Cəfər Xəndan

Cəfər Xəndan
Cəfər Xəndan
	Cəfər Zeynal oğlu Hacıyev
Doğum adı	Cəfər Hacıyev
Doğum tarixi	8 may 1910
Doğum yeri	İrəvan, İrəvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	10 avqust 1961 (51 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası→; AXC→; SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Təhsili	Gəncə Pedaqoji Texnikumu;; ADPİ-nin Dil və ədəbiyyat fakültəsi
Fəaliyyəti	yazıçı, şair
Əsərlərinin dili	azərbaycanca
Mükafatları
	Cəfər Xəndan Vikimənbədə

Hacıyev Cəfər Zeynal oğlu (Cəfər Xəndan) — azərbaycanlı şair, tənqidçi, ədəbiyyatşünas, 1938-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri doktoru (1948), professor (1949).^[1]

Həyatı

Cəfər Xəndan 1910-cu il mayın 8-də İrəvan şəhərində müəllim ailəsində doğulmuşdur. 1918-ci ildə ailəsi Gəncəyə köçmüş, ata-anası burada öldüyündən kimsəsiz qalan kiçik qardaş və bacısı ilə Gəncə uşaq evində yaşamışdır (1925-ci ilədək).

Gəncə Pedaqoji Texnikumunu bitirmişdir. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutuna daxil olmuş, həm də fəhlə fakültəsində müəllimlik (1925–1929) etmişdir. İnstitutun Dil və ədəbiyyat fakültəsini bitirdikdən sonra aspiranturaya daxil olmuş, eyni zamanda institutun ədəbiyyat kafedrasının assistenti, sonra dosenti kimi fəaliyyət göstərmişdir (1932–1941).

Fəaliyyəti

M. F. Axundov adına Müəllimlər İnstitutunun Dil və ədəbiyyat fakültəsinin dekanı, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun kafedra müdiri, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda şöbə müdiri, həm də Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında təşkilat katibi, "Allahsız" jurnalının, "Ədəbiyyat qəzeti"nin məsul katibi, "Gənc işçi" redaksiyasında ədəbiyyat şöbəsinin müdiri vəzifələrində işləmişdir. Dissertasiya müdafiə edib fılologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır (1939).

Müharibə illərində

1941-ci ildə səfərbərliyə alınmış, sovet ordusu tərkibində siyasi rəhbər və jurnalist kimi alman işğalçılarına qarşı vuruşmuşdur. O, Cənub-Qərb, Şimali Qafqaz, Zaqafqaziya cəbhələrində siyasi şöbənin baş təlimatçısı, cəbhə qəzetlərində ("Vo slavu Rodinı", "Vpered k pobede", "Boets RKKA", "Vətən yolunda") məsul redaktorun müavini olmuşdur (1944–1946).

Nailiyyət və mükafatları

Ordu sıralarından tərxis olunandan sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasında dosent, eyni zamanda "Kommunist" qəzetində Mədəniyyət və məişət şöbəsinin müdiri (1946–1947) işləmişdir. Universitetin Filologiya fakültəsinin dekanı (1947–1950), sonra isə dörd il Azərbaycan Dövlət Universitetinin rektoru (1950–1954) olmuşdur. 1954–1961-ci illərdə universitetin Sovet ədəbiyyatı kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. "1906–1946-cı illərdə Cənubi Azərbaycan xalqının milli azadlıq mübarizəsi və onun bədii ədəbiyyatda inikası" mövzusunda dissertasiya müdafiə edib doktorluq alimlik dərəcəsi almışdır.

"Qırmızı ulduz" (1942), "Qırmızı Əmək Bayrağı" (1946) ordenləri, "Qafqazın müdafiəsinə görə", "Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalları, fəxri fərman və hədiyyələrlə mükafatlandırılmışdır. 1961-ci il avqustun 10-da Bakıda vəfat etmişdir. Bakı küçələrindən biri onun adını daşıyır.

Əsərləri

Bəyaz gecələr. Bakı: Azərnəşr, 1936, 47 səh.
Azərbaycan ədəbiyyatı (sovet dövrü). Bakı: Azərnəşr, 1939, 94 səh.
Sabir (həyat və yaradıcılığı). Bakı: SSRİ EA Azərbaycan filialının nəşri, 1940, 168 səh.
Cəbhə şerləri. Bakı: Azərnəşr, 1942, 110 səh.
Qafqaz. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1942, 30 səh.
İlk ayrılıq. Bakı: Azərnəşr, 1944, 80 səh.
Mübarizə yollarında. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1946, 29 səh.
Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı: Azərnəşr, 1948, 189 səh.
Təşviqatçı və bədii ədəbiyyat. Bakı: Azərnəşr, 1950, 65 səh.
XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı: ADU nəşriyyatı, 1951, 616 səh.
Sovet ədəbiyyatı (I hissə). Bakı: Azərnəşr, 1952, 396 səh.
Sovet ədəbiyyatı (II hissə). Bakı: Azərnəşr, 1952, 127 səh.
C. Cabbarlının həyat və yaradıcılığı. Bakı: Birləşmiş nəşriyyat, 1954, 62 səh.
XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi oçerkləri. Bakı: ADU nəşriyyatı, 1955, 436 səh.
Mikayıl Müşfiq. Bakı: ADU nəşriyyatı, 1956, 68 səh.
Molla Nəsrəddin. Bakı: Bilik cəmiyyəti, 1956, 42 səh.
Ədəbiyyat nəzəriyyəsi. Bakı: Azərnəşr, 1958, 287 səh.
Mir Cəlal. Bakı: Bilik cəmiyyəti, 1958, 48 səh.
Şairin həyatı. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 100 səh.
Sabir yaradıcılığında sənətkarlıq xüsusiyyətləri. Bakı: Azərnəşr, 1962, 438 səh.
Ədəbi qeydlər. Bakı: Azərnəşr, 1966, 194 səh.
Sovet ədəbiyyatı (dərslik 17-ci nəşri). Bakı: Maarif, 1971, 285 səh (müştərək).
Seçilmiş əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1972, 260 səh.
Şairin həyatı. Bakı: Gənclik, 1977, 90 səh.
Ədəbiyyatımızın dünəni və bu günü. Bakı: Yazıçı, 1980, 246 səh.
Şerlər. Bakı: Gənclik, 1983, 124 səh.
Uğurlu yol. Bakı: Azərnəşr, 1987, 283 səh.

Tərcümələri

Nizami Gəncəvi. Lirika. Bakı: Azərnəşr, 1940, 80 səh.
Heyran xanım. Qəzəllər. Bakı: Gənclik, 1975, 60 səh.
M. F. Axundov. Şərq poeması. Azərb. SSR EA nəşri, 1962, 12 səh.

İstinadlar

↑ "Cəfər Xəndan". 2017-11-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-09. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

[1] "Cəfər Xəndan". 2017-11-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-09. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

[1]

Bakı Dövlət Universiteti
Fakültələri	Beynəlxalq münasibətlər və iqtisadiyyat • Biologiya • Coğrafiya • Ekologiya və torpaqşünaslıq • Filologiya • Fizika • İnformasiya və sənəd menecmenti • Geologiya • Hüquq • Jurnalistika • Kimya • Mexanika-riyaziyyat • Sosial elmlər və psixologiya • Şərqşünaslıq • Tarix • Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika. Keçmiş: Fizika-riyaziyyat • Geologiya-coğrafiya • İlahiyyat
Rektorları	Vasili Razumovski (1919–1920) • Sergey Davidenkov (1920–1923) • Aleksandr Qulyayev (1923–1926) • Tağı Şahbazi Simurğ (1926 – may 1929) • Müseyib Şahbazov (22 iyun 1929 – avqust 1929) • Vladimir Yelpatyevski (1929) • Maqsud Məmmədov (1929–1930) • Məmmədkazım Ələkbərli (1934–1935) • Bala bəy Həsənbəyov (1935–1937) • Əziz Əliyev (1937) • Cəbrayıl Ələsgərov (1937–1941) • Şamil Əliyev (1941–1944) • Abdulla Qarayev (1944–1950) • Cəfər Xəndan Hacıyev (1950–1954) • Yusif Məmmədəliyev (1954–1958) • Şəfaət Mehdiyev (1958–1965) • Mehdi Əliyev (1965–1970) • Faiq Bağırzadə (1970–1987) • Yəhya Məmmədov (1987–1989) • Cəmil Quliyev (1989–1990) • Mirabbas Qasımov (1990–1992) • Firudin Səməndərov (1992–1993) • Murtuz Ələsgərov (1993–1996) • Misir Mərdanov (1996–1998) • Abel Məhərrəmov (1999–2018) • Firudin Qurbanov (2018-2019) • Elçin Babayev (2019-)
Digər	Qazax filialı • Şəki filialı • Gənc İstedadlar liseyi • "Bakı Universiteti" qəzeti • "Mənim universitetim" filmi • "Bizim universitet" filmi • Konfutsi İnstitutu • TDV BTL • Yunus Əmrə İnstitutu Bakı Türk Mədəniyyət Mərkəzi • İqtisadiyyat və Humanitar Kolleci

Bakı Dövlət Universiteti fakültələrinin dekanları
Beynəlxalq münasibətlər və iqtisadiyyat	Mahmud Quliyev (1991–1992) Sədiyar Zeynalov (1992–1996) Zeynal Həsənalıyev (1996–2022) Laçın Abışov (2022–)
Biologiya	D.A.Şutov (1934–1935) Afət Məmmədova (2022–)
Coğrafiya	Şəkər Məmmədova (2017–)
Ekologiya və torpaqşünaslıq	Akif Ağbabalı (2011–)
Filologiya	Həbibullah Səmədzadə (1945–1947) Cəfər Xəndan (1947–1949) Məmməd Cəfər (1949–1951) Əli Sultanlı (1951–1953) Muxtar Hüseynzadə (1953–1957) Əli Sultanlı (1957–1959) Seyfulla Əliyev (1959–1962) Əlövsət Abdullayev (1962–1967) Ağamusa Axundov (1967–1974) Əkbər Ağayev (1974–1976) Firudin Hüseynov (1976–1980) Ağamusa Axundov (1980–1990) Aqil Hacıyev (1990–1992) Nizami Cəfərov (1994–2001) Qara Namazov (2002–2006) Elbrus Əzizov (2006–2011) Məhərrəm Vəliyev (2011–2016) Elçin Məmmədov (2016–)
Fizika-riyaziyyat	V.F.Razdorski Mikayıl Xıdırzadə (1938–) Qoşqar Əhmədov (1952) Qoşqar Əhmədov (1952–1956)
Fizika	Mədət Sərdarlı Kəriş Köçərli (1963–1965) Abdulla Muxtarov (1965–1967) Əlicavad Cavadov (1967–1970) Faiq Sadıxov (1973–1978) Sabir Hacıyev (1978–1988) Əhməd Abdinov (1988–1989) Qəhrəman Ağayev (1989–1994) Rəsul Muradov (1994–2004) Rasim Məmmədov (2004–2012) Məhəmmədəli Ramazanov (2012–2022) Bəxtiyar Paşayev (2022–)
Geologiya	Tofiq Şahsuvarov (1991–1992) Adil Xasayev (1992–2016) Məhluqə Məmmədova (2016–2022) Mamoy Mansurov (2022–)
Geologiya- coğrafiya	Əziz Əsgərov Abdulla Şahbazov Hadı Əliyev Səttar Süleymanov (1952–1963) Ramiz Sultanov (1963–1965) Mürsəl Həsənov (1965–1967) Rizvan Piriyev (1967–1972) Vasif Babazadə (1973–1981) Qədir Sultanov (1981–1986) Tofiq Şahsuvarov (1986–1991)
Hüquq	A.O.Mişel (1928–1930) M.Y.Quliyev (1933–1936) Qasım Cəfərov (1936–1952) Qurban Məmmədov (1952–1962) Məmməd Xələfov (1962–1980) İsa Məmmədov (1980–1985) Firudin Səməndərov (1985–1989) Məmmədxan Rəsulov (1989–1998) Namiq Əliyev (2001–2002) Yusif Mehdiyev (2002–2003) Kamilə Sarıcalinskaya (2003–2007) Firudin Səməndərov (2007–2011) Əmir Əliyev (2011–2022) Zaur Əliyev (2022–)
İlahiyyat	Vasim Məmmədəliyev (1992–2018)
Jurnalistika	Nurəddin Babayev (1969–1970) Şirməmməd Hüseynov (1970–1976) Seyfulla Əliyev (1976–1979) Tofiq Rüstəmov (1979–1988) Nəriman Zeynalov (1979) Akif Rüstəmov (1989–1999) Yalçın Əlizadə (1999–2012) Şamil Vəliyev (2012–2016) Cahangir Məmmədli (2016–2017) Vüqar Zifəroğlu (2017–)
Kimya	Məmmədəmin Əfəndiyev (1934–1937) Murtuza Əhmədli (1937–1938) Mədət İsgəndərov (1938–1939) Səttar Əbilov (1939–1946) İslam Əlizadə (1946–1950) Cümşüd Zülfüqarlı (1950–1952) Səkinə Ələkbərova (1952–1957) Qiyas Abdullayev (1957–1960) Cəbrayıl Hüseynov (1960–1967) Bəşir Mirzəyev (1967–1975) Fikrət Babayev (1975–1978) Dəmir Qəmbərov (1978–1981) Səkinə Ələkbərova (1981–1983) Ənvər Bəşirov (1983–1988) Valeh İsmayılov (1988–1993) Abel Məhərrəmov (1993–1999) Eldar Əhmədov (1999–2006) Abdulsəyid Əzizov (2006–2021) Fuad Kərimli (2022–)
Kitabxanaçılıq- informasiya	Abuzər Xələfov (1962–1970) Zöhrab Əliyev (1970–1979) Abuzər Xələfov (1979–1993) Xəlil İsmayılov (1993–2012) Azad Qurbanov (2012–2020) Ələmdar Cabbarlı (2020–2022) Ələmdar Cabbarlı (2022–)
Mexanika- riyaziyyat	Əşrəf Hüseynov Ələddin Mahmudov (1965–1969) Mirabbas Qasımov Qoşqar Əhmədov (1970–1972) Qəmbər Namazov (1972–1975) Rüstəm Sultanov Arif Babayev (1979–1994) Sadiq Abdullayev (1994–1999) Qəmbər Namazov (1999–2007) Nizaməddin İsgəndərov (–2022) Ziyatxan Əliyev (2022–)
Sosial elmlər və psixologiya	Əkbər Bayramov (1991–1992) Fazil Vahidov (1992–2006) Hikmət Əlizadə (2006–2022) Rövşən Cavadov (2022–)
Şərqşünaslıq	P.Juze (1922–) Aydan Xəndan (2022–)
Tarix	Nikolay Dubrovski (1919–) Leonid İşkov Aleksandr Baqri Tağı Şahbazi Simurğ Pyotr Fridolin Boris Tixomirov Zülfəli İbrahimov (1948–1949) Məmməd Şıxlı (1949–1950) Əliövsət Quliyev (1950–1952) Qəzənfər Mehdiyev (1953–1957) Məmməd Əfəndiyev (1957–1960) Məlik Orucov (1960–1964) Səidə İmanzadə Xəlil Əlimirzəyev (1964–1966) Zakir Abdullayev (1967–1970) Məmməd Əmin Qazıyev (1970–1977) Mahal Məmmədov (1977–1980) Miryusif Mirhadıyev (1980–1986) Yaqub Mahmudov (1986–1990) Eldar İsmayılov (1991–1994) Yaqub Mahmudov (1994–2005) Sani Hacıyev (2005–2011) Azad Rzayev (2012–2019) İbrahim Zeynalov (2019–)
Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika	Mustafa Vəliyev (1972–1989) Rizvan Paşayev (1989–2000) Rizvan Paşayev (2005–2007) Məhəmməd Mehdiyev (2008–)
Qeyd 1: 1919-cu il tarixində yaradılmış Tibb fakültəsi əsasında 1930-cu il tarixində Azərbaycan Tibb Universiteti yaradılmışdır. Qeyd 2: 1919-cu il tarixində yaradılmış Tarix-filologiya fakültəsi 1923-cü il tarixindən İctimai-elmlər fakültəsi adı altında fəaliyyət göstərmişdir. 1919-cu il tarixində yaradılmış Fizika-riyaziyyat fakültəsi ilə birləşdirilən Tarix-filologiya fakültəsi əsasında 1924-cü il tarixində Pedaqoji fakültəsi təşkil olunmuşdur. Qeyd 3: 1920-ci il tarixində yaradılmış Fizika-riyaziyyat fakültəsi 1958-ci il tarixində Mexanika-riyaziyyat fakültəsi və Fizika fakültəsi olmaqla iki ayrı fakültəyə bölünmüşdür. Qeyd 4: 1944-cü il tarixində yaradılmış Geologiya-coğrafiya fakültəsi 1991-ci il tarixində Geologiya fakültəsi və Coğrafiya fakültəsi olmaqla iki ayrı fakültəyə bölünmüşdür. Qeyd 5: 1992-ci il tarixində təşkil olunmuş İlahiyyat fakültəsi 2018-ci il tarixində təsis edilmiş Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun tərkibinə verilmişdir.