“Xınalatmaq”dan f.is
f. Xına qoydurmaq, xına yaxdırmaq. Ayağını xınalatmaq. Barmaqlarını xınalatmaq. – …Saçlarını xınalatmış (f
sif. 1. Xına çəkilmiş, xınalanmış, əl-ayağına xına qoyulmuş. Xınalı barmaqlar. – …Dükan-bazar boyalı yumurtalar, rəngarəng parçalar, əli-ayağı xınalı
bax xınaqoyma
sif. Xına rəngində olan, xına rənginə oxşar. Xınayı parça. – Gedim, deyirəm, camaatın dəmirin oda qoyum… Əsgərlərimiz üçün bir az buğda yığaq… Arabir
bax xıncım-xıncım. Bizdən sora kəndlilər Pəri arvadı və uşağını xarabadan çıxartmışdılar. Ancaq biçarə arvadın sağ qılçası dizdən yuxarı xınc-xınc olm
sif. Ağzınacan. Xıncaxınc dolu çamadan
zərf Tikə-tikə, xırdaxırda, qırıq-qırıq, parça-parça. Şüşə xıncımxıncım olub töküldü. – [Mindilli:] Yaxşı ki, atmağa qoymadın, yoxsa xıncım-xıncım ola
“Xınclanmaq”dan f.is
f. Tikə-tikə olmaq, qırıqqırıq olub tökülmək, sınıq-sınıq olmaq. Pəncərələr xınclanıb töküldü. Ə.Cəmil
is. Bostan. Zəmilər işlənir, toxum səpilir; Qız, qadın əlləşib əkirlər xır. M.S.Ordubadi. Qurbanqulu çox iş sevən bir cavan idi
is. Yiv (tüfəngdə, topda, tapançada). Tüfəngin xırı gedib
1. sif. Səsi xırıltılı. Xırxır adam. – Bu çolaq, xır-xır qocanı görəsən niyə cəzalandırmışlar? S.Vəliyev
is. Dəyməmiş, kal yemiş, qovun
zərf Adətən dolmaq, doldurmaq feilləri ilə – tamam, ağzınacan. Kisəni xırçaxırç doldurmaq. – Oturanlar oturmuş, asılanlar asılmış, vaqonlar xırçaxırç
is. Bostançı
“Xırçıldamaq”dan f.is
f. Xırçıltı səsi çıxartmaq, xırç-xırç eləmək. Yalnız ayaqlarımızın altında xırçıldayan çınqılların şikayətini andıran həzin səslər eşidilirdi
“Xırçıldatmaq”dan f.is
f. Bir-birinə toxunduraraq xırçıltı səsi çıxartmaq
is. İki bərk şeyin (metal, sümük və s.-nin) bir-birinə toxunmasından çıxan səs. Otaqda tükürpərdici bir xırçıltı eşidildi
sif. Çox inadkar, tərs, şıltaq. Xırçın adam. – Yeni on dörd yaşa girmişdi bu yaz; Sarışın, nəşəli, xırçın Gülnaz
bax xirid. □ Xırd eləmək – satmaq. [Abbas:] Bəzirgansan, aç mətahın xırd elə; Qarğalar yükündə nə var deyərlər
sif. 1. Həcmcə, ölçücə, boyca kiçik, balaca. Xırda boy. Xırda əl. Xırda həb. Xırda daş. – …Zeynal özü ilə ancaq xırda bir dəftərçə götürdü… B
1. zərf Yavaş-yavaş, ahəstə-ahəstə, ağır-ağır, aramla. [Qız] hala gəlib, xırda-xırda yataqdan qalxıb yerində oturdu və yemək istədi
1. is. Hər cür xırda şeylər, xırdavat. Xırda-xuruş almaq. – Laçın iki aydan bəri görmədiyi qəsəbənin ayrı-ayrı evlərinə, dükanlarına, xırda-xuruşla bə
bax xırdavat. Xırdamırda satmaq. 2. top. Hər cür xırda şeylər. Xırda-mırdanı bir küncə yığmaq. // Sif
sif. 1. Xırda, kiçik. Köç vaxtı, özün bilirsən ki, xırda-para şeylər çox olur və tərəkəmə əhlində də insaf olmaz, əlinə hər nə gəlsə, ağırlığına, yüng
sif. Boyu xırda, balaca, alçaq. Xırdaboylu qız
sif. Buynuzları xırda, kiçik (qoyun, keçi və s.). Xırdabuynuzlu heyvanlar
sif. 1. Çox xırda və ya bir qədər xırda; kiçikcə. Xırdaca təpə. Xırdaca göllər. Xırdaca əl. – Təllin ətəyindən bir xırdaca çay axırdı
1. zərf Yavaş-yavaş, az-az, ahəstə-ahəstə, aramla. Xırdaca-xırdaca yağar yağışlar; Vurğun Səməd bu dövranı alqışlar
sif. Xırda, əhəmiyyətsiz, boş şeylərə həddən artıq əhəmiyyət verən, bu işdə ifrata varan; pedant. Xırdaçı adam
is. Xırdaçı adamın xasiyyəti; pedantlıq. Dəmirov istəyirdi ki, bəzi adamların xırdaçılığından danışıb onları təhsilə, savada və mütaliəyə çağırsın
sif. Dənələri xırda olan. Xırdadənəli arpa
bax xırdadənəli
sif. Dişləri xırda olan. Xırdadiş balıq
sif. Gövdəsi balaca, xırda olan. Xırdagövdəli bitki
sif. Gülləri xırda, balaca olan; xırda naxışlı. Xırdagül çit. Xırdagüllü ipək
is. Xırdalanmış, bölünmüş düyü; xırda düyü. Dolmaya xırdakı qatmaq
“Xırdalamaq”dan f.is. Dərman bitkilərinin tədarükü işi aşağıdakı: toplama, qurutma, xırdalama, saxlama və qablama mərhələlərindən keçir
f. 1. Bıçaq və ya başqa kəsici alətlə bir şeyi xırda-xırda eləmək, doğramaq, kəsmək, parçalamaq. Əti çəkmək üçün xırdalamaq
“Xırdalanmaq”dan f.is
1. məch. Xırda-xırda edilmək, doğranmaq, tikə-tikə edilmək. 2. t-siz. Parça-parça olmaq, xırda-xırda olmaq, tlkə-tikə olmaq; ovxalanmaq