zərf [ər.] Bir cisim olaraq, bir varlıq kimi; bədəncə. Cismən ayrılmaq. – Cismən cərgəmizdə yoxsan da əgər; Sənət dünyasında həmişə varsan
təql. Körpə quşların çıxardığı səs
is. [ər.] Ətraf, yaxın yerlər, ətraf yerlər. [Səfərin] atası Qarabağ xanının Naxçıvan civarında olan bir vuruşmasında öldürülmüş( dü)
is. Gümüşü-ağ rəngdə ağır duru metal; kimyəvi element. Civə və onun birləşmələri zəhərlidir. ◊ Civə kimi – bir an yerində durmayan, ələ-ovuca sığmayan
sif. İçərisində, yaxud tərkibində civə olan. Civəli termometr
zərf Durmadan civildəyərək, civ-civ səs çıxararaq. Quşlar civhacivlə uçuşurdular. // Vıyıltı ilə, vıyıldayaraq
“Civildəmək”dən f.is
f. Civ-civ (civil-civil) eləmək, civilti səsi çıxarmaq. Nurəddin gözlərini dolandıranda gördü ki, bir yuvadan dörd sərçə balası başlarını bayıra çıxar
“Civildəşmək”dən f.is
qarş. Ağız-ağıza verib birlikdə civildəşmək. [İsmət:] İştə bahar olmuş, hər yer gülümsər; Quşlar civildəşir, bülbüllər ötər
is. Quş balalarının və bəzi xırda həşəratların çıxardığı nazik səs. Quşlar ol dadlı civiltilə oxur; Aç gözün uyqudan, ey tifli-qəyur
sif. Civilti ilə olan. Ötüşən quşların civiltili nəğməsi eşidilirdi. M.Rzaquluzadə
is. Nazik, möhkəm ip. Tazı sahibinin əlində isə uzun ciyə olardı. H.Sarabski. Onların birinin [nökərlərin] qoltuğunda bükülü kisə, o birinin əlində mö
ağ ciyər anat. – insan və onurğalı heyvanlarda döş qəfəsində yerləşən tənəffüs orqanı (bu mənada adətən ciyər şəklində işlənir)
is. [fars.] Çox sevimli övlad (adətən tək uşaq) mənasında. [Vəzir:] …Hələ mənə bir möhlət ver ki, özümü xanın yanına yetirib sənin ciyərguşənin axırın
sif. və is. Qarğış sözü
sif. Ürəkli, cəsarətli, qoçaq, qorxmaz. …Məhərrəm də ciyərli kişi idi. M.Süleymanov
[fars.] bax ciyərguşə. [Şeyx Amiri Şeyx Haşimiyə:] Mən də eşitmişəm, bilirəm ki, sənin ciyərparən, yeganə qız övladın misilsiz bir nazənindir
sif. [fars.] klas. Ürəkyandıran, yanıqlı. Leyli demə – şəmi-məclisəfruz; Məcnun demə – atəşi-ciyərsuz
bax kol-kos
bax kol-kosluq
bax xətt2. Kosa dik bir cizgi çəkir, sonra yanlardan onu qarmaqla bağlayır. S.Rəhimov. Gözlərinin kənarlarından gicgahlarına doğru uzanan cizgilər onu
“Cizgiləmək”dən f.is
f. Cizgi çəkmək, xətləmək, cızıqlamaq
sif. Cizgi çəkilmiş, cizgiləri olan, xətli, cızıqlı
is. [ər.] köhn. Müsəlman ölkələrində müsəlman olmayanlardan əsgərlik xidməti müqabilində alınan vergi
sif. dan. Qaba, kobud, sərt, qalın. Sən məni bazarda çustumla; Cod parçadan kostyumla görmüşdün. R.Rza
“Codlanmaq”dan f.is
bax codlaşmaq
“Codlaşmaq”dan f.is
f. Cod olmaq, zərifliyini, incəliyini itirmək; kobudlaşmaq, qabalaşmaq, sərtləşmək. Tükləri codlaşmaq
is. Cod şeyin halı, keyfiyyəti. Dərinin codluğu. Tükün codluğu. Yunun codluğu. – Suyun codluğunu və ya yumşaqlığını təyin etmək üçün ona sabun vururla
sif. Yunu cod, qaba olan. Codyunlu qoyun
sif. Coğrafiyaya aid, coğrafiya ilə bağlı. Coğrafi kəşflər. Coğrafi xəritə. // Hər hansı bir yerin təbii şəraiti, quruluşu və ya vəziyyəti baxımından
[yun. geographia – Yerin təsviri] Təbii və istehsal ərazi komplekslərini tədqiq edən təbiyyat və ictimai elm sahəsi
bax coğrafiyaşünas. Coğrafiyaçıların konfransı
[yun. coğrafiya və fars. …şünas] Coğrafiya alimi, coğrafiya mütəxəssisi. Coğrafiyaşünas professor
is. Coğrafiya tarixi və nəzəriyyəsindən bəhs edən elmlərin məcmusu
is. Mərd, alicənab. Comərd igid heç qaçarmı meydandan; Qılınc çəkib hayıf alar düşməndən. “Koroğlu”. [Qadın:] Çox sağ olun, mən sizi comərd oğlan tanı
zərf Comərd adama yaraşan bir tərzdə; alicənabcasına, mərdcəsinə. Comərdcəsinə özünü qabağa verdi
“Comərdləşmək”dən f.is
f. Özünü igid, mərd kimi aparmaq, kişiləşmək, əliaçıqlıq, səxavət göstərmək
is. Mərdlik, nəciblik, alicənablıq. [Kərim baba:] Özümü itirdim. Lakin qorxmurdum, çünki bu igid heyvanın comərdliyindən əmin idim
is. Yun, iplik və ya süni sapdan toxunan uzun və ya qısa boğazlı ayaq geyimi. Naxışlı corab. Yun corab
is. Corabı ayaqda saxlamaq üçün rezin, bağ və s
sif. Corab geymiş, ayağında corabı olan
is. Corab toxumağa məxsus maşın; corab toxuyan işçi. // Sif. mənasında. Corabtoxuyan maşın. Corabtoxuyan qız
“Coşdurmaq”dan f.is
f. 1. Qızışdırmaq, şiddətləndirmək, bütün gücü ilə təzahür etdirmək. Hələ bu qadının munis və təvazökar bir qadın olması da insanın məhəbbətini coşdur
sif. 1. Coşmuş halda olan; qızışmış. 2. Bütün gücü, şiddəti ilə təzahür edən; güclü, gur, şiddətli; təlatümlü