is. 1. Ağız boşluğunda üst damağın dal tərəfində konusşəkilli çıxıntı. □ Dilçəyi gəlmək – dilçəyi şişmək
is. Dilçilik alimi, dilçilik mütəxəssisi; dilşünas
is. Dil haqqında elm; dilşünaslıq
sif. və is. [fars.] klas. Birisinə könül vermiş, vurulmuş, ürəyini bağlamış; məftun, vurğun, aşiq. Dildadələrin dadrəsi, yavəri sənsən
is. bot. Mal yemi kimi işlədilən beşyarpaqlı ot bitkisi
[fars.] Bax dilbər. Şəmsəddin elində, Tovuz çayında; Gözüm bu gün bir dildarə düşübdür. Aşıq Dilğəm. Mənə əvvəlcə özün yar oldun; Sevgilimsən deyə, di
is. köhn. Təsəlli, təskinlik. □ Dildarlıq vermək – arxayın etmək, təskinlik vermək. Məmmədbağır ona dildarlıq verirdi: – Əsmər, sən mənə inan!… Mən al
is. Eyni dildə danışanlardan hər biri, eyni dildə danışan adam. …Vətənin, həmcinslərin, həmvətənlərin və dildaşların təəssübü fərzdir, necə ki avropal
zərf Ağızdan-ağıza, ağızlardan, camaatın ağzından, başqalarından. Hicran, əgərçi görməmişəm mübtəlaların; Dildən-dilə eşitmiş idim macəraların
is. ədəb. Aşıq şeir formalarından biri (bu şeir formasında sözlər elə seçilir ki, dil səsləri, demək olar ki, iştirak etmir)
[yun.] İki mümkün (adətən arzu olunmayan) şeydən birini seçmə zərurəti
is. [fr.] Xüsusi hazırlığı, sistematik biliyi olmadan hər hansı bir elm və ya sənətlə məşğul olan adam; həvəskar
is. Xüsusi hazırlığı, biliyi olmadan bu və ya digər elm, ya sənətlə məşğul olma; həvəskarlıq. // Bir şeyə səthi münasibət
sif. və is. [fars.] klas. Könlü yaralı; dərdli, fikirli
sif. [fars.] klas. Ürəkaçan, sevindirən, sevimli
is. İstək, arzu, xahiş, tələb, təmənna. Onların da var biz kimi ürəyi; Bir arzusu, bir eşqi, bir diləyi
sif. Diləyi olan, təmənnası olan; arzulu. Bir diləkli min ürəklə; Alqış deyir bütün dillər. S.Vurğun
sif. Heç bir diləyi, təmənnası, arzusu, istəyi olmadan
is. Heç bir diləyi, təmənnası, arzusu, istəyi olmama
“Diləmək”dən f.is
f. Arzu etmək, istəmək. Zahid ölməkdən qabaq məqsudinə çatmaq dilər. M.Ə.Sabir. Sitarənin könlü daha əyləncələr diləməzdi, fikrindən də uşaqlar ilə la
is. 1. Dilənmək yolu ilə dolanan adam; yolçu. [Şamama Cadu:] Doğrusu budur ki, mən dilənçi … deyiləm
“Dilənçiləşdirilmək” dən f.is
məch. Dilənçi halına salınmaq
“Dilənçiləşdirmək” dən f.is
f. Dilənçi halına salmaq, bütün var-yoxundan məhrum etmək
“Dilənçiləşmək”dən f.is
f. Dilənçi halına düşmək, bütün var-yoxu əlindən çıxmaq
is. Dilənçinin peşəsi; yolçuluq. Xeyr, bu dilənçilik sifətini mən sizdə ehtimal eləmirəm. C.Məmmədquluzadə
is. Dilənçiyə verilən pul və s.; sədəqə
“Diləndirmək”dən f.is
icb. Dilənməyə məcbur etmək, dilənçi halına salmaq, dilənməsinə səbəb olmaq
“Dilənmək”dən f.is
f. 1. Dilənçilik etmək, yolçuluq etmək; sədəqə yolu ilə özgədən pul, çörək və s. istəmək. Dilənmək qəsdilə düşüb dərbədər; Gəzərsən bir evdə, pakizə d
is. Əzbər, yadda saxlama. □ Diləzbər etmək (eyləmək) – yadda saxlamaq, heç vaxt yaddan çıxarmamaq. Söyləyim sözlərim, eylə diləzbər; Şirin nəsihətim q
[fars.] klas. bax diləfkar. Görəsənmi, yarəb, hansı dilfikar; Bu şəmirüxsarın pərvanəsidir? Ə.Nəbati
sif. və is. [fars.] klas. Məftunedici, valehedici, canalıcı, füsunkar; gözəl. Billah ki, bu dilfirib mənzil; Öylə mənə verdi rahəti-dil
sif. [fars.] köhn. Ürəyisınıq, narazı, incik, dilxor, pərt. Mən bir belə mövsümdə bahar axşamı dilgir; Bir lövheyi-eşq eylər idim qəlbdə təsvir
is. köhn. Ürəyisınıqlıq, narazılıq, inciklik, dilxorluq, pərtlik
sif. [fars.] klas. Ürəkaçan, könülaçan, fərəhverən, səfalı, şən. Niqabın üzdən aç, ey gül; Kim, olsun dilgüşa məclis
is. [fars.] köhn. 1. Arzu, istək, könlün istədiyi şey. [Güləndam:] İndi buna kələk qur, onun başın piylə, dilxahını əmələ gətir, özün qal aralıqda ava
sif. [fars.] klas. Qəlbiqırıq, ürəyiincik, qəmli, kədərli. Ey səba, mən aşiqi-dilxəstədən ol yarə var; Bülbüli-zarın dilindən gülşənü gülzarə var
sif. və zərf [fars.] Çox pərt, əhvalı pozulmuş, qəmgin, kədərli, məyus. Məmmədhəsən əmi katdanı yola salıb oğlunun dalınca dilxor qoydu getdi evinə
dan. bax dilxorluq. [Qasım:] Hə, bir az dilxorçuluqdur. S.Rəhman
is. Pərtlik, inciklik, məyusluq, əhval pozğunluğu. Araya dilxorluq salmaq. – Pirinin dilxorluğu bir anda sovuşdu
sif. [fars.] Ürəyi şad, fərəhli, razı, məmnun
is. 1. Şadlıq, fərəh, sevinc, məmnunluq. Atası da dilxoşluq ilə oğluna baxırdı və görürdüm ki, oğlunun biliyinə qəlbdən çox-çox fəxr edirdi
sif. [fars.] klas. Ürəyi qanlı, qəlbi yaralı, çox kədərli, çox dərdli. □ Dilxun etmək (qılmaq) – ürəyini yaralamaq, çox kədərləndirmək, çox dərdləndir
[fars.] klas. şair. Ürəyi dağlı, ürəyi yaralı. Qıldı kənar zülfünü rüxsariyardən; Verdi nəsimi-sübh dili-zardan xəbər