sif. [ər.] 1. Çox tez hiss edən, duyan, başa düşən, dərk edən, qavrayan. Həssas adam. – [Zakir:] Axı Mehriban həssas qızdır
is. 1. Həssas adamın xüsusiyyəti, keyfiyyəti. [Dilbər Əbdüləli bəyə:] Sizdə cəsarət və həssaslıq yoxsa, öz bəxtinizdən küsün
is. 1. Döyülmək üçün dərzdən açılıb xırmana tökülən taxıl. …Vələ qoşulmuş öküzlər, atlar həşəmin üstündə günortaya qədər hərlənir, birtəhər dəni küləş
is. [ər.] Əzəmət, böyüklük, ululuq, şan və calal. Tarxan Nüşabənin həşəmət və əzəmətinə heyran qalmışdır
sif. Əzəmətli, ulu, böyük, calallı. [Qətibə:] Bəli, həşəmətli mələkə! Hüsaməddin həzrətlərinin özü şəxsən məktubu mənə tapşırdı
is. [ər. “həşərə” söz. cəmi] 1. Cücülər. Həşəratın əkinlərə zərəri. Kimyəvi və bioloji üsulla həşəratı məhv etmək
sif. Həşəratla, cücülərlə qidalanan. Həşəratyeyən quşlar
is. [ər.] 1. bax qiyamət 1-ci mənada. 2. bax qiyamət 3-cü mənada. [Kəndlilər:] Bu həşir kimin evindədir? – deyə soruşurdular
[fars.] bax səksən. [Qoşatxan:] Həsənbəy hələ həştad il əvvəl demişdi ki, müəllim gərək çıraq kimi yanıb kəndçinin yolunu işıqlandırsın
bax səksəninci. Keçən əsrin həştadıncı illərində. Həştadıncı otaq
bax səksənillik
bax səksənyaşlı. Həştadyaşlı qoca
bağl. [ər.] Cümlədə aid olduğu sözü və ya söz birləşməsini ayırmaq və gücləndirmək üçün işlədilir – üstəlik, həm də, belə
is. [ər.] 1. Birinin üzərinə, öhdəsinə buraxma, qoyma, tərk etmə; birinə tapşırma. □ Həvalə edilmək (olunmaq) – üzərinə, öhdəsinə buraxılmaq, qoyulmaq
is. [ər.] Ətraf, ətraf yerlər, civar. Şəhər həvalisi. Bu həvalidə heç kəs yaşamır. – [Seyid Səməd:] Yaxşı olar ki, həvalidəki dövlətli kəndlərin birin
is. [ər.] Xristian dini rəvayətinə görə, İsa peyğəmbərin, İncilin ehkamlarını yaymaqla vəzifələnmiş 12 əshabəsinə – şagirdinə verilən ad (adətən cəm ş
is. Xalça, palaz və s. toxuyarkən ilməkləri döyüb yerində bərkitmək üçün (bəzi heyvanların buynuzundan, yaxud da metaldan və s
sif. Dişləri həvə dişi kimi iri olan. Həvədiş(li) kişi
“Həvələmək”dən f.is
f. Xalça, palaz və s. ilməklərini həvə ilə döyüb yerində bərkitmək (bax həvə)
“Həvələnmək”dən f.is
məch. Həvə ilə döyülüb bərkidilmək (bax həvə). Mürsəl bilirdi ki, xalça nə qədər çox həvələnsə bir o qədər qumaş çıxar
is. Müxtəlif bərk maddələri döyüb toz halına gətirmək üçün bürünc, saxsı, dəmir və s.-dən düzəldilmiş qab və dəstəkdən ibarət alət
is. [ər.] 1. Bir şeylə məşğul olma, bir iş görmə arzusu: meyil, istək. Oxumaq həvəsi. Uşağın mütaliəyə böyük həvəsi var
“Həvəsimək”dən f.is
f. Həvəslənmək, həvəsə gəlmək, həvəs göstərmək. Aynalını təmizləyib qurtaran Həcər həvəsiyir, sanki aynalı ilə oynamağa başlayırdı
is. və sif. [ər. həvəs və fars. …kar] 1. Bir şeyə, bir işə həvəsi, meyli olan, bir şeyi sevən, ona çox maraq və meyil göstərən (adam)
is. 1. Bir şeyə, bir işə həvəsi, meyli olma; həvəs, meyil, maraq göstərmə. 2. məc. Xüsusi hazırlığı, biliyi olmadan hər hansı bir sənətlə, elmlə məşğu
sif. Həvəsləndirmək, həvəs oyatmaq üçün olan; şirnikdirici. Həvəsləndirici mükafat
1. “Həvəsləndirmək” dən f.is. 2. Həvəsləndirici, şirnikdirici, rəğbətləndirici. Onun payını artırmağın, daha da həvəsləndirməyin vaxtı gəlib çatdığını
f. Hüsn-rəğbət göstərməklə, kömək etməklə, tərifləməklə, mükafatlandırmaqla birini bir şeyə şövqləndirmək, həvəsə gətirmək, həvəs oyatmaq, şirnikdirmə
“Həvəslənmək”dən f.is
f. Həvəsi gəlmək, meyil etmək, həvəsi oyanmaq, maraqlanmaq. İdmana həvəslənmək. – …Qardaşım kimi məktəbə getməyə çoxdan həvəslənmişdim
sif. Bir şeyə və ya bir işə həvəsi olan, həvəs, meyil göstərən; meyilli. Bədii özfəaliyyətə həvəsli uşaqları aşkar etmək
sif. və zərf Həvəsi olmayan, bir işi könülsüz, istəməyə-istəməyə və ya zorla görən; ürəksiz, könülsüz, meyilsiz
is. Bir şeyə və ya işə həvəs olmaması; könülsüzlük, maraqsızlıq, meyilsizlik. [Mehribanda] son günlərdə iş görməyə bir həvəssizlik vardı
is. [ər.] 1. Abır, ar, ismət, namus, utanma hissi. …Qulluqçuya oxşayan qızın simasında isə qüssə ilə qarışmış qəribə bir ismət və həya vardı
[ər. həya və fars. abru – üz suyu] bax həya 1-ci mənada. [Həsən:] Mən həya-abır bilməyən arvadın ayağına getmərəm! M
“Həyalanmaq”dan f.is
f. Həya etmək, utanmaq, abrını gözləmək, həyalı olmaq. [Kiçikxanım] …yerə oturmaqdan həyalanırdı. M.S
sif. İsmətli, abırlı, namuslu, utancaq. [Bədircahan:] Xan, özünüz bilirsiniz ki, qız uşağı hayalı olur… N
is. Həyalı, ismətli, utancaq adamın hal və keyfiyyəti. [Qızın] ən gözəl və sevimli xüsusiyyətlərindən birisi zahiri görünüşündə olan məhcubluğu, həyal
zərf Həyasızlıqla, ədəbsizcəsinə, utanmazcasına, çəkinmədən, həya etmədən, utanmadan, arsız-arsız. Konkada oturan ağyaxalı bir rus çinovniki ara vermə
sif. Üzündə abır-həya olmayan; abırsız, utanmaz, ədəbsiz, arlanmaz, arsız. [Qəhrəman:] Mən [xanımı] ilk dəfə görürəm… Amma yamanca həyasız qadındır
“Həyasızlaşmaq”dan f.is
f. Daha da həyasız olmaq, sırtıqlaşmaq, arsızlaşmaq, qudurmaq. Cəza almadıqca həyasızlaşmaq cinayətkarın adətidir
is. Abırsızlıq, utanmazlıq, arsızlıq, ədəbsizlik, sırtıqlıq; həyasız, abırsız hərəkət, söz. Kök və əndamlı xanımın baxışlarından nə isə həyasızlığa ox