is. bot. Şoran torpaqlarda, düzəndə bitən söyüdəbənzər kol
is. bot. Aran yerlərdə taxıl zəmilərində bitən və xalq təbabətində istifadə edilən bitki və onun çiçəyi
is. Calaq edilmiş tut ağacı və onun meyvəsi. Şahtut ağacı. – Xasay həyətdəki şahtutun altında oturub, fikirdən aralana bilmir, bu dəqiqələr özünü cəbh
is. [fars.] Şah oğlu və ya padşah ailəsindən olan şəxslərin övladlarından biri. İkinci otaq da fərşlə döşənmişdi və divarlarında Səfəviyyə nəslindən v
1. is. Ağacdan, koldan ayrılan budaq, qol; dal. Ağacdan iki şax ayrılıb. Pambıq kollarının şaxı. – Quşlar qayıdıb oxur təranə; Şaxlarda tikirlər aşiya
top. Ağacın iri budaqları, şaxələri. Getdi meşə içrə odun qırmağa; Şaxbudağı başladı sındırmağa. A.Səhhət
sif. İri şaxları, budaqları, qolları olan. Şax-budaqlı ağac. – Münbit və səxavətli torpaq bu, cəmisi yarım hektarlıq yerdə elə qüvvətli, şax-budaqlı a
şax-şax baxmaq – təşəxxüslə, qürurla, cəsarətlə baxmaq. [Məsmə] üzünü Şərəbanı arvada tutub şax-şax baxdı
top. Şax, ağac qırıntıları, kolkos. Yolun kənarlarını şax-şəvəl basmışdı. – Kəlbalanı yolun qırağında şax-şəvəlin içərisində zarıyan bir halda tapmış
bax şax 1-ci mənada. Fərivər küləkləri, gecənin qaranlığından istifadə edərək çiçəklərlə ötüşdüyü zaman, haqquşu da çinarların şaxələrində şirin yuxuy
“Şaxələnmək”dən f.is
f. Şaxələrə, qollara ayrılmaq, şaxə vermək. Dəfələrlə [ağacın] budaqları kəsilsə də, yenə şaxələnib, qol-qanad açıb bar gətirirdi
sif. Şaxələri olan, qollu-budaqlı. Şaxəli ağac. – Şaxəli sünbülün, yerin sirdaşı; Polad da əridir alovda, odda
“Şaxımaq”dan f.is
f. Güclü təsir etmək, vurmaq. Qarabağın isti günü şaxıdıqca az qala ağızlarda dili də qurudurdu. Ə.Vəliyev
is. [ər.] geod. Yer səthi nöqtələrinin nisbi yüksəkliyini təyin etmək üçün alət; nivelir
1. “Şaxlamaq”dan f.is. 2. Ağacın qurumuş qol-budağını kəsmə. Söyüdü şaxlama. 3. Torpağa şax ilə (1-ci mənada) mala çəkmə
f. 1. Ləklərə şax vurmaq, ləkləri şaxla ayırmaq. 2. Şax döşəmək, şaxla örtmək. Xəndəyin kənarlarını şaxlamaq
“Şaxlanmaq”dan f.is
f. 1. Lovğalanmaq, təkəbbürlənmək, iddialanmaq, kəkələnmək. [Xudayar bəy övrətinə:] Dədən evindən mənə çox dövlətlər gətirmisən, bir az da şaxlan məni
sif. 1. Şax, şaxı olan, qatlanmamış. Şaxlı parça. – [Ərən:] Mariqerini hamama aparıb, ona uzun ipək paltar, şaxlı ipəkdən ləçək verdilər
sif. Çoxlu şaxı, budağı olan, qollu-budaqlı. [Nurəddin] yoldan bir az kənar bir şaxlı-budaqlı ağac tapıb üstünə çıxdı ki, orada gecə yatsın
is. Şax şeyin (parçanın) halı. Paltara şaxlıq vermək üçün nişastalayırlar
is. Şaxlardan düzəldilmiş primitiv mala
nida. Fəlakətli, dəhşətli, faciəli bir hadisə qarşısında çıxarılan fəryad səsi. Şəhərin arvadları dəstə-dəstə Hacının böyük bacısı Pərinisanın evinə d
is. din. Məhərrəmlikdə: imam Hüseynin qətli günlərində şiələrin mərsiyə, növhə oxuya-oxuya başlarına, sinələrinə vurub şivən qoparma mərasimi (sözün ə
is. Silkələdikdə içərisindəki xırda daşlardan səs çıxan uşaq oyuncağı. Uşaq üçün şaxşax almaq. – [Oyuncaqsatan:] Ay yaxşı şaxşax, banlayan xoruz! M
is. Çox soyuq, qış havası, bərk soyuq, sıfırdan aşağı hava temperaturu. Qar basmış küçələrdə şiddətli xəzri vıyıldayırdı
[alm.] 1. Faydalı qazıntıların çıxarıldığı və yeraltı işlərin aparıldığı yer. Don hövzəsi şaxtaları. Metro tikintisi şaxtası
is. Şaxtada işləyən fəhlə, mədən fəhləsi. Şaxtaçı günü. Metro inşaatı şaxtaçıları. – Şaxtaçılar çalarkən zərbəsini dağlara; Radiodan yayıldı bu səda u
sif. Bərk soyuq. Şaxtalı günlər. Şaxtalı gecə. – Dərəcəsi, ölçüsü; Mənim vaxt ölçüm oldu; Bir şaxtalı qışdayam; Mənə əlvan baharı; Unutduran sən oldun
bax şaxtaçı
[ər.] klas. Bir şeyə böyük şövqü, həvəsi, meyli olan; şövqlü. [Molla İbrahimxəlil:] Mən də sizi görməyə çox şad idim
is. [ər.] Şeir söyləyən və ya yazan şəxs; təbiətində şeir söyləmək və yazmaq qabiliyyəti olan şəxs. Sabir Azərbaycanın böyük satirik şairidir
sif. və zərf [ər. şair və fars. …anə] 1. Şairə xas, şair kimi, şairə məxsus; bədii. Xosrov yeddiillik məktəb qurtarmış, şeirlər yazmış və şairanə duyğ
is. [ər.] Qadın şair. Cəfərin bibisi şairə idi. M.Arif. Səsimizi eşitdi; Tez gəldi şairə də; Görəndə səni birdən; Yerində dondu qaldı
sif. Şair xasiyyətli, şair təbiətli, həssasqəlbli, incəqəlbli. Şairkönüllü adam. – Gecə açılmayır, doğmayır sabah; O şairkönüllü, xoşxəyallıya
is. Şeir yazma, şeir qoşma sənəti. Cəfər [Abdulla Şaiqin] hər bir addımını, hərəkətini təqib edir, elə bil, ondan şairlik ilhamı almağa çalışırdı
is. [ər.] Xasiyyət, adət, vərdiş, əda. Bildirçinin bir qəribə şakəri vardır ki, yeri gen olsa oxumaz
təql. Atılan güllədən və ya sınan ağacdan, budaqdan çıxan səs. Şaqq güllə səsi eşidildi. Şaqq ağac sındı
zərf Qəhqəhə ilə, şaqqanaq çəkərək. Şaq-şaq gülmək
zərf Şarıltı ilə, gurultu ilə, gur səslə. Sel şaqhaşaq üzüaşağı tökülürdü. – Guruldadı göy şaqhaşaq; İldırımlar şığıyaraq; Qaranlıqda tez-tez çaxdı
bax şaqqıldamaq 5-ci mənada. Ağzında min bir dastan; Bülbül kimi şaqırdar. A.Şaiq
bax şaqqıltı. İri qanad şaqırtısına bənzər bir səs hələ alaçığımızın üstündə eşidilirdi. A.Şaiq
is. İkiyə parçalanmış cəmdək. [Fərhad:] Bir qoyunun da şaqqasını yemək olarmı? Ə.Haqverdiyev. Tahirzadənin ilk işi o oldu ki, şərikli kəsdikləri şişəy
şaqqa(naq) çəkmək, şaqqa( naq) çəkib gülmək – bərkdən gülmək, qəhqəhə ilə gülmək, şaqqıltı ilə gülmək
“Şaqqalamaq”dan f.is
f. Şaqqa halında bölmək, parçalamaq; iki parçaya ayırmaq. [Qulu] …qəssab kimi qızğın halda inəyi şaqqalayırdı
“Şaqqalanmaq”dan f.is