın növü birqiymətli şəkildə zərrəciklərin spini ilə təyin olunur (yarımtam spinli zərrəciklərdən fərqli olaraq, tam spinə malik olan zərrəciklər sistemi Boze-Eynşteyn statistikasına tabe olur). F–D statistikasına əsasən hər bir kvant halında yalnız bir zərrəcik yerləşə bilər (Pauli prinsipi). == Tarix == 1926-cı ildə Fermi–Dirak statistikasının tətbiqindən əvvəl, zahirən ziddiyyətli görünən hadisələrə görə elektron davranışının bəzi aspektlərini başa düşmək çətin idi. Məsələn, otaq temperaturunda bir metalın elektronik istilik tutumu ondan elektrik cərəyanı axan vəziyyətdən 100 dəfə az elektrondan gəlmiş kimi idi. Otaq temperaturunda metallara yüksək elektrik sahələri tətbiq etməklə yaranan emissiya cərəyanlarının nəyə görə temperaturdan demək olar ki, asılı olmadığını anlamaq da çətin idi.
Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu
Fransa Statistika və İqtisadi Araşdırmalar üzrə Milli İnstitutu (fr. Institut national de la statistique et des études économiques, qıs. INSEE və ya Insee) — institut Fransada rəsmi statistika hesablamalarını və təhlilini həyata keçirir. İqtisadiyyat, Sənaye və məşğulluq Nazirliyi tərəfindən idarə olunur. Oktyabr ayından etibarən İnstitutun direktoru Jan-Filip Kotidir.
Kral statistika cəmiyyəti
Kral statistika cəmiyyəti (ing. Royal Statistical Society) — elmi statistika cəmiyyəti və Böyük Britaniyanın statistlər peşəkar birliyi. == Tarixi == Əhali məlumatlarını toplamaq məqsədi ilə 1834-cü ildə London Statistika Cəmiyyəti olaraq quruldu. Riyazi statistika sahəsində tədqiqatlar yalnız bir neçə onillikdən sonra aparılmağa başladı. === Banisləri === Cəmiyyətin quruluşunu Riçard Cons, Çarlz Bebbic, Adolf Ketle, Vilyam Uevell və tomas Maltus asanlaşdırdı. Cəmiyyətin görkəmli üzvləri arasında Florens Naytinqeyl də vardı, 1858-ci ildə quruma qoşulan ilk qadın oldu. Kral statistika cəmiyyətinin müxtəlif dövrlərdə prezidentləri Vilyam Beveric, Ronald Eylmer Fişer, Qarold Vilson, Eqon Şap Pirson, Leonard Tippettt Henri Kaleb, Devid Koks və başqaları idi. === Kral tərəfindən diplom === 1887-ci ildə London Statistika Cəmiyyəti bir kral nizamnaməsi əsasında Kral Statistika Cəmiyyətinə çevrildi və 1993-cü ildə İngiltərə Peşəkar Statistlər Birliyi — Statistlər İnstitutu ilə birləşdirildi. Cəmiyyətin hazırda dünya üzrə 7200 üzvü var. == Strukturu == Cəmiyyətin Londonun İslinqton dairəsində bir neçə ofisi və iclas otağı var.
Mediana (statistika)
Mediana (lat. mediāna "orta") — ədədlər toplusu — bu çoxluğun ortasında olan ədədi, artma sırası ilə çeşidlənsə, yəni elə bir ədədi ki, dəstdəki elementlərin yarısı ondan az, digər yarısı isə çox deyil. Başqa bir ekvivalent tərif [1]: ədədlər çoxluğunun orta ölçüsü, çoxluqdan bütün nömrələrə qədər olan məsafələrin (və ya daha dəqiq desək, modulların) cəmidir. Bu tərif təbii olaraq çoxölçülü məlumat dəstlərini ümumiləşdirir və 1-median adlanır . Məsələn, {11, 9, 3, 5, 5} çoxluğunun medianı 5 rəqəmidir, çünki sifarişdən sonra bu çoxluğun ortasında dayanır: {3, 5, 5, 9, 11}. Nümunədə cüt sayda element varsa, orta təkrarolunmaz olaraq təyin edilə bilməz: ədədi məlumatlar üçün ən çox iki qonşu dəyərin yarım cəmindən istifadə olunur (yəni çoxluğun medyanı { 1, 3, 5, 7} 4-ə bərabər götürülür çünki, 3 və 5 rəqəmlərin ədədi ortası tapılır. Ətraflı məlumat üçün aşağıya baxın. Riyazi statistikada, orta bir nümunənin və ya bir sıra birinin xüsusiyyətlərindən biri kimi istifadə edilə bilər. Təsadüfi dəyişənin medianı da müəyyən edilir: bu halda paylanmanı yarıya endirən rəqəm kimi təyin olunur. Kobud şəkildə desək, təsadüfi bir dəyişənin medyanı elə bir ədədi ki, təsadüfi dəyişənin dəyərini onun sağına almaq ehtimalı, dəyəri sola götürmə ehtimalına bərabərdir (və hər ikisi də 1/2-yə bərabərdir) — daha dəqiq bir tərif aşağıda verilmişdir.
Milli Statistika Xidməti (Ermənistan)
Ermənistan Respublikası Milli Statistika Xidməti (erm. Ազգային վիճակագրական ծառայություն, MSX; ERMSTAT) — Ermənistan Respublikasının milli statistika idarəsi. 7 yanvar 1922-ci il tarixində Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası Statistika Departamenti adı ilə fəaliyyətə başlayan qurum, daha sonralar bu adları alıb: Ermənistan Sovet Sosialist Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi (1987-1992) Ermənistan Respublikası Statistika, Dövlət qeydiyyatı və Analiz Departamenti (1992-1998) Ermənistan Respublikası Statistika, Dövlət qeydiyyatı və Analiz Nazirliyi (aprel 1998-may 2000) 7 noyabr 2003-ci il tarixində Ermənistan Beynəlxalq Valyuta Fondunun Məlumatların Yayılmasının Xüsusi Standartlarına qoşulan sayca 3-cü MDB ölkəsi oldu.
Naxçıvan MR Dövlət Statistika Komitəsi
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi-statistika sahəsində muxtar respublikada dövlət siyasətini və tənzimlənməsini həyata keçirən və muxtar respublikada sosial, iqtisadi, demoqrafik və ekoloji vəziyyət ilə bağlı rəsmi statistik məlumatları vahid metodologiya əsasında formalaşdıran mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır. Komitə öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının və Naxçıvan Muxtar Respublikasının konstitusiyalarını və qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri və bu Əsasnaməni rəhbər tutur. Komitənin əsasnaməsi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2009-cu il 06 iyul tarixli 169-III FR nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmişdir. Hazırda Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin sədri Hüseyn Bağırovdur. O, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədr əvəzi Azər Zeynalov tərəfindən 2023-cü il 7 aprel tarixindı bu vəzifəyə təyin edilib.
Panafrikan Statistika İnstitutu
Panafrikan Statistika İnstitutu — institut Afrikada rəsmi statistika hesablamalarını və təhlilini həyata keçirir.
Riyazi statistika
Riyazi statistika- riyaziyyatın bölməsi olub, statistik verilənlərin sistemləşdirilməsi, emalı və elmi və praktiki nəticələrin əldə olunmasına ximdət edən riyazi üsulları əhatə edir. Burada statistik verilənlər dedikdə obyekti səciyyələndirən geniş göstəricilər toplusu nəzərdə tutulur. Riyazi statistikanın əsasını ehtimal nəzəriyyəsi təşkil edir. Tipik olaraq seçmənin verilənləri stoxastik parametrlərin nəticələri kimi qəbul edilir ki, müşahidələrin stoxastik hallarını araşdırmaq üşün ehtimal nəzəriyyəsinin üsullarını tətbiq etmək mümkün olsun. Riyazi statistikada qiymətləndirmə nəzəriyyəsindən də geniş istifadə olunur. Qiymətləndirmə üsullarının tətbiqi zamanı verilmiş statistik modelin bazasında müxtəlif qiymətləndirmə sinifləri araşdırılır və müəyyəm meyyarlar üzrə optimal statistika axtarılır. Onların köməyi ilə parametrlərin qiymətləndirilməsi inam intervalında təyin olunur. Verilənlərin ümumi toplumu haqqında müəyyən hipotezlər statistik testlərin tətbiqi ilə təsdiq və ya qəbul edilmir. Riyazi statistika eksperimentlərin planlanmasının, keyfiyyətin idarə olunmasının və altı siqmanın riyazi aparatını təşkil edir. Qiymətləndirmə modelləri və sınaq hipotezləri verilənlərin yaranma ehtimallarının modelləinə əsaslanır.
Riyazi statistika üsulu
Riyazi statistika üsulu vasitəsilə çoxillik müşahidə məlumatlarının təhlili işləri yerinə yetirilir. Bu üsullar daha geniş iqlimşünaslıqda və hava proqnozlarının hazırlanmasında istifadə olunur. Son dövrlərdə müasir güclü statistika üsullarını tətbiq etməklə atmosferdəki mürəkkəb proseslər arasındakı əlaqələrin daha dəqiq öyrənilməsi istiqamətində böyük tədqiqatlar aparılmışdır.
Statistika
Statistika (lat. status "vəziyyət") və ya Ehsaiyyə – insan cəmiyyətinin və xalq təsərrüfatının inkişafında kəmiyyət dəyişikliklərini öyrənən və bu sahədə əldə edilən məlumatı (rəqəmləri) elmi və praktik məqsədlər üçün işləyib hazırlamaqla məşğul olan elm. Statistika sözü latınca "status" sözündən gəlmişdir, hərfi tərcüməsi hadisələrin vəziyyəti deməkdir. Bu sözün kökündən "stato" (dövlət), "statista" (statistik — dövlət işlərinin bilicisi) və "statistica" (statistika – dövlət haqqında müəyyən biliklərin, məlumatların cəmi) sözləri yaranmışdır. Bu termindən ilk dəfə alman alimi, fəlsəfə və hüquq professoru Qotfrid Axenval (1719–1772) istifadə etmişdir. O, 1746-cı ildən əvvəlcə Marburq, sonra isə Qettinqen universitetlərində statistika adlandırdığı yeni fənni tədris etməyə başlamışdır. Statistikada alman təsviri məktəbinin əsasını qoyan Q. Axenvalın statistika haqqında baxışları müasir baxışlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. O, yeni tədris olunan fənnin məzmununu dövlətlərin siyasi vəziyyətinin və diqqətəlayiq yerlərin təsvir edilməsi hesab edirdi. İngilis siyasi arifmetika məktəbinin yaradıcıları olan Con Braunt (1620–1674) və Vilyam Pettinin (1623–1687) elmi baxışları statistika haqqında müasir baxışlara daha yaxın olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, K. Marks V. Pettini siyasi iqtisadın atası və statistikanın yaradıcısı adlandırmışdır.
Statistika Dispersiya
Variantların orta kəmiyyətlərdən uzaqlaşmalarının kvadratları cəmindən hesablanmış orta kəmiyyət dispersiya ( σ 2 {\displaystyle \sigma ^{2}} ) adlanır. Variantlar çəki ilə verilmədikdə bu σ 2 {\displaystyle \sigma ^{2}} = ∑ ( x − x ¯ ) 2 ∑ n {\displaystyle {\frac {\sum (x-{\bar {x}})^{2}}{\sum n}}} düsturla, variantlar çəki ilə verildikdə isə bu σ 2 {\displaystyle \sigma ^{2}} = ∑ ( x − x ¯ ) 2 ∗ f ∑ f {\displaystyle {\frac {\sum (x-{\bar {x}})^{2}*f}{\sum f}}} düsturla hesablanır. Burada : n {\displaystyle n} - variantların sayı x {\displaystyle x} - variant x ¯ {\displaystyle {\bar {x}}} - hesabi orta f {\displaystyle f} - çəki (tezlik) x ¯ = ∑ x ∗ f ∑ f = 5 ∗ 1 + 10 ∗ 4 + 15 ∗ 5 1 + 4 + 5 = 120 10 = 12 {\displaystyle {\bar {x}}={\frac {\sum x*f}{\sum f}}={\frac {5*1+10*4+15*5}{1+4+5}}={\frac {120}{10}}=12} σ 2 {\displaystyle \sigma ^{2}} = ∑ ( x − x ¯ ) 2 ∗ f ∑ f {\displaystyle {\frac {\sum (x-{\bar {x}})^{2}*f}{\sum f}}} = 49 + 16 + 45 1 + 4 + 5 = 110 10 = 11 {\displaystyle {\frac {49+16+45}{1+4+5}}={\frac {110}{10}}=11} Alternativ əlamətin dispersiyası ( σ p 2 = p ∗ q {\displaystyle \sigma _{p}^{2}=p*q} ) əlamətə malik olanlarla əlamətə malik olmayanların hissələrinin hasilinə bərabərdir. Alternativ əlamətin dispersiyasının maksimum qiyməti 0.25 - ə bərabərdir. Statistika məcmu vahidləri N -lə, məcmu vahidlərində əlamə malik olan vahidləri M - lə işarə etsək, o zaman əlamətə malik olan vahidlərin hissəsi təşkil edər: p = M N {\displaystyle p={\frac {M}{N}}} . Onda əlamətə malik olmayanların hissəsi aşağıdakı kimi müəyyən edilər: q = N − M N {\displaystyle q={\frac {N-M}{N}}} Deməli, əlamətə malik olanlar və əlamətə malik olmayanların hissələrinin cəmi vahidə bərabər olar : p + q = 1 {\displaystyle p+q=1} , buradan p = 1 − q , q = 1 − p {\displaystyle p=1-q,q=1-p} Alternativ əlamətlər haqqında məlumat verilmədikdə alternativ əlamətin dispersiyasının maksimum qiymətini götürmək olar. Misal: İqtisad Universitetinin qiyabi şöbəsində oxuyan 2000 tələbədən 1200 nəfəri ixtisasa uyğun işlədikləri halda, 800 nəfəri isə işləməyənlərdir. Buradan : p = 1200 2000 = 0 , 6 {\displaystyle p={\frac {1200}{2000}}=0,6} , q = 2000 − 1200 2000 = 0 , 4 {\displaystyle q={\frac {2000-1200}{2000}}=0,4} σ p 2 = p ∗ q {\displaystyle {\displaystyle \sigma _{p}^{2}=p*q}} = 0 , 6 ∗ 0 , 4 = 0 , 24 {\displaystyle =0,6*0,4=0,24} - ci xassə: Sabit kəmiyyətin dispersiyası sıfra bərabərdir. - ci xassə: Əgər əlamətin hər bir qiymətindən hər hansı bir sabit A ədədini çıxsaq, dispersiyanın qiyməti dəyişməyəcəkdir: σ x − A 2 = σ 2 {\displaystyle \sigma _{x-A}^{2}=\sigma ^{2}} .Deməli, dispersiyanı variantlardan sabit ədədi çıxmaq əsasında hesablamaq olar. -cü xassə: Əgər variantların qiymətlərini sabit A ədədinə (bir qayda olaraq, fasilə kəmiyyətinə) ixtisar etsək, o zaman dispersiyanın qiyməti d 2 {\displaystyle d^{2}} dəfə azalar.Ona görə dispersiyanın həqiqi qiymətini müəyyən etmək üçün dispersiyanı d 2 {\displaystyle d^{2}} -avurmaq lazımdır: σ x d 2 = σ x 2 ∗ d 2 {\displaystyle \sigma _{\frac {x}{d}}^{2}=\sigma _{x}^{2}*d^{2}} -cü xassə: Əgər dispersiyanı istənilən A kəmiyyətindən hesablasaq, o bu və yaxud digər dərəcədə hesablanmış hesabi orta kəmiyyətdən ( x ¯ {\displaystyle {\bar {x}}} ) fərqlənəcəkdir,onda o həmişə hesabi orta kəmiyyətdən hesablanmış dispersiyadan böyük olacaqdır.
UEFA Avro 2020 statistikası
Aşağıdakı məqalədə 11 iyun - 11 iyul 2021-ci il tarixləri arasında Avropada baş tutacaq UEFA Avro 2020-nin statistikaları öz əksini tapmışdır. Penaltilər zamanı vurulan qollar sayılmır və penaltilər seriyasında qərar verilən matçlar heç-heçə sayılır. 26 iyun 2021-ci il tarixinə qədər 38 qarşılaşmada 101 qol vurulub (hər matça ortalama 2.66 qol). Qalın hərf ilə vurğulanan oyunçular hələ də yarışmada aktivdirlər.
UEFA Kuboklar Kuboku rekordları və statistikaları
Aşağıda Kuboklar Kubokunu qazanmış klubların cədvəli verilmişdir.
UEFA Kuboku və Avropa Liqası rekordları və statistikaları
UEFA Kuboku və Avropa Liqası rekordları və statistikaları - UEFA Kuboku adı altında başlayan və 2009-cu ildə adı UEFA Avropa Liqası olaraq dəyişdirilən futbol turnirinin bütün sezonlarının statistika və rekordlarını özündə əks etdirən sıyahıdır. Kuboku əbədi saxlanması üçün altı klub alıb: 5 qələbədən sonra "Real Madrid" ardıcıl, 1960-cı il. 3 qələbədən sonra "Ayaks" ardıcıl, 1973-cü il.
Çempionlar Kuboku və UEFA Çempionlar Liqası rekordları və statistikaları
İtaliyada futbol rekordları və statistikası
Bu səhifədə İtaliyada olan futbol rekordları barədə məlumatlar və statistik məlumatlar var 36, Yuventus 9, Yuventus (2011–12 mövsümündən 2019–20 mövsümünə qədər) 5, Yuventus (1930–31 mövsümündən 1934–35 mövsümünə qədər) 5, Torino (1942–43 mövsümü və 1945–46 mövsümündən 1948–49 mövsümünə qədər) 5, İnter (2005–06 mövsümündən 2009–10 mövsümünə qədər) 90, İnter 63, Breşiya 17, İnter, 2006–07 15, Yuventus, 2015–16 13, Napoli, 2016-17-2017-18 13, Yuventus, 2013-14-2014-15 12, Yuventus, 2013–14 və 2017–18 11, Roma, 2005–06 və 2012-13-2013-14 11, Latsio, 2019–20 11, İnter, 2020–21 10, Yuventus, 1931–32 və 2015–16 10, Milan, 1950–51 10, Bolonya, 1963–64 10, Napoli, 2017–18 33, Yuventus, 2015–16 – 2016–17 12, Roma, 2016-17-2017-18 33, Yuventus, 2013–14 (38 matç) 30, İnter, 2006–07 (38 matç) 30, Yuventus, 2017–18 (38 matç) 29, Yuventus, 2015–16, 2016–17 (38 matç) 29, Torino, 1947–48 (40 matç) 28, Milan, 2005–06 (38 matç) 28, Roma, 2016–17 (38 matç) 28, Napoli, 2017–18 (38 matç) 28, Yuventus, 2018–19 (38 matç) 28, İnter, 2020–21 (38 matç) 27, İnter, 1950–51 (38 matç) 19, Yuventus, 2013–14 (19 matç) 16, Milan, 2020–21 (19 matç) 1654, Yuventus 1520, İnter 1439, Milan 1262, Roma 1109, Fiorentina 5,139, İnter 4,877, Milan 4,401, Roma 3,914, Fiorentina 58, Milan, 1990–91 – 1992–93 (26 may 1991, 0–0 Parma ; 21 mart 1993, Parma 0–1) Corcio Kyellini: 9 (2012–2020, hamısı Yuventus ilə) Canluici Buffon: 42 yaş (2019–20) Updated as of 14 November 2022 Qalın hərflərlə yazılmış oyunçular hələ də A Seriyasında aktivdirlər. 22 may 2022-ci il tarixinə yenilənib. Son matçını oynayanda ən azı 40 yaşı olan oyunçular. Marko Ballotta 44 il, 38 gün (son oyun: 11 may 2008, Latsio) Canluici Buffon 43 il, 83 gün (son oyun: 12 may 2021, Yuventus) Françesko Antonioli 42 il, 235 gün (son oyun: 6 may 2012, Çezena) Alberto Fontana 41 il, 297 gün (son oyun: 15 November 2008, Palermo) Roberto Kolombo 41 il, 234 gün (son oyun: 15 April 2017, Kalyari) Dino Zoff 41 il, 76 gün (son oyun: 15 may 1983, Yuventus) Alessandro Kostakurta 41 il, 25 gün (son oyun: 19 may 2007, Milan) Pietro Vierchowod 41 il, 10 gün (son oyun: 16 April 2000, Pyaçentsa) Paolo Maldini 40 il, 339 gün (lson oyun: 31 may 2009, Milan) Xavyer Zanetti 40 il, 281 gün (son oyun: 18 may 2014, İnter) Françesko Totti 40 il, 243 gün (son oyun: 28 may 2017, Roma) Daniele Balli 40 il, 231 gün (son oyun: 4 may 2008, Empoli) Zlatan İbrahimoviç 40 il, 231 gün (son oyun: 22 may 2022, Milan) Albano Bizzarri 40 il, 192 gün (son oyun: 20 may 2018, Udineze) Silvio Piola 40 il, 159 gün (son oyun: 7 mart 1954, Novara) Enriko Albertosi 40 il, 100 gün (son oyun: 10 February 1980, Milan) Nikola Pavarini 40 il, 83 gün (son oyun: 18 may 2014, Parma) Canluka Palyuka 40 il, 92 gün (son oyun: 18 February 2007, Askoli) Serjio Pellissier 40 il, 43 gün (son oyun: 25 may 2019, Kyevo) Luka Bukki 40 il, 37 gün (son oyun: 19 April 2009, Napoli) Stefano Sorrentino 40 il, 17 gün (son oyun: 14 April 2019, Kyevo) 22 may 2022-ci il tarixinə yenilənib. Wisdom Amey; (Bologna), 15 il, 274 gün (12 may 2021) Amedeo Amadei; (Roma), 15 il, 280 gün (2 may 1937) Pietro Pellegri; (Genoa), 15 il, 280 gün (22 December 2016) Gianni Rivera; (Alessandria), 15 il, 288 gün (2 June 1959) Aristide Rossi; (Cremonese), 15 il, 294 gün (29 June 1930) Giuseppe Campione; (Bologna), 15 il, 298 gün (25 June 1989) Andrea Pirlo; (Brescia) 16 il, 2 gün (21 may 1995) Stephan El Shaarawy; (Genoa) 16 il, 55 gün (21 December 2008) Lorenzo Tassi; (Brescia) 16 il, 99 gün (22 may 2011) Stefano Okaka; (Roma) 16 il, 131 gün (18 December 2005) Paolo Pupita; (Cesena) 16 il, 134 gün (28 January 1990) Nicola Ventola; (Bari) 16 il, 166 gün (6 November 1994) Francesco Totti; (Roma) 16 il, 182 gün (28 March 1993) Giuseppe Sacchi; (Milan) 16 il, 231 gün (25 October 1942) Gianluigi Donnarumma; (Milan) 16 il, 242 gün (25 October 2015) 22 may 2022-ci il tarixinə yenilənib.
Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin sədrlərinin siyahısı
Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Digər lüğətlərdə