TENDENSİYA

Bazar tendensiyası — bazar tendensiyası, maliyyə bazarlarının zamanla müəyyən bir istiqamətdə hərəkət etmə meyli. Bu tendensiyalar uzun zaman çərçivələri üçün sekulyar, orta zaman çərçivələri üçün birinci dərəcəli və qısa zaman çərçivələri üçün ikinci dərəcəli olaraq təsnif edilir. Treyderlər bazar tendensiyalarını texniki analizdən istifadə edərək müəyyən etməyə çalışırlar. Onlar cari qiymətin dəstək və müqavimət səviyyələrinə uyğunlaşması nəticəsində bazar tendensiyasını proqnoz edirlər. Gələcək qiymətləri heç vaxt bilmək mümkün olmadığı üçün tendensiya yalnız retrospektiv olaraq müəyyən edilə bilər. == Bazar terminologiyası == "Buğa bazarı" və "ayı bazarı" terminləri müvafiq olaraq yuxarı və aşağı bazar tendensiyalarını təsvir edir və ya bütövlükdə bazarı, ya da xüsusi sektorları və qiymətli kağızları təsvir etmək üçün istifadə olunur.

Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşməsi tendensiyası (alm. Gesetz vom tendenziellen Fall der Profitrate‎) — Karl Marksın "Kapitalın" III cildində tərtib etdiyi tezis. Söhbət ondan gedir ki, kapitalist iqtisadiyyatının qanunlarına görə, yəni kapitalist iqtisadiyyatının öz xüsusiyyətlərinə görə ümumi iqtisadi miqyasda mənfəət normasının azaldılması tendensiyası mövcuddur. Mənfəət dərəcəsinin aşağı düşmə meyli haqqında marksist tezisini azalan marjinal faydalılıq qanunundan və azalan gəlir qanunundan ayırmaq lazımdır. Hər hansı xarici səbəblərdən, məsələn, texniki tərəqqinin sürətinin azalması və ya resursların tükənməsi nəticəsində yaranan mənfəət normasının azalmasını da sözügedən qanundan ayırmaq lazımdır. Marksın təliminə görə, kapitalist iqtisadiyyatı daxili ziddiyyətlərlə xarakterizə olunur. Onlar bütün kapitalistlərin qarşılıqlı əlaqəsi ilə hər bir fərdi kapitalistin əldə etdiyi mənfəəti artırmağa çalışmasına baxmayaraq, orta mənfəət dərəcəsinin azalmağa meyilli olmasında özünü göstərir. "Aşağıya doğru meyl"in əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, mənfəəti artırmaq cəhdləri dəyişən kapitalın nisbətinin (yəni kapitalın işçi qüvvəsinin alınmasına gedən hissəsinin) məcmu kapitala nisbətdə aşağı düşməsi tendensiyası ilə bağlıdır. Bunun üçün marksist ifadə "Üzvi tərkibi kapitalın artırılması"). Bu, daha mürəkkəb maşınların, avadanlıqların və texnoloji proseslərin tətbiqi hesabına istehsalın kapital tutumunun artması, eyni zamanda məhsul vahidinə düşən məhsulun həcminə görə işçilərin sayının azalması ilə əlaqədardır.