“Sülənmək”dən f.is
f. Daima yemək ardınca düşmək, yemək axtarmaq, yemək olan yerə getmək; sümsünmək (əsasən it haqqında, ya da təhqir, söyüş mənasında adam haqqında)
is. [ər.] 1. Barış, əmin-amanlıq, dinclik, sakitlik. Sülh uğrunda mübarizə. – …Silahını bağrına basmış döyüşçülərin gözündə əbədi sülhün işıqları yanı
sif. [ər. sülh və fars. …pərvər] bax sülhsevər. [Bağır xan:] Biz düşmənin sülh təklifini qəbul etməklə, sülhpərvər dünyanın məhəbbətini daha artıq qaz
sif. və is. Sülh tərəfdarı, xalqlar arasında sülh olmasını istəyən (adam), sülhpərvər. Sülhsevər siyasət
is. Tərkibində qurğuşun olan mineral. // Qırmızı-narıncı və ya qırmızıqəhvəyi rəngində boya
is. Baldırı koğuş bitkilərin (qarğının və s.-nin) təzə göyərmiş gövdəsi. Qarğı sülüyü. Qanqal sülüyü
is. Quşları aldadıb tutmaq üçün onların səsini yamsılayan ovçu aləti. [Kərim baba:] Sümsü quş kimi oxuyur, bununla qızılbaş balası tutarlar, – dedi
sif. Daim sülənən, sümsünən (it haqqında, çox vaxt söyüş, təhqir mənasında işlənir). Faşizm qısqırdaraq sümsük itləri; Dalayır, talayır məmləkətləri
“Sümsünmək”dən f.is
f. Qapıları gəzib dilənmək, əl açmaq, yemək aramaq (çox vaxt təhqir, söyüş kimi işlənir). İt itliyini tərgidər, sümsünməyini tərgitməz
is. 1. İnsan və onurğalı heyvan skeletinin ayrı-ayrı tərkib hissəsi. Qol sümüyü. Baldır sümüyü. – [İmanqulunun] bədəni elə tərpənirdi ki, elə bil heç
sif. anat. Sümüyün altında olan
sif. anat. Sümüklərin arasında olan
“Sümükləşmək”dən f.is
f. Bərkimək, qurumaq, sümük kimi olmaq. Çörək qalıb sümükləşib
sif. 1. Sümüyü olan. Sümüklü ət. 2. Sümükləri çıxmış, sümükləri bilinən. Sümüklü əl. 3. məc. Boylu-buxunlu, şaqqalı, sümükləri iri
sif. Sümüyü olmayan. Sümüksüz ət. Sümüksüz heyvanlar. ◊ Sümüksüz dil – danışığını bilməyən, ağzına gələni danışan, danışdığı sözlərə fikir verməyən ad
is. anat. Sümüyü örtən birləşdirici toxumalardan ibarət nazik qişa
sif. Sümük kimi, sümüyə oxşar
is. bot. Sümürgən fəsiləsindən iki ləpəli, bir, iki və çoxillik ot, az halda yarımkol, kol, ağac və sarmaşıq bitkisi
“Sümürmək”dən f.is
f. 1. Ağız və dodaqları ilə bir şeyi sorub çəkmək: əmmək. Suyu sümürmək. Papirosu sümürmək. – Cümşüd bəy qəlyanı hərdənbir sümürüb qəhvəni qarışdırır
is. Odlu silahların lüləsinin içini təmizləmək, yağlamaq, habelə bir şeyi bir yerə təpmək və ya çıxarmaq üçün uzun dəmir mil
sünbəki getmək (vurmaq) – danışmağa başlarkən sözü tələffüz etməkdə çətinlik çəkməkdən, kəkələməkdən ibarət nitq nöqsanı
“Sünbələmək”dən f.is
f. Sünbə ilə təmizləmək (tüfəngin və s.-nin lüləsinin içini)
is. 1. Taxıl bitkilərinin gövdəsinin başında dənlərin yerləşdiyi hissə. Dənli sünbül başını aşağı salar
is. bot. Uzunsov yarpaqları və ətirli çiçəkləri olan dekorativ ot bitkisi
is. zool. Tarlaya, taxıla ziyan vuran siçanaoxşar gəmirici
“Sünbüllənmək”dən f.is
f. Sünbül bağlamaq, sünbül əmələ gəlmək. Taxıl sünbüllənib
“Sünbülləşmək”dən f.is
f. Sünbül halına gəlmək, sünbül bağlamaq; sünbüllənmək. Səməd … sünbülləşməmişdən yanıb qaralmış zəmilərə, uzaqdan görünən kimsəsiz tarlalara baxdıqca
sif. Çox sünbül olan, iri sünbüllü. Qurban olsun canımız; Bu sünbüllü çöllərə; Bu mehriban ellərə. S
is. [fars.] : süng eləmək – bütünlükdə var-yoxunu əlindən çıxarmaq, yox etmək, dağıtmaq, yoxa çıxarmaq, müflis etmək
is. zool. 1. Dənizdə yaşayan ibtidai, çoxhüceyrəli, bitkiyəoxşar heyvan tipi. …Bitki və heyvanların ibtidai formaları arasında kəskin sərhəd qoymaq la
is. Cilalama, taraşlama işlərində və s.-də istifadə edilən süngər kimi məsaməli, çox yüngül vulkanik süxur; dabandaşı, pemza
is. Tüfəng lüləsinin başına taxılan ucuşiş silah. Süngü ilə vuruşma. Süngü davası. – Sən süngünlə, dırnağınla yer altına yol açırsan; Sən qaranlıq gec
“Süngüləmək”dən f.is
f. Süngü ilə vurmaq, süngü batırmaq. Dənizdə parlayan elektrik işıqları onu süngüləmək istəyən bir dəstə çar soldatını xatırlatdı
1. “Süngüləşmək”dən f.is. 2. Süngü davası
qarş. Bir-birini süngü ilə vurmaq, süngüləmək
sif. Süngüsü olan, süngü taxılmış. Süngülü tüfəng
sif. [ər.] 1. Təbii deyil, insan əli ilə düzəldilmiş, əslində olduğu kimi düzəldilmiş. Süni dişlər. Süni lif
“Süniləşdirilmək”dən f.is
məch. Süni hala gətirilmək, qeyri-təbii hala salınmaq, saxtalaşdırılmaq, bayağılaşdırılmaq
“Süniləşdirmək”dən f.is
f. Süni etmək, qeyritəbii hala salmaq, saxtalaşdırmaq, bayağılaşdırmaq
is. Saxtalıq, qeyri-təbiilik, qeyrisəmimilik. [Mirzə Cəmilin] səsində, danışıq tərzində heç bir sünilik duyulmurdu