Xaçınçay

Xaçınçay və ya Xaçın çayı^[1] — Kürün sağ qolu. Kəlbəcər, Ağdam, Bərdə rayonlarından axır.

Xaçınçay
Ölkə	Azərbaycan
Rayonlar	Ağcabədi rayonu Ağdam rayonu Bərdə rayonu
Mənbəyi	Hacıyurd, Uyuxlu, Çiçəkli, Alaqaya
• Yüksəkliyi	1800 m
Mənsəbi	Kür
• Yüksəkliyi	190 m
Uzunluğu	119 km
Su sərfi	3,2 m³/san
Su sistemi	Kür/Xəzər dənizi
Su hövzəsi	Xəzər dənizi
Hövzəsinin sahəsi	657 km²
mənbəyi mənsəbi Xaçınçay Azərbaycanın fiziki xəritəsində: 40°00′13″ şm. e. 46°19′37″ ş. u.HGYO 40°15′12″ şm. e. 47°27′23″ ş. u.HGYO
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Uzunluğu 119 km, hövzəsinin sahəsi 657 km²-dir. Çay Qarabağ silsiləsinin Hacıyurd (2397 m), Uyuxlu (2316 m), Çiçəkli (2343 m) və Alaqaya (2583 m) dağlarından başlayan bulaqların birləşməsindən əmələ gəlir. Suyunu qar (26%), yağış (38%) və yeraltı (36%) sulardan alır. Yazda yağış suları çayda daşqınlar əmələ gətirir. Daşqın dövründə illik axımının 40-50%-i keçir. Orta illik su sərfi 3,20 kub m/san-dir. Bunun da 65-70%-i yaz və yay, 15-20%-i isə payız və qış fəsillərində keçir. İntensiv suvarma dövründə (iyul-avqust aylarında) illik axımının 15-17%-i keçir.

Çayın asılı gətirmələr sərfi 0,19 kq/san, orta lillənməsi isə 60 q/kub m-dir. Suyu orta minerallaşmaya (300-500 mq/l) malik olmaqla hidrokarbonatlı-kal-siumludur.

Xaçınçayın üzərində su anbarı (su tutumu 23 mln kub m) yaradılmışdır.

Kəlbəcər, Ağdam və Bərdə r-nları ərazisində çay. Kür çayının sağ qoludur. Mənbəyini Qarabağ silsiləsindən (Uyuxlu dağından c.-da, 2100 m. yüksəklikdən) alır. Mühüm qolu Kolatağdır. Məcrasında Xaçınçay su anbarı yaradılmışdır (1964). Hidronim Qafqaz Albaniyasının Xaçın əyalətinin adından yaranmışdır. Bu əyalətin adı ilk dəfə mənbələrdə VII-X əsrlərin hadisələri ilə bağlı çəkilir. XII əsrdə Arsaxda (Yuxarı Qarabağ) Xaçın hökmdarlığı yaranmış, tarixi Xaçın qalası bu hökmdarlığın ərazisində olmuşdur. XIII əsrdə monqollar həmin qalanı dağıtmış və Xaçın hökmdarlığına son qoymuşdular.^[2]

• Azərbaycan çayları

• Göyçay